1. Nguyên nhân dẫn đến trầm cảm sau sinh điển hình

Trầm cảm là một trong những bệnh lý tâm lý nghiêm trọng, đặc biệt thường gặp ở phụ nữ sau sinh do nhiều nguyên nhân. Bệnh có thể khởi phát bất cứ lúc nào ở phụ nữ sau khi sinh con, phổ biến nhất là trong 3 tuần đầu tiên. 

Trầm cảm sau sinh ngày càng phổ biến, ảnh hưởng tới cả mẹ và bé

Các nhà khoa học mong muốn tìm ra nguyên nhân dẫn đến trầm cảm sau sinh để hỗ trợ phụ nữ, song chưa xác định được nguyên nhân chính. Vấn đề tâm lý này ở mỗi người có thể xuất phát từ nguyên nhân khác nhau hoặc cùng nguyên nhân nhưng có người mắc có người không. Có thể nói, trầm cảm sau sinh là triệu chứng kết hợp của nhiều yếu tố, bao gồm cả thể chất tinh thần và tâm lý gây ra.

Dưới đây là 5 nguyên nhân tác động mạnh gây trầm cảm sau sinh phổ biến nhất:

1.1. Thay đổi nội tiết tố

Không chỉ trong thời gian thai kỳ, nội tiết tố của người phụ nữ thay đổi mà sau khi sinh, nồng độ hormone cũng không ổn định. Thường sau sinh vài giờ, estrogen và progesterone trong cơ thể mẹ giảm mạnh đột ngột, khiến tinh thần đi xuống và là nguyên nhân dẫn đến trạng thái trầm cảm.

Vấn đề này tương tự như tinh thần căng thẳng, dễ nóng gắt ở phụ nữ trước mỗi chu kỳ kinh nguyệt do nồng độ hormone biến đổi nhưng nặng hơn.

Trầm cảm sau sinh xuất phát từ thay đổi nội tiết tố

1.2. Yếu tố cảm xúc

Mang thai và sinh con là điều thiêng liêng với mỗi người phụ nữ, song những trường hợp mang thai ngoài ý muốn hoặc không theo kế hoạch, không có sự hỗ trợ động viên của chồng hay bố mẹ đều có thể ảnh hưởng tới cảm xúc của người phụ nữ. 

Ngoài ra, đau đớn sau khi sinh cùng việc bé có sức khỏe yếu, phải điều trị dài ngày ở bệnh viện càng làm tăng thêm gánh nặng tinh thần cho người mẹ. Những cảm xúc tiêu cực như buồn giận, có lỗi dần nặng nề hơn dẫn tới trầm cảm.

1.3. Người có tiền sử bị trầm cảm

Những người từng mắc trầm cảm trước đó dù đã được điều trị thì khi mang thai và sau sinh, nguy cơ bệnh tái phát cao hơn so với bình thường. 

1.4. Mệt mỏi

Mệt mỏi thể chất là tình trạng sức khỏe tất yếu mà người phụ nữ cảm thấy sau khi sinh, họ đã dồn nhiều sức lực cho việc vượt cạn. Các nhà khoa học cho biết, người phụ nữ phải mất nhiều tuần trời để phục hồi sức khỏe và năng lượng ở mức bình thường. Với các ca sinh khó, sinh theo phương pháp mổ, thời gian phục hồi còn lâu hơn và đau đớn, mệt mỏi còn nặng nề hơn.

1.5. Yếu tố đời sống

Yếu tố đời sống và tinh thần đến từ người chồng, người thân,… ảnh hưởng rất lớn đến mẹ sau sinh. Đặc biệt ở những mẹ thiếu sự giúp đỡ của người thân trong việc chăm sóc con hoặc trải qua vấn đề tâm lý do người thân vừa qua đời, người thân mắc bệnh, thay đổi nơi ở,… cũng có nguy cơ trầm cảm sau sinh cao hơn.

Áp lực tinh thần, đời sống có thể dẫn đến trầm cảm sau sinh

Theo thống kê của Trung tâm Kiểm soát dịch bệnh CDC, trung bình khoảng 11 - 20% phụ nữ sinh con mỗi năm bị trầm cảm sau sinh. 

2. Chuyên gia tâm lý giải thích: Trầm cảm sau sinh có nguy hiểm không?

Trầm cảm sau sinh là vấn đề sức khỏe tâm lý rất nghiêm trọng, song hiện nay không nhiều người thực sự quan tâm về hiểu hết về căn bệnh. Không ít người xem nhẹ chứng trầm cảm sau sinh, chỉ đến khi người nhà hoặc bản thân thực sự trải qua mới biết hậu quả nặng nề mà căn bệnh này gây ra. Nó ảnh hưởng lớn đến cả sức khỏe và cuộc sống của người mẹ cũng như gia đình.

Với bản thân người mẹ, trầm cảm sau sinh khiến tinh thần kiệt quệ, gây ra tình trạng suy dinh dưỡng, suy nhược thần kinh, sụt cân,… Nguy hiểm hơn là xuất hiện những suy nghĩ hoang tưởng và từ đó gây ra hành vi nguy hiểm, tự làm tổn thương bản thân.

Khi mẹ bị trầm cảm, họ không có đủ sức khỏe và tâm trí chăm sóc đứa con vừa chào đời. Nếu trầm cảm nặng, mẹ thường có những suy nghĩ tự tử, tự hại bản thân và chính đứa con mình vừa sinh ra. Không ít trường hợp chứng hoang tưởng do trầm cảm ở mẹ sau sinh gây ra cái chết thương tâm cho con.

Trầm cảm sau sinh nguy hiểm cho cả mẹ và bé

Với gia đình, phụ nữ bị trầm cảm sau sinh làm tăng thêm gánh nặng cho gia đình, đặc biệt là người chồng cần ở bên cạnh hỗ trợ, động viên tinh thần cũng như điều trị bệnh cho vợ. 

3. Điều trị trầm cảm sau sinh như thế nào?

Điều trị trầm cảm sau sinh rất quan trọng, ngay khi xuất hiện các dấu hiệu nhẹ, bệnh nhân nên được đưa đến các bác sĩ tâm lý để được hỗ trợ, theo dõi và điều trị. Khi biểu hiện bệnh không có dấu hiệu thuyên giảm, bác sĩ sẽ đề nghị điều trị tâm lý kết hợp với thuốc chống trầm cảm.

Hầu hết trầm cảm sau sinh nhẹ sẽ được giải quyết bằng liệu pháp tâm lý, các chuyên gia hoặc bác sĩ chuyên khoa sẽ cùng chia sẻ, hỗ trợ giúp phụ nữ trải qua giai đoạn này dễ dàng hơn. Bên cạnh sự hỗ trợ từ bác sĩ, gia đình và người chồng cũng được hướng dẫn điều trị cho mẹ sau sinh.

Bác sĩ có thể chỉ định dùng thuốc chống trầm cảm để điều chỉnh tâm trạng dựa trên các chất trong não của bạn. Kiên trì uống thuốc theo đúng chỉ định của bác sĩ, triệu chứng trầm cảm sẽ được cải thiện. Song thuốc chống trầm cảm có thể gây tác dụng phụ hoặc khiến bệnh trở nên tệ hơn, bác sĩ sẽ theo dõi hiệu quả của thuốc và can thiệp khi điều trị không hiệu quả.

Liệu pháp tâm lý giúp đẩy lùi chứng trầm cảm sau sinh

Bên cạnh điều trị bằng y khoa và liệu pháp tâm lý, một số biện pháp sau sẽ giúp phụ nữ sau sinh phòng ngừa và đối phó với trầm cảm sau sinh tốt hơn:

• Giảm áp lực cho bản thân về việc chăm sóc con cái và gia đình.

• Lựa chọn lối sống lành mạnh bằng chế độ ăn uống lành mạnh, nghỉ ngơi đầy đủ, tăng cường hoạt động thể chất, hạn chế uống rượu.

• Trao đổi, chia sẻ khó khăn gặp phải với chồng và gia đình, bạn bè, tránh cô lập về cảm xúc.

• Tìm đến sự giúp đỡ từ những người xung quanh trong việc chăm sóc trẻ và gia đình để có thời gian nghỉ ngơi, chăm sóc bản thân hơn.

Nếu bạn đang thắc mắc trầm cảm sau sinh có nguy hiểm không thì câu trả lời là Có, rất nguy hiểm. Không nên chủ quan với căn bệnh trầm cảm sau sinh, nó có thể là nguyên nhân đe dọa đến tính  mạng và sức khỏe của cả hai mẹ con. Gia đình, bạn bè là những người quan trọng cùng giúp mẹ sau sinh vượt qua giai đoạn khó khăn này.