1. Các loại thuốc được chỉ định trong điều trị tăng huyết áp

1.1. Tăng huyết áp có triệu chứng gì?

Bệnh nhân bị cao huyết áp thường ít khi có biểu hiện rõ ràng, nếu có thì sẽ là cảm giác khó thở, nhức đầu, hồi hộp, đau ngực,... Đôi khi bệnh nhân còn không có triệu chứng cụ thể nào. 

Mặc dù dấu hiệu nhận biết mơ hồ nhưng huyết áp cao lại là một “sát thủ” vô hình rất nguy hiểm. Tình trạng này có thể dẫn tới các biến chứng nghiêm trọng liên quan đến nhiều hệ cơ quan trong cơ thể, điển hình là chứng đau thắt ngực, suy thận, rối loạn tiền đình, xuất huyết não, mất thị lực,... Nguy cơ gặp phải những biến chứng này sẽ càng cao nếu bệnh nhân không được điều trị hoặc điều trị không đúng cách. 

1.2. Thuốc tăng huyết áp thường được sử dụng

Các thuốc tăng huyết áp thường được sử dụng sẽ phân theo 7 nhóm như sau:

• Nhóm thuốc chẹn kênh Calci: Nondihydropyridine và Dihydropyridine (gọi tắt là non-DHP và DHP);
• Nhóm thuốc ức chế men chuyển: Captopril, Enalapril, Lisinopril, Benazepril,...; 
• Nhóm thuốc ức chế thụ thể angiotensin II: Azilsartan, Eprosartan, Olmesartan, Candesartan,...;
• Nhóm thuốc chẹn beta giao cảm: Labetalol, Carvedilol, Nebivolol,...:
• Nhóm thuốc lợi tiểu giúp hạ huyết áp: thuốc lợi tiểu thiazid, thuốc lợi tiểu giữ kali, thuốc lợi tiểu quai,:
• Nhóm thuốc giãn mạch trực tiếp: Minoxidil, Hydralazin,... 
• Nhóm thuốc tác động lên hệ thần kinh trung ương: thuốc ức chế adrenergic ngoại vi và Thuốc chủ vận alpha-2 trung ương.

Tùy từng tình trạng bệnh cảnh bệnh nhân sẽ được kê các thuốc tăng huyết áp phù hợp

Phụ thuộc vào tình trạng huyết áp và bệnh lý khác đi kèm, bác sĩ sẽ cân nhắc cho bệnh nhân dùng các thuốc điều trị phù hợp, với điều kiện và việc dùng thuốc cần phải tuân thủ những nguyên tắc sau:

• Ban đầu bệnh nhân sẽ được chỉ định với liều thấp, tác dụng thuốc kéo dài, chỉ dùng duy nhất 1 liều/ngày để huyết áp không bị tụt quá nhanh;
• Nếu thuốc chưa đem lại hiệu quả điều trị nhưng lại gây ra những tác dụng phụ không mong muốn, bác sĩ sẽ cân nhắc cho bệnh nhân chuyển sang dùng nhóm thuốc khác. Tuy nhiên sẽ thực hiện theo cách giảm liều dần dần chứ không dừng thuốc đột ngột vì có thể gây phản ứng phụ ảnh hưởng tới sức khỏe của bệnh nhân;
• Một số thuốc tăng huyết áp có thể gây ra hiện tượng tụt huyết áp tư thế đứng (thường gặp ở liều sử dụng đầu tiên). Vì vậy bệnh nhân cần đọc kỹ hướng dẫn sử dụng trước khi dùng thuốc. 

2. Thuốc tăng huyết áp có phải dùng cả đời không?

Mục tiêu trong điều trị tăng huyết áp đó chính là tập trung phòng ngừa nguy cơ xảy ra các biến chứng và tránh tái phát bệnh trong tương lai. Hơn nữa huyết áp cao lại là bệnh lý mạn tính, hiện vẫn chưa có phương pháp giúp chữa khỏi bệnh hoàn toàn. Vì vậy có thể khẳng định rằng bệnh nhân sẽ phải dùng thuốc tăng huyết áp hàng ngày và gắn bó với nó suốt đời. 

Khi được chẩn đoán bị huyết áp cao, bệnh nhân cần phải thực hiện thăm khám sức khỏe định kỳ, thường xuyên theo dõi chỉ số huyết áp tại nhà, đồng thời có sự điều chỉnh kịp thời trong việc dùng thuốc để đảm bảo tối ưu hiệu quả điều trị.

Thuốc tăng huyết áp phải dùng cả đời không được dừng lại

3. Sẽ như thế nào nếu bệnh nhân bỏ dùng thuốc tăng huyết áp

Trên thực tế đã có nhiều trường hợp bệnh nhân sau một thời gian điều trị bằng thuốc tăng huyết áp, thấy sức khỏe đã bình thường trở lại thì đã tự ý dừng thuốc mà không có chỉ định của bác sĩ. Điều này hết sức nguy hiểm bởi vì huyết áp có thể tăng cao trở lại bất cứ lúc nào và gây ra những biến chứng đặc biệt nghiêm trọng, nhất là đột quỵ và tai biến mạch máu não.

Chúng ta cần hiểu rằng, việc chỉ số huyết áp được duy trì ở mức ổn định là nhờ có sự tác động đều đặn của thuốc uống hàng ngày. Huyết áp cao khiến cho mạch máu bị mất đi độ đàn hồi vốn có, nếu bệnh nhân ngừng thuốc đột ngột sẽ khiến cho huyết áp lại tăng cao trở lại, thậm chí là cao hơn mức ngày trước. Hậu quả là có thể gây vỡ thành mạch, xuất huyết trong cùng các biến chứng nguy hiểm sau:

• Suy tim: cao huyết áp xảy ra trong thời gian dài có thể dẫn đến tình trạng phì đại cơ tim và phì đại thất trái. Nếu bệnh nhân không được chẩn đoán cũng như điều trị kịp thời sẽ gây nên tình trạng hoại tử cơ tim, đe dọa trực tiếp đến tính mạng người bệnh;
• Nhồi máu cơ tim: huyết áp cao là nguyên nhân gây xơ vữa động mạch. Khi các mảng xơ vữa động mạch bị vỡ, nứt sẽ góp phần hình thành nên các cục máu đông, chúng theo tuần hoàn máu luân chuyển đi khắp cơ thể, gây tắc động mạch vành và dẫn đến nhồi máu cơ tim. Trong trường hợp không được phát hiện và cấp cứu kịp thời, bệnh nhân có thể bị tử vong do nhồi máu cơ tim;
• Thiếu máu não: thường thì ở những bệnh nhân bị huyết áp cao sẽ bị hẹp động mạch não và động mạch cảnh. Vì thế nên não không được cung cấp máu một cách đầy đủ, dẫn tới các triệu chứng như chóng mặt, hoa mắt, ngất xỉu,... ở người bệnh;
• Xuất huyết não: ngừng thuốc tăng huyết áp đột ngột sẽ khiến cho áp lực máu tăng cao bất ngờ. Lúc này các mạch máu não không thể chịu nổi áp lực máu quá cao như vậy sẽ dễ bị vỡ và gây xuất huyết não. Tình trạng này có thể để lại di chứng là liệt nửa người, liệt cả người hay thậm chí là tử vong;
• Nhũn não: huyết áp cao là nguyên nhân gây hẹp lòng mạch máu vận chuyển chất dinh dưỡng cho não bộ. Nếu xơ vữa động mạch làm hình thành nên các huyết khối thì sẽ làm tắc mạch máu não. Khi các tế bào não không được nhận đủ máu nuôi sẽ bị chết dần và được gọi là hiện tượng nhũn não;
• Các biến chứng khác: biến chứng ở mắt, biến chứng mạch ngoại vi, bất tỉnh, hôn mê,...

Ngừng uống thuốc tăng huyết áp có thể gây biến chứng nhồi máu cơ tim

Như vậy các thuốc tăng huyết áp bắt buộc phải dùng duy trì cả đời, bệnh nhân không được tự ý ngừng thuốc giữa chừng vì nguy cơ tai biến do dừng thuốc là rất cao. Việc sử dụng các thuốc tăng huyết áp cũng cần phải tuân thủ chặt chẽ hướng dẫn điều trị của bác sĩ chuyên khoa. Nếu trong quá trình dùng thuốc, bệnh nhân gặp phải bất kỳ triệu chứng bất thường nào thì cần thông báo ngay cho bác sĩ để có hướng xử trí phù hợp.