Từ điển bệnh lý

Nhiễm khuẩn tiết niệu : Nguyên nhân, triệu chứng, chẩn đoán và điều trị

Ngày 07-07-2023

Tổng quan Nhiễm khuẩn tiết niệu

Viêm bàng quang (nhiễm khuẩn đường tiết niệu thấp) thường do nhiễm vi khuẩn trong bàng quang. Đối với những người có hệ thống miễn dịch suy yếu, nấm men cũng có thể gây viêm bàng quang.

Viêm bàng quang (nhiễm khuẩn đường tiết niệu thấp) thường do nhiễm vi khuẩn trong bàng quang

Viêm bàng quang (nhiễm khuẩn đường tiết niệu thấp) thường do nhiễm vi khuẩn trong bàng quang

Viêm bàng quang là một loại nhiễm trùng đường tiết niệu. Đây là tình trạng nhiễm trùng ở bất kỳ vị trí nào trong đường tiết niệu, chẳng hạn như bàng quang, thận, niệu quản hoặc niệu đạo.

Hầu hết các trường hợp viêm bàng quang là cấp tính, có nghĩa là chúng xảy ra đột ngột. Các trường hợp khác có thể là mạn tính, nghĩa là chúng tái phát trong thời gian dài. Điều trị sớm là chìa khóa để ngăn ngừa sự lây lan của nhiễm trùng.


Nguyên nhân Nhiễm khuẩn tiết niệu

Vi khuẩn xâm nhập qua niệu đạo và di chuyển vào bàng quang gây viêm bàng quang. Thông thường, cơ thể loại bỏ vi khuẩn bằng cách thải chúng ra ngoài khi đi tiểu. Vi khuẩn đôi khi có thể bám vào thành bàng quang và sinh sôi nhanh chóng. Điều này lấn át khả năng tiêu diệt chúng của cơ thể, dẫn đến viêm bàng quang.

Hầu hết các bệnh viêm bàng quang là do vi khuẩn E. coli gây ra. Loại vi khuẩn này có tự nhiên trong ruột già.

Hầu hết các bệnh viêm bàng quang là do vi khuẩn E. coli gây ra. Loại vi khuẩn này có tự nhiên trong ruột già.

Nhiễm trùng có thể xảy ra khi vi khuẩn từ phân xâm nhập vào da và xâm nhập vào niệu đạo. Ở phụ nữ, niệu đạo ngắn và lỗ mở bên ngoài không xa hậu môn nên vi khuẩn có thể dễ dàng di chuyển từ hệ thống cơ thể này sang hệ thống cơ thể khác.


Triệu chứng Nhiễm khuẩn tiết niệu

Vi khuẩn xâm nhập qua niệu đạo và di chuyển vào bàng quang gây viêm bàng quang. Thông thường, cơ thể loại bỏ vi khuẩn bằng cách thải chúng ra ngoài khi đi tiểu. Vi khuẩn đôi khi có thể bám vào thành bàng quang và sinh sôi nhanh chóng. Điều này lấn át khả năng tiêu diệt chúng của cơ thể, dẫn đến viêm bàng quang. Hầu hết các bệnh viêm bàng quang là do vi khuẩn E. coli gây ra. Loại vi khuẩn này có tự nhiên trong ruột già.

Hầu hết các bệnh viêm bàng quang là do vi khuẩn E. coli gây ra

Hầu hết các bệnh viêm bàng quang là do vi khuẩn E. coli gây ra

Nhiễm trùng có thể xảy ra khi vi khuẩn từ phân xâm nhập vào da và xâm nhập vào niệu đạo. Ở phụ nữ, niệu đạo ngắn và lỗ mở bên ngoài không xa hậu môn nên vi khuẩn có thể dễ dàng di chuyển từ hệ thống cơ thể này sang hệ thống cơ thể khác.


Đối tượng nguy cơ Nhiễm khuẩn tiết niệu

Bất kỳ ai cũng có thể bị viêm bàng quang, nhưng phụ nữ dễ bị hơn nam giới. Điều này là do phụ nữ có niệu đạo ngắn hơn, làm cho đường dẫn đến bàng quang dễ dàng cho vi khuẩn tiếp cận.

Niệu đạo của nữ giới cũng nằm gần trực tràng hơn so với niệu đạo của nam giới

Niệu đạo của nữ giới cũng nằm gần trực tràng hơn so với niệu đạo của nam giới

Niệu đạo của nữ giới cũng nằm gần trực tràng hơn so với niệu đạo của nam giới. Điều này có nghĩa là có một khoảng cách ngắn hơn để vi khuẩn di chuyển.

Khi nam giới già đi, tuyến tiền liệt có thể tăng sản lành tính. Điều này có thể gây tắc nghẽn dòng chảy của nước tiểu và làm tăng khả năng mắc viêm đường tiết niệu ở nam giới. Nhiễm trùng đường tiểu có xu hướng gia tăng ở nam giới khi họ già đi.

Các yếu tố khác có thể làm tăng nguy cơ viêm bàng quang cho cả nam và nữ. Bao gồm các:

  • Tuổi cao
  • Bất động
  • Uống không đủ chất lỏng
  • Thủ tục phẫu thuật trong đường tiết niệu
  • Ống thông tiểu
  • Tắc nghẽn đường tiết niệu , là sự tắc nghẽn trong bàng quang hoặc niệu đạo
  • Bất thường đường tiết niệu, do dị tật bẩm sinh hoặc chấn thương
  • Bí tiểu, có nghĩa là khó làm rỗng bàng quang
  • Niệu đạo hẹp
  • Phì đại tuyến tiền liệt
  • Đại tiện không tự chủ
  • Thai kỳ
  • Bệnh tiểu đường
  • Tình trạng hệ thần kinh ảnh hưởng đến chức năng bàng quang, như bệnh đa xơ cứng
  • Hệ thống miễn dịch suy yếu

Phòng ngừa Nhiễm khuẩn tiết niệu

Một số thay đổi lối sống có thể làm giảm nguy cơ bị viêm bàng quang.

Nếu bệnh nhân đang bị viêm bàng quang tái phát, bác sĩ có thể đề nghị điều trị dự phòng . Điều này bao gồm thuốc kháng sinh được dùng với liều lượng nhỏ hàng ngày để ngăn ngừa hoặc kiểm soát viêm bàng quang trong tương lai.

Thay đổi lối sống

Các bác sĩ khuyên rằng một số thay đổi lối sống sau đây có thể giúp giảm bớt hoặc loại bỏ sự xuất hiện của viêm bàng quang:

  • Uống sáu đến tám cốc nước mỗi ngày, nhưng hãy hỏi ý kiến ​​bác sĩ về lượng nước chính xác dựa trên sức khỏe tổng thể của bệnh nhân.
  • Có thể uống nước ép nam việt quất hàng ngày.
  • Đi tiểu ngay khi bệnh nhân cảm thấy cần.
  • Lau từ trước ra sau sau khi đi tiểu nếu bệnh nhân là nữ.
  • Không sử dụng thuốc thụt rửa, thuốc xịt vệ sinh phụ nữ, xà phòng thơm hoặc bột.
  • Tắm vòi hoa sen thay vì tắm bằng bồn.
  • Mặc đồ lót cotton và quần áo rộng rãi.
  • Tránh sử dụng màng ngăn hoặc chất diệt tinh trùng và chuyển sang hình thức ngừa thai thay thế.
  • Đi tiểu trước và sau khi sinh hoạt tình dục.

Điều trị kháng sinh dự phòng

Nếu bệnh nhân là phụ nữ bị viêm bàng quang tái phát, bác sĩ có thể kê cho bệnh nhân thuốc kháng sinh hàng ngày để ngăn ngừa nhiễm trùng hoặc dùng khi bệnh nhân cảm thấy các triệu chứng của viêm bàng quang.

Họ cũng có thể yêu cầu bệnh nhân dùng một liều kháng sinh sau khi sinh hoạt tình dục.

Hầu hết viêm bàng quang giảm dần trong vòng 48 giờ sau khi dùng kháng sinh thích hợp. Điều quan trọng là phải uống hết thuốc kháng sinh được kê đơn, ngay cả khi bệnh nhân cảm thấy tốt hơn.

Một số bệnh viêm bàng quang có thể trầm trọng hơn và lây lan đến thận do các chủng vi khuẩn kháng thuốc kháng sinh, điều trị chậm trễ hoặc không đầy đủ hoặc các vấn đề sức khỏe khác.

Nếu bệnh nhân bị nhiễm trùng tiểu tái phát, điều quan trọng là phải đến gặp bác sĩ. Nhiều người cần một số xét nghiệm nhất định để chắc chắn rằng hệ thống tiết niệu của bệnh nhân có khỏe mạnh hay không. 

Viêm bàng quang mãn tính cần kết hợp điều trị và các biện pháp phòng ngừa tích cực hơn. Thuốc kháng sinh hàng ngày dài hạn có thể cần thiết trong một số trường hợp.

Một số bệnh viêm bàng quang có thể trầm trọng hơn và lây lan đến thận

Chủ động về viêm bàng quang có thể giúp giảm sự xuất hiện của chúng cũng như cơn đau và các biến chứng có thể xảy ra kèm theo chúng. Bệnh nhân tìm cách điều trị càng sớm thì khả năng lây lan càng ít và bệnh nhân càng sớm cảm thấy dễ chịu hơn.


Các biện pháp chẩn đoán Nhiễm khuẩn tiết niệu

Bác sĩ có thể chẩn đoán viêm bàng quang của bệnh nhân bằng cách thực hiện phân tích nước tiểu . Đây là một xét nghiệm được thực hiện trên một mẫu nước tiểu để kiểm tra sự hiện diện của:

  • Tế bào bạch cầu
  • tế bào hồng cầu
  • Nitrit
  • Vi khuẩn

Bác sĩ cũng có thể tiến hành cấy nước tiểu , đây là một xét nghiệm để xác định loại vi khuẩn trong nước tiểu gây nhiễm trùng. Khi đã biết loại vi khuẩn, nó sẽ được kiểm tra độ nhạy cảm với kháng sinh để xác định loại kháng sinh nào sẽ điều trị nhiễm trùng tốt nhất.


Các biện pháp điều trị Nhiễm khuẩn tiết niệu

Viêm bàng quang được điều trị bằng thuốc theo toa để tiêu diệt vi khuẩn, thường là thuốc kháng sinh và thuốc giảm đau và rát.

Thuốc

Thuốc kháng sinh uống được sử dụng để tiêu diệt vi khuẩn gây viêm bàng quang. Nếu bệnh nhân đang cảm thấy đau và rát, bác sĩ cũng có thể kê đơn thuốc để giảm các triệu chứng đó. Thuốc phổ biến nhất để giảm đau và nóng rát liên quan đến viêm bàng quang được gọi là phenazopyridine (Pyridium).

Điều trị tại nhà

Khi bệnh nhân bị nhiễm trùng tiểu, uống nhiều nước có thể giúp tống vi khuẩn ra khỏi bàng quang. Nước là tốt nhất vì nó không chứa caffeine và chất làm ngọt nhân tạo , những chất gây kích thích bàng quang.

Các dung dịch, nước trái cây và chiết xuất nam việt quất cô đặc có thể có vai trò trong việc ngăn ngừa nhiễm trùng tiểu chống lại vi khuẩn E. coli . Nhưng không nên chỉ dựa vào chúng để điều trị nhiễm trùng đang hoạt động.

Trong một nghiên cứu gần đây được công bố trên tạp chí Frontiers in Microbiology, Nước ép nam việt quất đã làm giảm số lượng vi khuẩn trong bàng quang khi bị nhiễm trùng, nhưng nó không chữa khỏi hoàn toàn.


Tài liệu tham khảo:

  • Infectious Diseases Society of America, & European Society for Microbiology and Infectious Diseases. International clinical practice guidelines for the treatment of acute uncomplicated cystitis and pyelonephritis in women: A 2010 update by the Infectious Diseases Society of America and the European Society for Microbiology and Infectious Diseases. Clinical infectious diseases : an official publication of the Infectious Diseases Society of America. 2011.
  • McLellan LK & Hunstad DA. Urinary Tract Infection: Pathogenesis and Outlook. Trends in molecular medicine. 2016.
  • Bono MJ & Reygaert WC. Urinary Tract Infection. In StatPearls. StatPearls Publishing. 2021.

Lựa chọn dịch vụ

Quý khách hàng vui lòng lựa chọn dịch vụ y tế theo nhu cầu!

Lấy mẫu xét nghiệm tại nhà

Lấy mẫu xét nghiệm tại nhà giúp khách hàng chủ động tầm soát bệnh lý. Đồng thời tiết kiệm thời gian đi lại, chờ đợi kết quả với mức chi phí hợp lý.

Đặt lịch thăm khám tại MEDLATEC

Đặt lịch khám tại cơ sở khám chữa bệnh thuộc Hệ thống Y tế MEDLATEC giúp chủ động thời gian, hạn chế tiếp xúc đông người.