1. Xét nghiệm Demodex soi tươi là gì?

Demodex là một loại ve, sống trên nang lông của người và ăn tế bào da chết. Ở người, Demodex được tìm thấy trên da mặt, đặc biệt là trán, má, hai bên mũi, lông mi và ống tai ngoài. Demodex gây ra một tình trạng gọi là bệnh Demodicosis.

Demodex gây bệnh ở nang lông

Có 2 loại Demodex gây bệnh chủ yếu ở người: Demodex folliculorum và Demodex brevis

- Demodex folliculorum: chiều dài 0,3 - 0,4 mm, được tìm thấy trong nang lông nhỏ, đặc biệt là lông mi, ăn tế bào da chết.

- Demodex brevis: chiều dài 0,15 - 0,2mm, được tìm thấy trong các tuyến dầu được kết nối với các nang lông nhỏ và ăn các tế bào tuyến.

Vòng đời Demodex thường kéo dài 2 đến 3 tuần. Một con ve cái Demodex đẻ 15 đến 20 quả trứng bên trong nang lông gần tuyến bã nhờn. Trứng phát triển thành ấu trùng, cuối cùng trở thành một con ve trưởng thành. Con ve đực trưởng thành sẽ rời khỏi nang để tìm kiếm bạn tình, trong khi con ve cái trưởng thành vẫn ở trong nang. Những con ve có khả năng đi bộ khoảng 10 mm/ giờ và có xu hướng hoạt động nhiều hơn trong bóng tối.

Demodex không thể nhìn thấy được bằng mắt thường mà chỉ nhìn thấy dưới kính hiển vi quang học. Demodex soi tươi là phương pháp soi trực tiếp phát hiện hình thái và độ tập trung của Demodex trên mẫu bệnh phẩm. 

2. Cơ chế gây bệnh của Demodex

Demodex thường được phát hiện ở người lớn và hiếm gặp ở trẻ em dưới 5 tuổi. Demodicosis thường được chẩn đoán ở người trưởng thành hoặc các trường hợp suy giảm miễn dịch, chẳng hạn bệnh nhân HIV.

Theo nhiều nghiên cứu, D. folliculorum và D. brevis sử dụng chất dinh dưỡng của tế bào biểu mô bằng cách đâm xuyên qua màng tế bào. Demodex xâm nhập vào nang lông gây tăng sản nang với sự gia tăng keratin hóa. Sự keratin hóa này trộn với lipid tạo ra sừng hình trụ có liên quan đến viêm bờ mi. Sừng này được cho là một sản phẩm của móng vuốt Demodex cào xung quanh nang.

Lông mi bị nhiễm Demodex thường dễ gãy và dễ bị rụng. Trên mỗi lông mi nhiều con ve Demodex có thể được phát hiện ngay cả ở những bệnh nhân không có triệu chứng khỏe mạnh.

3. Khi nào bạn cần làm Xét nghiệm Demodex soi tươi

Demodicosis dẫn đến các triệu chứng và dấu hiệu không đặc hiệu trên da mặt. Chúng thường bao gồm:

+ Vảy nang.

+ Đỏ.

+ Da nhạy cảm.

+ Ngứa.

+ Macules, sẩn, chàm, viêm nang lông và sắc tố cũng đã được mô tả.

Viêm da do Demodex

Bệnh nhân bị demodicosis có thể bị kích ứng mắt, ngứa và mở rộng mí mắt (viêm bờ mi  hoặc  viêm da mí mắt). Có thể có nắp dày, mất lông mi (madarosis), viêm kết mạc và giảm thị lực.

Số lượng ve Demodex tăng lên đã được quan sát thấy trong các điều kiện sau:

+ Demodex folliculorum - da sần sùi do tăng quy mô trong nang lông.

+ Một số trường hợp viêm da quanh miệng  (cũng ảnh hưởng đến các vị trí quanh mắt hoặc quanh hậu môn).

+ Viêm tai ngoài.

+ Áp xe Demodex.

4. Phương pháp xét nghiệm Demodex soi tươi

Demodex soi tươi là phương pháp thủ công sử dụng dung dịch KOH hoặc dầu thực vật để phá tan lớp sừng, bộc lộ rõ hình thái và sự chuyển động của Demodex.

Demodex soi tươi qua kính hiển vi

Mục đích: Phát hiện hình thái các loài Demodex gây bệnh ngoài da.

Nguyên lý: 

+ Demodex soi tươi sử dụng KOH: Dưới tác dụng của KOH 10% biểu mô sừng mềm và mỏng do đó bộc lộ hình thái Demodex.

+ Demodex soi tươi sử dụng dầu thực vật: Hình thái Demodex được quan sát rõ khi bệnh phẩm được hòa tan trong dầu thực vật.

Bệnh phẩm: 

+ Demodex soi tươi sử dụng KOH : Vảy da.

+ Demodex soi tươi sử dụng dầu thực vật: chất bã nhờn.

Chuẩn bị: 

+ Dụng cụ:

+ Dao cùng đã tiệt trùng.

+ KOH 10%, Dầu thực vật (oliu).

+ Lam kính, lamen.

+ Bệnh nhân: Không sử dụng hoặc ngưng sử dụng thuốc diệt ký sinh trùng 3 ngày trước đó.

Lấy bệnh phẩm: 

Đối với bệnh phẩm là vảy da: 

+ Dùng lam kính đặt vuông góc với bề mặt da dưới vị trí nghi ngờ. Sử dụng dao cạo (song song với lam kính) cạo bệnh phẩm tại vị trí nghi ngờ và lấy vào bề mặt lam kính. Tập trùng mẫu vào giữa lam kính, áp thêm 1 lam kính để giữ bệnh phẩm và dán 2 lam kính lại với nhau tại mép lam.

+ Cạo tìm Demodex sâu hơn cạo nấm da.

+ Vị trí thường lấy bệnh phẩm: Mặt, đầu, ngực, lưng.

+ Đối với bệnh phẩm là chất bã nhờn: 

+ Dùng hai ngón trỏ và ngón cái nặn chất bã vùng mặt (3 vị trí)/lưng/ngực,…

+ Dùng dao cùn gạt lượng chất bã vừa nặn trên bề mặt da.

+ Dàn mẫu bệnh phẩm lên bề mặt lam kính.

Các bước thực hiện: 

Demodex soi tươi sử dụng KOH.

+ Nhỏ KOH 10% rồi đậy lamen và để bệnh phẩm ngấm hoá chất. 

Demodex soi tươi sử dụng dầu thực vật.

+ Nhỏ 1 - 2 giọt dầu thực vật.

+ Hòa chất bã vào giọt dầu thực vật đến khi tan hoàn toàn.

+ Đậy lamen và để bệnh phẩm ngấm hoá chất.

Đọc kết quả: 

+ Ở vật kính X10 quan sát sơ bộ hình thể, đếm số lượng và độ tập trung của Demodex. 

+ Còn vật kính X40 nhận định rõ hình thể, cấu tạo của từng loại Demodex.

Nhận định kết quả: 

+ Hình thể: Demodex trưởng thành, cơ thể chia làm 3 phần rõ: Đầu, ngực, đuôi.

+ D. folliculorum đuôi dài.

+ D. brevis đuôi ngắn.

Độ tập trung:

Độ tập trung lớn hơn 5 Demodex trên vi trường là tác nhân gây bệnh

Nếu độ tập trung của Demodex> hoặc = 5 con/ vi trường X10: Demodex là tác nhân gây bệnh.

Nếu độ tập trung của Demodex< 5/ vi trường X10:Demodex chưa hẳn là tác nhân gây bệnh.

5. Điều trị Demodex như thế nào?

Khi kết quả Demodex soi tươi khẳng định Demodex là tác nhân gây bệnh, thì bạn cần được điều trị sớm nhất có thể.

Mục tiêu điều trị Demodex: diệt trừ ve trưởng thành và con cái của chúng, ngăn ngừa giao phối tiếp theo, tránh tái nhiễm và giảm bớt các triệu chứng của bệnh nhân.

Bạn nên:

+ Giặt ngay khăn trải giường và vỏ gối bằng nước nóng và sấy khô.

+ Không sử dụng trang điểm trong ít nhất 1 tuần và loại bỏ tất cả các vật dụng trang điểm cũ.

+ Sử dụng thuốc bôi/ uống và vệ sinh theo đúng chỉ định của bác sĩ.

+ Tư vấn người nhà (sống chung giường chăn gối,…) đến khám nếu có triệu chứng tương tự.

+ Làm sạch da bằng cách tẩy tế bào chết thường xuyên (2 lần/ tuần).

Nếu bạn có những dấu hiệu nghi ngờ viêm da, viêm bờ mi do Demodex thì hãy liên hệ với chúng tôi theo số 1900565656 hoặc trực tiếp đến các cơ sở khám chữa bệnh của MEDLATEC để được tư vấn và khám chữa bệnh.