1. Thoát vị đĩa đệm là gì? 

Thoát vị đĩa đệm xảy ra khi phần nhân nhầy đĩa đệm - nằm giữa các đốt sống trong cột sống của chúng ta, thoát khỏi vị trí bình thường của nó; từ đó tạo áp lực lên dây thần kinh hoặc các mô mềm xung quanh, gây đau đớn và khó khăn trong vận động.

Thoát vị đĩa đệm có thể gây ra nhiều biến chứng

Thoát vị đĩa đệm có thể xảy ra ở bất kỳ độ tuổi nào, dưới đây là một số nguyên nhân phổ biến dẫn đến sự hình thành của thoát vị đĩa đệm:

• Theo thời gian, đĩa đệm trở nên mỏng dần và mất đi khả năng đàn hồi do quá trình lão hóa của cơ thể.
• Chấn thương do tai nạn.
• Áp lực lên cột sống trong thời gian dài bởi các hoạt động như nâng vật nặng không đúng cách hoặc liên tục, ngồi lâu và sai tư thế, đặc biệt khi làm việc trên máy tính hoặc lái xe,…
• Người có tiền sử gia đình về thoát vị đĩa đệm có nguy cơ cao hơn mắc phải tình trạng này. 

2. Ai có nguy cơ cao hơn bị thoát vị đĩa đệm?

Một số nhóm người có nguy cơ cao hơn mắc thoát vị đĩa đệm do các yếu tố khác nhau, bao gồm:

• Những người thường xuyên phải nâng vật nặng, đẩy kéo hoặc tham gia vào các hoạt động đòi hỏi áp lực lớn lên cột sống.
• Người ở độ tuổi trung niên và người cao tuổi thường có nguy cơ cao hơn mắc thoát vị đĩa đệm do quá trình lão hóa tự nhiên của cơ thể.
• Các vận động viên và người tham gia các hoạt động thể thao như cử tạ, bóng rổ hoặc cầu lông, có nguy cơ cao hơn mắc thoát vị đĩa đệm nếu họ không thực hiện đúng kỹ thuật.
• Nếu trong gia đình có người thân nào mắc thoát vị đĩa đệm, bạn có nguy cơ cao hơn mắc tình trạng này do yếu tố di truyền.
• Các bệnh viêm đa khớp dạng thấp, đái tháo đường, gút,… có thể gây ra viêm nhiễm, tác động lên cấu trúc của cột sống và các mô liên quan, làm tăng nguy cơ thoát vị đĩa đệm.

Lão hóa gây ra các thay đổi trong cấu trúc và chức năng của đĩa đệm và cột sống

Nguy cơ bị thoát vị đĩa đệm phụ thuộc vào sự kết hợp của nhiều yếu tố. Vì vậy cần duy trì lối sống lành mạnh và thực hiện biện pháp phòng ngừa giúp giảm nguy cơ mắc bệnh.

3. Triệu chứng đặc trưng giúp nhận biết thoát vị đĩa đệm

Các triệu chứng có thể biểu hiện ở vùng lưng hoặc cổ, tùy thuộc vào vị trí của thoát vị đĩa đệm. Dưới đây là các triệu chứng mà người bệnh thường gặp phải:

• Một trong những triệu chứng đặc trưng nhất của thoát vị đĩa đệm là đau ở vùng lưng hoặc cổ. Đau có thể biểu hiện ở nhiều cấp độ, từ đau nhẹ đến đau nhiều và kéo dài. Cơn đau có thể lan ra từ vùng lưng hoặc cổ xuống tới cánh tay hoặc chân.
• Mất thăng bằng do thoát vị đĩa đệm ảnh hưởng lên hệ thần kinh và cột sống.
• Một triệu chứng thường gặp khác là cảm giác tê ở vùng bên dưới thoát vị đĩa đệm. 
• Thoát vị đĩa đệm thường gây ra cảm giác đau nhiều hơn khi người bệnh nâng vật nặng hoặc tham gia vào các hoạt động thể thao. 
• Đau và khó khăn trong vận động có thể tăng hoặc giảm khi thay đổi tư thế.

Nhận biết sớm tình trạng này không chỉ giúp người bệnh có cơ hội điều trị hiệu quả hơn mà còn có thể ngăn chặn sự phát triển nghiêm trọng của bệnh. 

4. Chẩn đoán và hướng điều trị thoát vị đĩa đệm

Chẩn đoán sớm và lựa chọn phương pháp điều trị thích hợp rất quan trọng để cải thiện chất lượng cuộc sống của bệnh nhân thoát vị đĩa đệm.

Chẩn đoán thoát vị đĩa đệm

Quá trình chẩn đoán thường bắt đầu bằng việc hỏi đáp về lịch sử bệnh và triệu chứng từ bệnh nhân. Tiếp theo, bệnh nhân thực hiện các phương pháp xét nghiệm hình ảnh như X-quang, MRI (cộng hưởng từ), hoặc CT scan để xác định vị trí chính xác của thoát vị đĩa đệm, kích thước và mức độ ảnh hưởng lên các cơ quan và dây thần kinh lân cận.

Chẩn đoán giúp đánh giá tình trạng của bệnh nhân và lựa chọn hướng điều trị

Hướng điều trị thoát vị đĩa đệm

Đối với những trường hợp thoát vị đĩa đệm nhẹ hoặc có khả năng kiểm soát triệu chứng mà không cần can thiệp phẫu thuật, các phương pháp điều trị được áp dụng là:

• Bài tập vận động được thiết kế để cải thiện sự ổn định của cột sống. 
• Thuốc chống viêm và thuốc giảm đau có thể được sử dụng để giảm viêm nhiễm xung quanh đĩa đệm và làm giảm đau. Tuy nhiên, việc sử dụng thuốc phải được theo dõi và kiểm soát bởi bác sĩ để tránh tác dụng phụ.
• Có những phương pháp giúp giảm áp lực lên đĩa đệm, bao gồm việc sử dụng các thiết bị hỗ trợ lưng, thay đổi tư thế ngủ, ngồi làm việc, và học cách nâng vật nặng một cách an toàn.
• Trị liệu thần kinh cột sống là một phương pháp tiếp cận bệnh lý thoát vị đĩa đệm bằng cách sử dụng kỹ thuật như dùng sóng siêu âm hoặc điện xung để làm giảm đau và cải thiện chất lượng cuộc sống.
• Châm cứu sử dụng kim mỏng để kích thích các điểm chính trên cơ thể, giúp cải thiện lưu thông máu và giảm viêm nhiễm. Phương pháp trị liệu bổ trợ này có thể hỗ trợ trong việc giảm đau và tăng cường sự thư giãn của cơ bắp xung quanh vùng thoát vị đĩa đệm. 

Trong trường hợp triệu chứng thoát vị đĩa đệm nghiêm trọng và không thể kiểm soát bằng những cách trên, cần áp dụng phương pháp điều trị phẫu thuật.

5. Các biện pháp giúp phòng ngừa thoát vị đĩa đệm

Để giảm nguy cơ mắc thoát vị đĩa đệm và bảo vệ sức khỏe của cột sống, có một số biện pháp phòng ngừa quan trọng mà mọi người cần biết:

• Tư thế đúng khi ngồi và đứng: Hạn chế thời gian ngồi lâu, và khi ngồi, hãy giữ tư thế thẳng. Ngoài ra, đứng thường xuyên có thể giúp giảm áp lực lên cột sống.
• Ngủ đúng tư thế: Chọn một chiếc gối phù hợp và duy trì tư thế ngủ với lưng thẳng.
• Tập yoga, pilates và các bài tập tăng cường cơ bắp lưng và bụng.
• Chế độ ăn uống lành mạnh với đủ vitamin và khoáng chất giúp bảo vệ sức khỏe cột sống, duy trì trọng lượng lý tưởng, giảm áp lực lên đĩa đệm.
• Căng thẳng có thể gây co cơ và gia tăng nguy cơ thoát vị đĩa đệm. Hãy thực hành kỹ thuật giảm căng thẳng như thiền, yoga,…
• Đảm bảo ngủ đủ giấc giúp cơ bắp và đĩa đệm phục hồi sau một ngày hoạt động.
• Thuốc lá có thể gây viêm nhiễm và suy yếu cấu trúc cột sống. Ngưng hút thuốc là một bước quan trọng trong việc bảo vệ sức khỏe cột sống.
• Hạn chế dùng rượu, bia.

Tập thể dục giúp tăng sự linh hoạt của cột sống

Những biện pháp trên giúp giảm nguy cơ thoát vị đĩa đệm và bảo vệ sức khỏe cột sống. 

Ngoài ra, nếu bạn nghi ngờ mắc thoát vị đĩa đệm, hãy đến tại Chuyên khoa Xương khớp của Hệ thống Y tế MEDLATEC để được các bác sĩ thăm khám và có hướng chữa trị thích hợp. Hoặc, bạn có thể gọi đến số tổng đài sau của MEDLATEC: 1900 56 56 56 để được các tổng đài viên tư vấn và hướng dẫn cụ thể.