1. Sinh bệnh học 

Định nghĩa

Viêm xoang lông vùng cùng cụt hay còn gọi là bệnh xoang lông, nang lông hay nang cùng cụt. Đây là tình trạng có lông hình thành trong nang ở khẽ rãnh giữa hai mông gần vùng xương cụt gây ra các phản ứng trên da dẫn đến viêm nhiễm. 

Vùng khe liên mông xuất hiện lông và ổ áp xe

Cơ chế sinh bệnh 

Bệnh được khởi phát từ một nang giả phát triển trong mô tế bào dưới da vùng cùng cụt, bên trong có nhiều lông. Sau đó thấy các u hạt bắt đầu xuất hiện gây nên tình trạng viêm nhiễm trên da hoặc xung quanh các sợi nang lông. 

Nang lông thông với da thông qua các đường nguyên thủy và đường thứ phát. Đường nguyên thủy được biểu mô hóa còn các đường thứ phát chính là kết quả của quá trình tạo rò. 

Nguyên nhân 

• Trước đây, viêm xoang lông vùng cùng cụt được xếp vào nhóm bệnh bẩm sinh nhưng ngày nay, trong hầu hết các trường hợp, người ta coi đây là căn bệnh mắc phải. 

• Bệnh xuất hiện nhiều ở những người có lông rậm, ngồi quá nhiều, nhất là các tài xế lái xe. 

• Các vết sẹo cũng có thể là yếu tố thuận lợi để lông di chuyển, đâm xuyên ra ngoài và nằm hoàn toàn trên biểu mô da. 

• Các trường hợp người bị bệnh béo phì cũng là yếu tố có nguy cơ cao làm tăng tỷ lệ mắc viêm xoang lông vùng cùng cụt.

• Theo nghiên cứu của Sarles và Copes, tỷ lệ mắc bệnh chênh lệch giữa nam và nữ được ước tính khoảng 6/1. 

2. Triệu chứng bệnh viêm xoang lông vùng cùng cụt

Trong trường hợp bệnh ở thể cấp tính sẽ thấy xuất hiện một áp xe nằm ở giữa của đỉnh rãnh liên mông, rất khó chữa khỏi lại dễ tái phát. 

• Viêm xoang lông vùng cùng cụt có rất nhiều dạng và tùy vào mức độ mà bệnh có các biểu hiện khác nhau. Ổ áp xe có thể là một mụn nhỏ hoặc một khối u to. Tại vị trí vùng cùng cụt hoặc ngay ổ áp xe thường thấy rò dịch trong hoặc đục và có máu chảy.

Tại các ổ áp xe xuất hiện dịch mủ hay máu chảy ra từ các lỗ rò 

• Hầu hết các bệnh nhân bị ổ mủ cấp tính đều thấy vùng này sưng to, căng và có mủ. Sau khi các ổ mủ sạch thì hình thành xoang lông ở dưới da. Xoang này sẽ thông với bề mặt da hoặc các đường nguyên thủy, đường thứ phát (đường rò). 

• Một số trường hợp, bệnh tiến triển sang nhiễm trùng khiến người bệnh có biểu hiện sốt, mệt mỏi, vùng cùng cụt sẽ chảy mủ và có mùi hôi khó chịu. Tình trạng viêm nhiễm có thể tái phát nhiều lần, do đó mà việc chẩn đoán cũng như điều trị dứt điểm sẽ tốn nhiều thời gian và công sức. 

Vẫn có các trường hợp đường rò của bệnh có thể tự khỏi, tuy nhiên, hầu hết bệnh nhân đều cần phải tiến hành phẫu thuật mới cắt bỏ được phần xoang bị nhiễm trùng. 

3. Chẩn đoán và điều trị

Chẩn đoán

Để có thể xác định và chẩn đoán chính xác bệnh viêm xoang lông vùng cùng cụt, các bác sĩ sẽ tiến hàng kiểm tra lâm sàng khe mông vùng cùng cụt. Các trường hợp khó đưa ra kết luận bệnh, bác sĩ sẽ bơm hơi hoặc xanh Methylen vào các lỗ rò để làm xuất hiện bong bóng ở vùng sau xương cụt. 

Ngoài ra cũng có thể chẩn đoán bệnh thông qua kỹ thuật chụp X - quang. Hình ảnh chụp sẽ cho thấy các đường rò nằm xa ống hậu môn. 

Bác sĩ có thể kết luận bệnh thông qua kiểm tra lâm sàng hoặc sử dụng phương pháp chẩn đoán hình ảnh 

Điều trị

Tùy vào tình trạng và mức độ viêm của bệnh cũng như sức khỏe bệnh nhân mà bác sĩ sẽ sử dụng các biện pháp điều trị khác nhau. 

• Ở giai đoạn ổ áp xe cấp tính thì cần phải tiến hành phẫu thuật để dẫn lưu dịch mủ ổ áp xe ra ngoài. Phẫu thuật sẽ được tiến hành sau khi gây tê tại chỗ, các bác sĩ sẽ rạch một đường nhỏ rồi nặn hết dịch trong ổ áp xe nhằm giảm đau và hạn chế tình trạng viêm nhiễm. 

• Với những ổ nhiễm trùng nặng và tái phát nhiều lần thì cần phải tiến hành điều trị ngoại khoa để lấy toàn bộ xoang. Phương pháp này sẽ bao gồm việc phẫu thuật mở ổ nhiễm trùng và các đường rò từ bề mặt da. Đây cũng là kỹ thuật điều trị được áp dụng rộng rãi với hiệu quả cao. Tuy nhiên, thời gian để vết thương sau phẫu thuật có thể lành lại khá dài, với vết mổ để hở thường phải mất 2 tháng. 

• Bên cạnh đó thì phương pháp nạo sạch ổ viêm cũng được nhiều bác sĩ áp dụng. Bác sĩ hay kỹ thuật viên sẽ khoét hoặc không khoét các lỗ rò, sau đó nạo sạch khoang và rửa lại bằng dung dịch sát khuẩn. Cuối cùng bơm vào xoang 2ml Acid Phenic nguyên chất. 

4. Chăm sóc người bệnh sau phẫu thuật điều trị

Để đem lại hiệu quả điều trị cao, bệnh nhân cũng như người chăm sóc cần phải lưu ý một số vấn đề sau: 

• Sau khi tiến hành phẫu thuật, bệnh nhân cần nằm yên nghỉ ngơi tối thiểu 24 giờ và có thể đi lại, vận động nhẹ vào ngày hôm sau. 

• Không để táo bón, thường xuyên vệ sinh và rửa sạch vết mổ bằng cồn iod, băng kín. 

• Trong một tháng đầu sau khi phẫu thuật, cần phải cạo lông 1 tuần/lần. Sau đó có thể dùng thuốc bôi ngăn chặn quá trình mọc lông khoảng 1 năm. 

• Tái khám thường xuyên theo chỉ định và tư vấn của bác sĩ chuyên khoa. Trước khi đến khám cần phải cạo sạch lông. 

• Bệnh được theo dõi kỹ lưỡng và xuyên suốt từ 1 năm đến 1 năm rưỡi, nếu không có dấu hiệu tái phát thì có thể xem như bệnh đã khỏi hẳn. 

• Để hạn chế bệnh có thể tái phát thì tốt nhất là bạn nên cạo lồng từ 2 - 3 tuần một lần cho đến khi qua độ tuổi 30. Sau độ tuổi 30, các nang lông sẽ trở nên mềm hơn, mỏng, khe mông không quá sâu. 

Việc phẫu thuật cắt bỏ xoang lông cho hiệu quả cao nhưng thời gian hồi phục kéo dài

Với các phương pháp điều trị và chăm sóc bệnh viêm xoang lông vùng cùng cụt nói trên thì có khoảng 95% bệnh nhân cho kết quả tốt, 5% trường hợp có biểu hiện tái phát. Tuy nhiên, nếu được theo dõi chặt chẽ và chế độ sinh hoạt lành mạnh theo hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa, hiệu quả điều trị có thể đạt 100%. 

Nếu bạn cần tìm một địa chỉ uy tín, an toàn để theo dõi, điều trị viêm xoang lông vùng cùng cụt thì hãy nhanh chóng liên hệ với Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC thông qua hotline: 1900.56.56.56 để được hỗ trợ miễn phí và đặt lịch khám với bác sĩ chuyên khoa.