1. Xét nghiệm cấy phân là gì và cần thực hiện khi nào?

Cấy phân là xét nghiệm nuôi cấy mẫu phân trong môi trường thạch dinh dưỡng nhằm phát hiện vi khuẩn hoặc nấm gây bệnh. Môi trường thạch có các chất xúc tác đặc biệt giúp vi sinh vật sinh sôi và phát triển. Nếu không có vi khuẩn gây bệnh mọc chứng tỏ kết quả âm tính. Ngược lại nếu có vi khuẩn gây bệnh phát triển thì sẽ tiến hành định danh chủng vi sinh vật gây bệnh và thực hiện kháng sinh đồ cho vi khuẩn đó.

Hình 1: Các bệnh về đường tiêu hóa ảnh hưởng lớn đến đời sống

Xét nghiệm cấy phân được yêu cầu thực hiện trong các trường hợp như:

- Tìm ra nguyên nhân của các triệu chứng bất thường về đường tiêu hóa như tiêu chảy, phân nhầy lẫn máu, trướng bụng, nôn, buồn nôn, chán ăn, đau bụng, đầy hơi, cơ thể mệt mỏi, sốt,...

- Tìm ra nguyên nhân gây nhiễm trùng đường ruột như vi khuẩn, nấm, ký sinh trùng và các bệnh lý khác như tả, lỵ, thương hàn,... các bệnh về gan, mật, tuyến tụy.

- Theo dõi hiệu quả điều trị nhiễm trùng đường tiêu hóa.

Kết quả nuôi cấy là cơ sở để bác sĩ kịp thời chẩn đoán được nguyên nhân gây bệnh là gì và từ đó đưa ra những biện pháp điều trị kịp thời và hợp lý cho người bệnh.

2. Bệnh phẩm phân lấy như thế nào là đúng cách?

Mọi quy trình cấy vi sinh vật đều phải đảm bảo quy tắc vô trùng tuyệt đối. Do đó các bước lấy bệnh phẩm sao cho đúng cách và đạt tiêu chuẩn là điều vô cùng cần thiết.

Thời điểm lấy mẫu phân tốt nhất là giai đoạn sớm của bệnh. Nếu bạn có dùng bất cứ loại thuốc kháng sinh hay thuốc tiêu hóa nào cần phải thông báo cho bác sĩ biết. Phân có thể lấy tại nhà hoặc tới các cơ sở y tế, bệnh viện để lấy. 

Bạn nên đi tiểu trước khi tiến hành lấy phân để đảm bảo không có nước tiểu dính vào mẫu bệnh phẩm. Phân được lấy vào lọ vô trùng có nắp đậy chặt, có thể dùng găng tay hoặc que gỗ để lấy. Chú ý nên thu thập chỗ phân bất thường nhất như phân lỏng, nát, nhầy lẫn máu.

Hình 2: Phân phải lấy vào lọ đựng vô trùng có nắp đậy

Đặc biệt không được lấy phân từ bồn cầu, tránh dính giấy vệ sinh, xà phòng hay bất cứ tạp chất nào khác. Một số trường hợp trẻ nhỏ có thể lấy phân bằng que tăm bông trực tràng, xoay nhẹ vào hậu môn và kéo lấy phân ra.

Mẫu phân sau khi lấy cần được vận chuyển nhanh chóng về phòng xét nghiệm trong vòng 2h ở nhiệt độ thường. Nếu không thể đưa phân đến phòng xét nghiệm ngay cần phải giữ phân trong môi trường có chất bảo quản thích hợp.

3. Quy trình thực hiện cấy phân ra sao?

Tại phòng xét nghiệm vi sinh, kỹ thuật viên sẽ tiến hành chuẩn bị các dụng cụ và môi trường thạch cần thiết để cấy. Trước tiên cần quan sát đại thể của phân để đánh giá sơ bộ và có định hướng chẩn đoán. Ví dụ như tính chất phân nhầy máu thường do tác nhân như vi khuẩn Salmonella, Shigella,... phân nước trắng đục như nước vo gạo gợi ý nhiễm vi khuẩn tả (Vibrio cholerae).

Tiến hành nhuộm Gram mẫu phân và soi dưới kính hiển vi để đánh giá bạch cầu, vi khuẩn và ghi vào sổ theo dõi. 

Khi thực hiện kỹ thuật nuôi cấy phân, chú ý phải lấy những chỗ phân bất thường nhầy lẫn máu để cấy. Với tùy mục đích tìm vi khuẩn gây bệnh mà phân được cấy vào những môi trường thạch chuyên dụng.

Đối với cấy phân 3 tác nhân tìm vi khuẩn Salmonella gây bệnh thương hàn, Shigella gây bệnh lỵ và V. Cholera gây bệnh tả.

Đối với cấy phân 4 tác nhân tìm vi khuẩn gây bệnh tả, lỵ, thương hàn và E. Coli.

Các đĩa thạch sau khi được cấy phải ủ ấm ở nhiệt độ 35 - 37 độ C và đọc kết quả sau 18 - 24h và 48h. Quan sát và đánh giá tính chất hình thái, màu sắc, kích thước, độ nhầy nhớt,... của các khuẩn lạc. Cần theo dõi thường xuyên xem vi khuẩn có mọc hay không để tiến hành các bước định danh tiếp theo.

Hình 3: Quan sát và nhuộm soi vi khuẩn

Sau khi định danh ra vi khuẩn gây bệnh cần tiến hành thực hiện kỹ thuật kháng sinh đồ tương ứng với loại vi khuẩn đó để tìm ra kháng sinh nhạy cảm hữu ích cho việc điều trị bệnh. Nếu dương tính phải trả kết quả định danh vi khuẩn/ vi nấm đi kèm với kết quả kháng sinh đồ. Nếu sau 3 - 5 ngày trên đĩa thạch đã cấy không thấy có vi khuẩn mọc sẽ được trả kết quả âm tính.

4. Một số yếu tố có thể ảnh hưởng đến kết quả nuôi cấy phân

Kết quả nuôi cấy có thể gặp sai sót và không chính xác trong một số trường hợp sau:

- Bệnh nhân có sử dụng thuốc kháng sinh, thuốc nhuận tràng, tiêu hóa,...

- Mẫu phân lấy sai cách, bị tạp nhiễm chứa nhiều nước tiểu, giấy vệ sinh, xà phòng,...

- Thời gian vận chuyển phân quá lâu và bảo quản không đúng quy định, ảnh hưởng đến chất lượng phân.

Một yếu tố quan trọng khác góp phần đảm bảo kết quả chính xác đó chính là phụ thuộc vào tay nghề và chuyên môn của y bác sĩ - người trực tiếp thực hiện, đọc kết quả và điều trị cho bệnh nhân. Chính vì vậy, bạn cần phải lựa chọn một đơn vị y tế thực sự chất lượng, tin tưởng để khám chữa bệnh và thực hiện các xét nghiệm. Và MEDLATEC chính là một sự lựa chọn hoàn hảo.

Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC đã có kinh nghiệm hơn 24 năm trong lĩnh vực chăm sóc và bảo vệ sức khỏe cộng đồng. Trụ sở chính của bệnh viện được đặt tại số 42 - 44 Nghĩa Dũng, Ba Đình, Hà Nội. Hai phòng khám đa khoa tại 99 Trích Sài, Tây Hồ và số 3 Khuất Duy Tiến, Thanh Xuân, Hà Nội. Ngoài ra hệ thống các văn phòng và chi nhánh của MEDLATEC trải dài khắp mọi nơi. Đáp ứng kịp thời mọi nhu cầu sức khỏe của nhân dân.

Hình 4: Đội ngũ các y bác sĩ nhiệt huyết và chuyên môn cao

Đến khám tại MEDLATEC, bạn sẽ được trải nghiệm những dịch vụ y tế thông minh, chất lượng nhất hiện nay, cùng với đó là vô vàn khuyến mại cho những gói khám gan mật, tiểu đường, tầm soát ung thư, tiêu hóa, sàng lọc trước sinh, khám sức khỏe công ty,...

Quy trình khám chữa bệnh nhanh chóng, hiệu quả, chi phí hợp lý, hỗ trợ thanh toán thẻ bảo hiểm lên tới 100% giúp khách hàng tiết kiệm và tiện lợi hơn. Bệnh viện đã và đang triển khai ứng dụng y tế iCNM giúp quý khách hàng có thể đặt lịch khám, lấy mẫu xét nghiệm, tra cứu kết quả và hỏi - đáp tư vấn với các bác sĩ và chuyên gia. 

Bạn chỉ cần ngồi nhà và tải app iCNM về điện thoại, tất cả sẽ được giải quyết chỉ trong một cú click chuột. Ngoài ra, bạn cũng có thể đăng ký khám thông qua tổng đài tư vấn miễn phí 1900 565656 và website medlatec.vn. Chúng tôi rất hân hạnh được phục vụ.