1. Thông tin chung về thuốc hạ sốt cho trẻ 

Khi các tác nhân có hại xâm nhập vào cơ thể như virus, vi khuẩn thì hệ miễn dịch sẽ phản ứng lại bằng những cơn sốt để chống lại những tác nhân này. Ngoài ra, trẻ bị sốt cũng có thể là triệu chứng cảnh báo một số tình trạng bệnh lý nguy hiểm như viêm phổi, viêm màng não, viêm não, nhiễm trùng tai,... Tình trạng sốt cao có thể khiến trẻ bị tăng huyết áp, tăng nhịp thở, nhịp tim, khiến trẻ mệt mỏi, ủ rũ, quấy khóc và khó chịu. Điều cần thiết lúc này đó là phải hạ sốt cho trẻ để tránh xảy ra các biến chứng nghiêm trọng.

Đối với tình trạng sốt nhẹ, cha mẹ có thể giúp trẻ hạ thân nhiệt bằng cách cho trẻ mặc quần áo mỏng, thoáng mát, chườm ấm, lau người và bổ sung nhiều nước,... Trong trường hợp trẻ bị sốt cao thì nên dùng thuốc hạ sốt cho trẻ để bé được dễ chịu và thoải mái hơn. 

Thuốc hạ sốt thường được dùng trong những trường hợp trẻ bị sốt cao

Dựa trên cân nặng, độ tuổi, tình trạng sức khỏe, nguyên nhân gây sốt cũng như mức độ nghiêm trọng của cơn sốt mà bác sĩ sẽ chỉ định các loại thuốc với liều dùng phù hợp cho trẻ. Hiện nay có 3 loại thuốc hạ sốt phổ biến dành cho trẻ nhỏ đó là: thuốc dạng uống, dung dịch tiêm truyền và viên đặt hậu môn. Việc dùng thuốc hạ sốt cho trẻ cần tuân thủ chặt chẽ chỉ định của bác sĩ và hướng dẫn sử dụng của nhà sản xuất.

2. Phân loại thuốc hạ sốt cho trẻ

2.1. Thuốc hạ sốt cho trẻ dạng uống

Các thuốc này có ưu điểm là thuận tiện, dễ dùng, giá thành phải chăng và được bào chế sẵn. Tuy nhiên trong quá trình sử dụng thuốc có sự tác động của nhiều yếu tố khác nhau như tình trạng sinh lý hiện tại, thời điểm uống thuốc, đồ ăn thức uống đi kèm,... Những thuốc được dùng theo đường uống bao gồm:

• Paracetamol: gồm các biệt dược phổ biến như Hapacol, Efferalgan, Tylenol, Panadol,...;
• Ibuprofen: với các biệt dược như Gofen, Brufen, Sotstop;
• Loại kết hợp giữa Ibuprofen và Paracetamol: Alaxan.

Những thuốc nêu trên được điều chế theo nhiều dạng khác nhau như dạng siro, dạng gói bột, viên uống (viên sủi, viên nang, viên nén), cụ thể:

• Dạng siro: thường có vị ngọt, mùi thơm nên khá dễ uống. Dạng này dễ hấp thu hơn dạng viên, phù hợp dùng cho trẻ nhỏ nhưng thuốc khó bảo quản (cần bảo quản trong tủ lạnh nếu thời tiết nóng), thời gian dùng sau mở nắp bị giới hạn. Vì thuốc dạng siro có độ nhớt cao nên trước khi cho trẻ dùng cha mẹ có thể pha loãng thuốc với một chút nước để bé dễ uống hơn. 
• Dạng viên uống: ưu điểm là dễ bảo quản nhưng chỉ phù hợp với những trẻ lớn. Để trẻ dễ nuốt hơn cha mẹ nên bẻ đôi viên thuốc ra cho trẻ uống từ từ với nhiều nước;
• Dạng gói bột pha và viên sủi bọt: cả hai loại này khi cho vào nước sẽ tan dần và trở thành hỗn dịch uống, dễ hấp thu, dễ uống và thích hợp cho trẻ nhỏ chưa có khả năng nuốt thuốc nguyên viên.

Thuốc hạ sốt cho trẻ dạng siro thường được dùng cho trẻ nhỏ chưa nuốt được viên nén

2.2. Thuốc hạ sốt cho trẻ dạng tiêm truyền tĩnh mạch

Các thuốc này có ưu điểm là không bị hao hụt hoặc ảnh hưởng do các yếu tố ở đường tiêu hóa. Do đó thuốc có tác dụng nhanh, định lượng liều chính xác, duy trì tác dụng liên tục, phù hợp với những bệnh nhân không uống hay không đặt hậu môn được. 

Tuy nhiên cần lưu ý là chỉ dùng thuốc dạng tiêm truyền tại bệnh viện, điều này được thực hiện bởi các cán bộ y tế, thiết bị y tế vô trùng. Thuốc hạ sốt cho trẻ dạng tiêm truyền còn có nhược điểm là có thể gây sốc, đau hoặc nhiễm trùng tại vết tiêm, nghiêm trọng hơn là nguy cơ nhiễm trùng máu nếu không đảm bảo vô trùng trong quá trình tiêm thuốc. So với các thuốc hạ sốt đường uống thì phương pháp tiêm truyền sẽ có giá thành cao hơn.

Hoạt chất phổ biến dùng theo đường này đó là Paracetamol (hay Acetaminophen) với biệt dược Perfalgan hoặc Paracetamol Kabi. 

2.3. Dạng thuốc đặt hậu môn

Ưu điểm của các thuốc hạ sốt cho trẻ đường đặt hậu môn đó là dùng được cho những trẻ khó hoặc không hợp tác theo đường uống do trẻ quá nhỏ, hôn mê, nôn trớ nhiều, đang bị tắc ruột,... Bên cạnh đó dạng thuốc này cũng hạn chế được tình trạng kích ứng đường tiêu hóa, vị đắng khó chịu và tác dụng thuốc được phát huy nhanh chóng, hiệu quả.

Tuy nhiên thuốc lại khó bảo quản hơn 2 dạng nêu trên, dễ bị nóng chảy ở nhiệt độ phòng (37 độ C trở lên), do đó để tránh bị chảy thuốc cha mẹ nên bảo quản trong ngăn mát tủ lạnh. So với thuốc uống viên đặt hậu môn sẽ có giá thành mắc hơn. Thuốc đặc biệt không dành cho những trẻ đang gặp phải vấn đề bệnh lý vùng trực tràng, tiêu chảy hoặc táo bón. Tương tự như các thuốc nêu trên, hoạt chất thường được thêm vào thuốc đặt hậu môn đó là Paracetamol với biệt dược phổ biến nhất là Efferalgan suppo.

3. Những lưu ý khi dùng thuốc hạ sốt cho trẻ

Trong thuốc hạ sốt có chứa nhiều biệt dược với cùng hoạt chất nên cha mẹ khi dùng thuốc cho trẻ cần thận trọng, không dùng kết hợp các loại thuốc hạ sốt cùng lúc vì có thể gây ngộ độc do quá liều, dẫn tới các biến chứng nguy hiểm. 

Việc dùng thuốc sẽ cần dựa trên cân nặng của trẻ, ví dụ như:

• Thuốc Ibuprofen có liều dùng là: 4-10 mg/kg/lần, liều sau cách liều trước tối thiểu 6 - 8 giờ, một ngày dùng tối đa 40mg/kg và không quá 2400mg/ngày;
• Thuốc chứa Paracetamol có liều dùng là 10 - 15mg/kg/lần, liều sau cách nhau ít nhất 4 - 6 giờ, tối đa 75mg/kg/ngày nhưng không được dùng quá 4g/ngày. Liều lượng này đã bao gồm tất cả các dạng bào chế và đường dùng.

Cha mẹ cần lưu ý liều lượng khi dùng thuốc hạ sốt cho trẻ 

Như vậy đối với triệu chứng sốt ở trẻ thì cha mẹ có thể áp dụng các cách hạ sốt khác nhau, từ chườm ấm, bù điện giải, uống nước, lau người, nới lỏng bỉm, cho trẻ mặc quần áo mỏng mát và thấm mồ hôi,... Ngoài ra nếu trẻ sốt trên 38,5 độ C và không có dấu hiệu hạ nhiệt thì các bậc phụ huynh cần cho trẻ dùng thuốc hạ sốt theo hướng dẫn của bác sĩ. Trong trường hợp trẻ có triệu chứng sốt cao không cải thiện sau khi đã áp dụng những cách nêu trên thì cha mẹ nên đưa trẻ đi khám để tìm hiểu nguyên nhân vì đó rất có thể là do vấn đề bệnh lý nào đó.