1. Kỹ thuật siêu âm mạch máu chi dưới và các ưu điểm

siêu âm mạch máu chi dưới là phương pháp sử dụng sóng siêu âm để mô phỏng lại hoạt động của tĩnh mạch và động mạch lên màn hình siêu âm, giúp kiểm tra để đưa ra các đánh giá về hệ tuần hoàn và xác định vị trí các khối máu đông. 

Hình ảnh thu được khi thực hiện kỹ thuật siêu âm mạch máu

Đây là phương pháp theo dõi, đánh giá và phát hiện với độ chính xác cao, thời gian thực hiện nhanh và thao tác dễ thực hiện. Cùng với bước cải thiện trong việc tránh các bức xạ ion hóa, không gây ảnh hưởng đến sức khỏe của bệnh nhân, phương pháp này trở thành kỹ thuật để khảo sát mạch máu hàng đầu của y học hiện nay. 

Kỹ thuật siêu âm mạch máu chi dưới gồm có B - mode, Doppler xung, Doppler màu.  

2. Ứng dụng của kỹ thuật siêu âm mạch chi dưới

Xác định hướng dòng chảy của máu từ tim đến các mô và cơ quan trong cơ thể và ngược lại, xác định vị trí của huyết khối và vị trí tắc nghẽn mạch máu.

Xác định các bệnh lý có thể mắc phải đối với động mạch như xơ vữa động mạch, hẹp, tắc động mạch do huyết khối, tình trạng phình, giả phình động mạch. 

Kỹ thuật siêu âm doppler giúp xác định các bệnh lý mạch máu 

Xác định các bệnh lý có thể mắc phải đối với tĩnh mạch, phổ biến là huyết khối tĩnh mạch sâu, suy tĩnh mạch mạn tính, tình trạng giãn, phình tĩnh mạch. 

Đối với bệnh suy giãn tĩnh mạch, siêu âm doppler giúp cung cấp chính xác đường đi của dòng chảy máu trong các tĩnh mạch nông, sâu, xác định vị trí trào ngược tĩnh mạch và tình trạng các van, xác định nguồn gốc và mức độ suy giãn tĩnh mạch. Hỗ trợ trong việc điều trị xơ hóa tĩnh mạch bị suy giãn. 

Đánh giá tình hình của bệnh nhân để đưa ra phương pháp phẫu thuật hợp lý: phẫu thuật ghép, bắc cầu mạch máu,...

Theo dõi tình hình hồi phục của bệnh nhân sau phẫu thuật. 

Bệnh nhân được chỉ định tiến hành siêu âm doppler ở chi dưới khi có những dấu hiệu sau:

• Bệnh nhân mắc các bệnh về mạch máu chi dưới như giãn tĩnh mạch, huyết khối tĩnh mạch, xơ cứng động mạch,...

• Đau từng đợt do thiếu máu cơ lặp lại thường xuyên gây ra, các cơn đau nặng hơn khi bệnh nhân gắng sức làm việc, đi lại và giảm nhẹ khi bệnh nhân nghỉ ngơi.

• Đau khi nghỉ ngơi do tình trạng thiếu máu mức độ nặng gây ra.

• Chi dưới đau, mất cảm giác, có màu tím tái và không tìm thấy mạch máu, được gọi là tình trạng thiếu máu chi cấp tính.

• Mức chênh lệch của tỷ số huyết áp tâm thu ở cổ chân và cánh tay lớn.

• Bị loét, hoại tử ở chi dưới, thời gian phục hồi các vết thương ở chân chậm. 

• Bệnh nhân bị sưng phù chân kèm các bệnh lý khác như béo phì, các bệnh ác tính,... hoặc gặp các chấn thương ở chân. 

3. Quá trình siêu âm mạch máu chi dưới diễn ra như thế nào?

Các kỹ thuật siêu âm và tư thế để siêu âm như nằm, đứng,... được lựa chọn tùy theo bác sĩ thăm khám. 

Bệnh nhân được bôi gel nước lên các vị trí siêu âm. Gel nước sẽ giúp loại bỏ các túi khí ngăn sóng âm đi vào cơ thể qua đầu dò của thiết bị qua da của bệnh nhân. 

Đối với siêu âm động mạch chi dưới:

Thiết bị siêu âm được sử dụng có đầu dò linear có tần số 5MHz, doppler màu với độ phân giải cao. Tư thế siêu âm động mạch của bệnh nhân là nằm ngửa. 

Các vị trí siêu âm gồm có các tầng đùi, tầng khoeo và tầng cẳng chân. Các mục tiêu khảo sát đối với siêu âm động mạch gồm có động mạch chậu, động mạch đùi, động mạch khoeo, động mạch mác và động mạch chày sau. Đối với siêu âm động mạch khoeo, bệnh nhân nằm với tư thế gập đầu gối khoảng 30 độ. 

Bệnh nhân nằm ngửa khi tiến hành siêu âm động mạch chi dưới

Kết hợp với đo huyết áp chi dưới, bắt mạch, đo chỉ số ABI. 

Bệnh nhân có nguy cơ cao hơn khi mắc bệnh cao huyết áp, tiểu đường, bệnh nhân thường xuyên hút thuốc và có triệu chứng đau cách hồi. 

Đối với siêu âm tĩnh mạch chi dưới:

Thiết bị siêu âm có đầu dò linear với tần số 7MHz, doppler có thể ghi được vận tốc máu. 

Quan sát các dấu hiệu lâm sàng ở chi dưới của bệnh nhân như giãn mạch dạng lưới dưới da, mất sắc tố, loét da, phù chân,...

Tĩnh mạch sâu chi dưới gồm: tĩnh mạch chậu, tĩnh mạch đùi, tĩnh mạch khoeo, tĩnh mạch chày trước, tĩnh mạch chày sau, tĩnh mạch mác. Khi siêu âm thực hiện kết hợp đè ép đầu dò thiết bị và các tác động cơ học lên chân như bóp cơ bắp chân, nghiệm pháp valsalva.

Tĩnh mạch nông gồm: tĩnh mạch hiển lớn, tĩnh mạch hiển bé; kết hợp với các tác động cơ học như khảo sát tĩnh mạch sâu.

Tĩnh mạch xiên: bao gồm khoảng 150 tĩnh mạch xiên nằm ở chi dưới với kích thước nhỏ. Bệnh nhân ở trong tư thế đứng khi khảo sát và được thăm dò tại các vị trí tĩnh mạch có hiện tượng bị suy giãn. 

Đối với siêu âm tĩnh mạch chủ dưới:

Siêu âm mạch máu để đo đường kính tĩnh mạch chủ chi dưới, kết quả xác định kích cỡ tối đa của đường kính tĩnh mạch, xác định hình dạng của tĩnh mạch và tình trạng co giãn của tĩnh mạch. Dựa vào kết quả này để có thể xác định việc thực hiện bù dịch, hồi sức dịch. Được sử dụng đối với bệnh nhân trong tình trạng sốc. 

Quá trình khảo sát dựa trên hệ thống tĩnh mạch chi dưới

Quan sát nhịp độ dòng chảy của máu trong tĩnh mạch và thời gian trào ngược của các van tĩnh mạch. 

Các yếu tố nguy cơ cao hơn khi bệnh nhân là người lớn tuổi, nam giới, có các bệnh lý khác như phổi tắc nghẽn mạn tính, suy tim, các bệnh thần kinh có liệt chi, ung thư.

Với khả năng đánh giá chính xác, độ an toàn cho cơ thể và những ưu điểm khác, kỹ thuật siêu âm mạch máu chi dưới đã có đóng góp to lớn trong việc điều trị các bệnh lý mạch máu chi dưới. Thắc mắc liên quan đến bệnh lý mạch máu chi dưới và kỹ thuật siêu âm mạch máu, quý khách sẽ được Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC tư vấn miễn phí khi gọi đến hotline 1900565656.