1. Một số nét chính về vi khuẩn não mô cầu

Vi khuẩn não mô cầu (Neisseria meningitidis) là một dạng vi khuẩn hiếu khí tuyệt đối, chỉ có thể sống trong những môi trường giàu chất dinh dưỡng. Đây là một loại cầu khuẩn gram âm với hình dạng khi được soi dưới kính hiển vi là dạng song cầu, giống như hạt cà phê với kích thước khoảng 0,8 x 0,6 mm.

Chúng thường đứng thành đôi riêng lẻ hoặc tụ lại thành đám nhỏ. Do có sức đề kháng kém nên chúng có thể dễ bị tiêu diệt ở nhiệt độ 50 độ C trong 5 phút hoặc 100 độ C trong khoảng 30 giây. Ở môi trường bên ngoài cơ thể, chúng có thể sống trong 3 - 4 giờ.

Vi khuẩn não mô cầu thường đứng thành đôi hoặc tụ thành từng đám nhỏ

Đây là loại vi khuẩn không có lông nhưng có nhiều chủng vỏ khác nhau. Trên lớp vỏ của chúng có chứa huyết thanh viêm não mô cầu thuộc các type khác nhau nên dựa vào đó, người ta phân chúng thành các type A, B, C, W, Y,…

Về mặt lâm sàng, người ta có thể tìm thấy vi khuẩn ở trong các bạch cầu đa nhân có trong máu hoặc trong dịch não tủy. Vi khuẩn não mô cầu có cả kháng nguyên vỏ và kháng nguyên vách.

Kháng nguyên vỏ

Là cơ sở để phân chia huyết thanh viêm não mô cầu thành 13 nhóm khác nhau. Khi vi khuẩn xâm nhập vào trong cơ thể, các kháng nguyên này sẽ được phóng thích vào dịch não tủy. Bởi vậy, nhờ vào việc xác định sự có mặt của chúng trong dịch não tủy mà có thể chẩn đoán bệnh ngay ở giai đoạn đầu.

Kháng nguyên vách

Là một protein ở màng ngoài cùng nơi vách của tế bào vi khuẩn, mang tính đặc hiệu type. Dựa vào đó, người ta phân chia nhóm vi khuẩn não mô cầu B làm 12 type khác nhau.

Khi mới xâm nhập vào cơ thể, vi khuẩn này chủ yếu sống ở vùng tỵ hầu, chưa gây tác động gì tới sức khỏe người bệnh. Sau khoảng vài ngày đến vài tháng, gặp các điều kiện thuận lợi như: bệnh nhân bị suy giảm chức năng miễn dịch, cảm lạnh hay suy nhược cơ thể, vi khuẩn sẽ di chuyển gây viêm màng não mủ rồi nhiễm khuẩn huyết và có thể dẫn đến tử vong.

2. Viêm não mô cầu A, C, Y, W là gì

Viêm não mô cầu A, C, Y, W là bệnh gây ra bởi các chủng vi khuẩn A, C, Y, W. Bệnh có thể bao gồm các triệu chứng như: nhức đầu, nôn mửa, sốt, cứng cổ hoặc đau cơ, có thể nổi các nốt mẩn đỏ hoặc tím tái. 

Bệnh có thể gây ra các di chứng vĩnh viễn như khuyết tật chi, suy gan, suy thận, mù, điếc. Thậm chí ngay cả khi được điều trị sớm, khoảng 5 - 10% bệnh nhân vẫn bị tử vong. Đặc biệt, hơn một nửa số ca nhiễm bệnh là đối tượng trẻ em.

Bệnh lây lan trực tiếp từ người sang người qua con đường hô hấp nên rất dễ bùng phát thành dịch.

Viêm não mô cầu là căn bệnh rất nguy hiểm, đặc biệt là đối với trẻ em

3. Phòng bệnh viêm não mô cầu A, C, Y, W

Viêm não mô cầu là một bệnh truyền nhiễm cấp tính rất nguy hiểm, có tỷ lệ tử vong cao. Hiện nay, bên cạnh việc thực hiện những biện pháp phòng dịch thông thường thì tiêm vắc xin vẫn là cách tốt nhất để phòng bệnh. Trong đó, vắc xin Menactra là loại được dùng để chống lại 4 type huyết thanh viêm não mô cầu A, C, Y và W với hiệu quả phòng ngừa tới hơn 90%. 

Menactra là loại vắc xin do Sanofi Pasteur sản xuất tại Mỹ, chỉ định tiêm cho người từ 9 tháng đến 55 tuổi. Trong đó:

- Liều tiêm chủng cơ bản: Trẻ từ 9 đến 23 tháng tuổi tiêm 2 liều, với  khoảng cách giữa hai liều là 3 tháng. Từ 24 tháng tuổi đến 55 tuổi, tiêm duy nhất 1 liều.

- Liều tiêm chủng nhắc lại: được áp dụng cho độ tuổi từ 15 - 55 có nguy cơ mắc bệnh đồng thời phải cách liều tiêm trước ít nhất là 4 năm.

Tiêm vắc xin là biện pháp phòng bệnh hiệu quả nhất

Mặc dù vậy, những đối tượng sau đây cần thận trọng khi tiêm vắc xin này:

• Những phụ nữ đang mang thai hoặc đang cho con bú.

• Những người suy giảm miễn dịch tự nhiên.

• Người bị bệnh giảm tiểu cầu hoặc rối loạn đông máu.

Những đối tượng chống chỉ định tiêm gồm:

• Người có phản ứng hoặc dị ứng với các thành phần của thuốc.

• Người đang bị sốt, bị nhiễm khuẩn cấp tính hoặc đang dị ứng.

• Người bị chẩn đoán mắc hội chứng Guillain-Barre.

4. Tư vấn, phòng ngừa và chữa trị viêm não mô cầu A, C, Y, W

Ngoài các biểu hiện lâm sàng đặc trưng, bác sĩ sẽ phải làm thêm một số xét nghiệm để khẳng định bệnh như: xét nghiệm dịch não tủy, xét nghiệm máu, cấy dịch hầu họng, cấy máu hay dịch não tủy…

Hiện nay, kháng sinh dòng Penicillin vẫn là loại đặc hiệu để điều trị bệnh. Những trường hợp dị ứng, có thể được dùng các loại kháng sinh thay thế.  Thời gian trị bệnh phụ thuộc vào mức độ của bệnh và sự đáp ứng của từng bệnh nhân.

Ngoài ra, bác sĩ sẽ chỉ định các biện pháp hỗ trợ như: chống co giật, vệ sinh dự phòng, hạ sốt…

Khi có các biểu hiện nghi ngờ, bệnh nhân cần được cách ly sớm với những người xung quanh để hạn chế khả năng lây lan, đồng thời, đưa đi gặp bác sĩ càng sớm càng tốt. Bởi đây là căn bệnh nguy hiểm, tiến triển nhanh nên cần được theo dõi, xử lý kịp thời.

Khi có nhu cầu thăm khám, chẩn đoán bệnh viêm não mô cầu A, C, Y, W, hoặc khám sàng lọc trước khi tiêm vắc xin, bạn nên tìm đến các cơ sở y tế uy tín và tin cậy, đáp ứng những yêu cầu sau:

• Có đội ngũ bác sĩ chuyên khoa vững vàng, nhiều kinh nghiệm, tâm huyết.

• Có đầy đủ máy móc, thiết bị để chẩn đoán chính xác, điều trị kịp thời.

• Có chuyên khoa về thần kinh.

• Dịch vụ nhanh chóng, thuận tiện, an toàn, chất lượng cao.

Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC là cơ sở y tế đáp ứng đầy đủ những yêu cầu trên với 26 năm kinh nghiệm trong khám, chữa bệnh và Trung tâm xét nghiệm đạt tiêu chuẩn ISO 15189:2012 và chứng chỉ CAP của Hội Bệnh học Hoa Kỳ. Đến với MEDLATEC, chắc chắn quý khách hàng sẽ hài lòng về dịch vụ khám chữa bệnh của bệnh viện.

Lấy mẫu xét nghiệm kiểm tra tại Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC

Khi có nhu cầu tìm hiểu thêm về bệnh viêm não mô cầu và các loại bệnh lý khác, quý khách vui lòng truy cập vào Website medlatec.vn hoặc gọi điện tới số 1900 56 56 56 để được giải đáp.