1. Cơ chế hoạt động của ALT (GPT) trong cơ thể

ALT (GPT), còn được biết đến với tên gọi đầy đủ là Alanine Aminotransferase hoặc Glutamate Pyruvate Transaminase (GPT), là một enzym quan trọng trong hệ thống gan, có vai trò trong việc đánh giá chức năng gan. Cùng với enzym AST (Aspartate Aminotransferase), ALT (GPT) tạo thành một cặp enzym giúp xác định tình trạng gan của cá nhân thông qua các xét nghiệm máu.

ALT (GPT) – một chỉ số đánh giá chức năng gan

Điểm đặc biệt của ALT (GPT) là khả năng tham gia vào quá trình chuyển hóa các amino acid như alanine và pyruvate. Bên cạnh đó, enzym này còn đảm nhận vai trò trong việc chuyển đổi alanin thành pyruvate và ngược lại. Quá trình chuyển hóa này diễn ra chủ yếu trong tế bào gan, góp phần vào việc tạo ra năng lượng và cân bằng amino acid cần thiết cho cơ thể.

Ngoài vai trò chuyển hóa amino acid, enzyme ALT (GPT) còn là một thành phần của hệ thống enzyme trong gan, tham gia vào các quá trình chuyển hóa và cân bằng hóa chất cơ bản của cơ thể. Hệ thống enzyme trong gan này bao gồm một nhóm enzym có nhiệm vụ tổ chức và điều chỉnh các phản ứng hoá học, đặc biệt là trong quá trình chuyển hóa protein và carbohydrate. Trong đó, ALT đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sự cân bằng này và đảm bảo chức năng gan bình thường.

ALT (GPT) thường được tìm thấy chủ yếu trong các tế bào gan và một ít trong cơ tim. Khi gan bị tổn thương, enzym này sẽ được giải phóng vào máu, dẫn đến tăng chỉ số ALT (GPT) trong xét nghiệm máu.

Chính vì vậy, đo lường chỉ số ALT (GPT) thông qua xét nghiệm máu cung cấp thông tin về chức năng gan, từ đó giúp đánh giá tình trạng gan và sức khỏe tổng thể của cơ thể. Chỉ số ALT (GPT) cao có thể là dấu hiệu của sự tổn thương gan, và việc theo dõi chỉ số này là một phần quan trọng trong quá trình chẩn đoán và điều trị các bệnh liên quan đến gan.

2. Các nguyên nhân và yếu tố ảnh hưởng đến chỉ số ALT (GPT)

Dưới đây là các nguyên nhân và yếu tố ảnh hưởng đến chỉ số ALT (GPT):

Bệnh gan

• Viêm Gan: Viêm gan A, B, C, D, và E có thể làm tăng đột ngột chỉ số ALT (GPT), đặc biệt là viêm gan B và C, là nguyên nhân phổ biến gây tổn thương gan.
• Xơ Gan: Xơ gan do viêm gan mạn tính, cồn, hoặc các yếu tố khác có thể làm tăng mức ALT (GPT) khiến gan không hoạt động bình thường.

Nhiễm độc gan

• Nhiễm độc do thuốc: Sử dụng quá liều hoặc lâu dài một số loại thuốc như paracetamol và acetaminophen có thể gây tổn thương gan và tăng mức ALT (GPT).
• Nhiễm độc do hóa chất: Tiếp xúc trong khoảng thời gian dài với hóa chất độc hại hoặc các chất ô nhiễm có thể gây tăng chỉ số ALT (GPT) do gây tổn thương gan.

Nhiễm độc gan do sử dụng thuốc không đúng cách

Các yếu tố đời sống và dinh dưỡng

• Chế độ ăn uống không lành mạnh, bao gồm thức ăn nhiều chất béo, đồ uống có cồn, và đồ ăn nhanh, có thể gây tăng chỉ số ALT (GPT).
• Béo phì và cân nặng cao có thể tăng chỉ số ALT (GPT), đặc biệt ở những người mắc bệnh mỡ máu và bệnh gan mỡ.
• Các thói quen như hút thuốc lá và uống rượu quá mức có thể tăng chỉ số ALT (GPT).

Yếu tố di truyền

Có yếu tố di truyền trong một số bệnh gan, khiến cho mức ALT (GPT) tăng cao từ khi còn nhỏ hoặc khi mới sinh.

3. Khi nào cần xét nghiệm chỉ số ALT (GPT)

Các trường hợp cần xét nghiệm chỉ số ALT (GPT) là:

Triệu chứng và dấu hiệu liên quan đến vấn đề gan

• Cảm thấy đau và khó chịu ở vùng bụng phía bên phải.
• Hiện tượng vàng da.
• Buồn nôn, nôn mửa, hay tiêu chảy không rõ nguyên nhân.
• Cảm thấy mệt mỏi không lý do.

Các triệu chứng liên quan đến các vấn đề về gan

Theo dõi bệnh gan

• Để theo dõi sự tiến triển của bệnh gan hoặc đánh giá hiệu quả điều trị.
• Sau khi chẩn đoán các bệnh liên quan đến gan như viêm gan, xơ gan, hoặc nhiễm độc gan.

Kiểm tra tác dụng của thuốc

• Đánh giá tác dụng phụ của thuốc đặc biệt là những loại có thể gây tổn thương gan.
• Kiểm tra tác động của thuốc trong quá trình điều trị bệnh gan.

Khám sức khỏe trước mổ hoặc tiểu phẫu

Trước khi phẫu thuật, đặc biệt khi mổ liên quan đến gan, để đánh giá chức năng gan và đảm bảo an toàn cho ca mổ.

Kiểm tra tình trạng sức khỏe chung

Trong các cuộc kiểm tra sức khỏe định kỳ hoặc kiểm tra sức khỏe tổng quát, xét nghiệm chỉ số ALT (GPT) thường được yêu cầu để đánh giá tình trạng gan và phát hiện kịp thời các vấn đề liên quan đến gan. 

Thông qua xét nghiệm chỉ số ALT, bác sĩ có thể đánh giá chức năng gan và tìm hiểu về các vấn đề tiềm ẩn hoặc hiện tại liên quan đến gan.

4. Xét nghiệm ALT (GPT) 

Xét nghiệm chỉ số ALT là một phần quan trọng trong quá trình đánh giá chức năng gan và xác định mức độ hoạt động của gan. Thực hiện xét nghiệm ALT (GPT) bao gồm:

• Một mẫu máu nhỏ sẽ được lấy từ tĩnh mạch ở cánh tay.
• Mẫu máu được chuyển vào thiết bị phân tích để đo mức độ enzym ALT (GPT) trong máu.

Kết quả ALT (GPT) thể hiện mức độ hoạt động của gan. Giá trị bình thường nằm trong khoảng từ 7 đến 56 U/L (đơn vị/lít) tùy theo thang đo của từng phòng xét nghiệm.

Xét nghiệm chỉ số ALT (GPT)

Khi kết quả ALT (GPT) cao hơn mức bình thường, đây có thể là dấu hiệu của tổn thương gan, viêm gan, xơ gan hoặc nhiễm độc gan.

Kết quả ALT (GPT) thường được xem xét kết hợp với kết quả xét nghiệm khác như AST (Aspartate Aminotransferase) và bệnh lý lâm sàng để đưa ra chẩn đoán chính xác.

5. Các biện pháp giúp duy trì sự ổn định của chỉ số ALT (GPT)

Dưới đây là những biện pháp giúp duy trì sự ổn định của chỉ số ALT (GPT) và bảo vệ gan khỏi tổn thương:

• Tăng cường tiêu thụ rau quả, ngũ cốc lành mạnh, thực phẩm giàu chất xơ, và các nguồn protein lành như thịt gà, cá, đậu và hạt.
• Hạn chế đồ ăn chứa nhiều chất béo, đường, và thực phẩm chế biến.
• Duy trì cân nặng ổn định và hợp lý thông qua chế độ ăn uống.
• Tập luyện thể dục với mức độ phù hợp, bao gồm aerobic, yoga, và bài tập tăng cường cơ.
• Hạn chế tiêu thụ cồn.
• Tuân thủ liều lượng và hướng dẫn của bác sĩ khi sử dụng các loại thuốc, đặc biệt là những thuốc có thể tác động lên gan.
• Tránh tiếp xúc nhiều với các chất hóa chất độc hại, chất ô nhiễm, và chất độc khác có thể gây tổn thương gan.
• Điều trị và kiểm soát các bệnh lý khác như bệnh tiểu đường, béo phì, và bệnh tim mạch, vì chúng có thể ảnh hưởng đến chức năng gan và chỉ số ALT (GPT).
• Thực hiện kiểm tra sức khỏe định kỳ và xét nghiệm chức năng gan, bao gồm chỉ số ALT (GPT), để theo dõi sự biến động và sự ổn định của gan.

Thực hiện các biện pháp và thói quen lành mạnh này sẽ giúp duy trì sự ổn định của chỉ số ALT (GPT) và bảo vệ sức khỏe gan, đồng thời giảm nguy cơ mắc các vấn đề về gan. 

Trên đây là những thông tin sức khỏe liên quan đến chỉ số ALT (GPT). Nếu bạn nhận thấy những triệu chứng bất thường nêu trên hoặc có mong muốn thực hiện xét nghiệm chỉ số ALT, quý khách hàng có thể liên hệ qua tổng đài của MEDLATEC theo hotline: 1900 56 56 56 để đặt lịch xét nghiệm tận nơi hoặc đến trực tiếp tại các bệnh viện, phòng khám MEDLATEC gần nhất để được hỗ trợ.