1. Tính cần thiết của xét nghiệm Covid-19

Hiện nay, Việt Nam và nhiều nước trên thế giới đang chịu sự hoành hành của dịch viêm phổi do virus SARS-CoV-2 gây ra, hay còn gọi là dịch Covid-19. Việt Nam với tinh thần “chống dịch như chống giặc” đang đề cao những biện pháp ngăn chặn, ứng phó với dịch, kiểm soát dịch lây lan. Vì thế, ngoài thực hiện đúng theo chỉ thị của Thủ tướng Chính Phủ, Bộ Y tế thì việc phát hiện sớm các ca nhiễm Covid-19 mới là điều cần thiết. 

Đặc biệt, với tính chất lây lan của bệnh, các ca nhiễm Covid-19 chính là nguồn lây bệnh cho nhiều người nếu không được phát hiện kịp thời. Muốn kiểm soát sự lây lan của dịch bệnh, cần tăng cường những biện pháp phát hiện nguồn lây thông qua các xét nghiệm phát hiện virus, cách ly kịp thời và nhanh, gọn.

Trước diễn biến phức tạp của dịch Covid-19 thì xét nghiệm sàng lọc và phát hiện virus SARS-CoV-2 là điều cần thiết

Trước tình hình đó, đẩy mạnh công tác sàng lọc bằng các xét nghiệm hoặc test nhanh phát hiện tác nhân gây bệnh là một việc làm hết sức cần thiết. Các xét nghiệm phát hiện virus SARS-CoV-2 gồm 3 phương pháp:

• Xét nghiệm sinh học phân tử (Realtime RT - PCR): sử dụng mẫu bệnh phẩm là dịch họng, dịch tỵ hầu và máu để khuếch đại, phát hiện các ARN của virus SARS-CoV-2.

• Xét nghiệm test nhanh bằng việc sử dụng các que thử nhanh trên mẫu bệnh phẩm là dịch họng, dịch tỵ hầu và máu để sàng lọc các ca nghi nhiễm và cách ly kịp thời.

• Xét nghiệm miễn dịch học (ELISA) để phát hiện kháng thể kháng virus SARS-CoV-2 thông qua mẫu bệnh phẩm là dịch họng, dịch tỵ hầu và máu.

Virus SARS-CoV-2 có thể được phát hiện bằng nhiều xét nghiệm

2. Các đối tượng cần thực hiện xét nghiệm Covid-19

Những người cần thực hiện xét nghiệm Covid-19 là những đối tượng có ít nhất một trong số các triệu chứng của bệnh viêm phổi do virus SARS-CoV-2 gây ra: sốt, ho, khó thở, đau họng, viêm phổi và có một trong số các yếu tố dịch tễ sau:

• Trở về từ các quốc gia, vùng lãnh thổ được Tổ chức Y tế thế giới (WHO) ghi nhận có ca mắc Covid-19 trong vòng 14 ngày kể từ khi nhập cảnh.

• Trở về từ các ổ dịch đang diễn ra tại Việt Nam trong vòng 14 ngày trước khi xuất hiện các triệu chứng trên.

• Có tiếp xúc gần (trong phạm vi 2 mét) với người nhiễm bệnh hoặc người nghi ngờ nhiễm Covid-19, bao gồm: người sống cùng nhà, cùng phòng làm việc, cùng nhóm du lịch, làm việc, ngồi cùng hàng và trước sau 2 hàng ghế trên phương tiện giao thông,…

Nếu đang nằm trong số các đối tượng nêu trên thì bạn nên liên hệ ngay đến cơ sở y tế để được làm xét nghiệm Covid-19 sớm.

3. Quy trình thực hiện lấy mẫu xét nghiệm Covid-19

Quy trình thực hiện lấy mẫu xét nghiệm Covid-19 đang được áp dụng tại nhiều cơ sở y tế, và được Bộ Y tế khuyến cáo như sau:

Bước 1: Chuẩn bị trước khi lấy mẫu. Các nhân viên y tế thực hiện lấy mẫu cần đảm bảo các nguyên tắc đảm bảo an toàn sinh học của ngành y tế đối với các bệnh truyền nhiễm, bao gồm:

• Mặc đồ bảo hộ đảm bảo chất lượng và mặc đúng cách.

• Đeo khẩu trang N95 và mũ bảo hộ, kính bảo hộ, tấm che mặt.

• Mang 2 lớp găng tay y tế.

• Thực hiện khử khuẩn và không mang đồ bảo hộ ra khỏi khu vực lấy mẫu.

Bước 2: Lấy mẫu bệnh phẩm. Nhân viên y tế thực hiện lấy mẫu bệnh phẩm bao gồm:

• Lấy 3 - 5 ml máu cho vào ống chống đông EDTA.

• Dịch đường hô hấp: Sử dụng que lấy mẫu để thực hiện lấy mẫu dịch đường hô hấp trên và dưới:

• Dịch đường hô hấp trên: Dịch họng, dịch tỵ hầu, dịch súc họng.

• Dịch đường hô hấp dưới: Đờm, dịch phế nang, dịch nội khí quản, dịch màng phổi, tổ chức phổi, phế quản, phế nang.

• Để chung 2 que mẫu đã lấy vào chung một ống môi trường vận chuyển virus có sẵn.

Nhân viên y tế thực hiện lấy mẫu máu xét nghiệm Covid-19 cho bệnh nhân

Bước 3: Bảo quản mẫu. Sau khi lấy mẫu xong, mẫu bệnh phẩm cần được chuyển đến phòng xét nghiệm sớm nhất có thể.

• Mẫu được bảo quản ở 2 - 8oC và vận chuyển đến phòng xét nghiệm trước 48 giờ kể từ khi lấy mẫu.

• Mẫu được bảo quản ngay ở -70oC nếu thời gian vận chuyển dự kiến vượt quá 48 giờ.

• Không bảo quản mẫu ở -20oC hoặc tại ngăn đá tủ lạnh.

• Mẫu máu toàn phần có thể bảo quản lên đến 5 ngày khi ở nhiệt độ 2 - 8oC.

Bước 4: Đóng gói và vận chuyển mẫu về phòng xét nghiệm.

• Siết chặt nắp type bệnh phẩm và bọc ngoài bằng giấy parafin, bọc từng type bệnh phẩm bằng giấy thấm.

• Đưa mẫu vào túi vận chuyển mẫu.

• Bọc ngoài túi vận chuyển bằng giấy thấm, bông thấm nước có chứa chất tẩy trùng (Cloramin B…). Sau đó đặt gói bệnh phẩm vào túi nilon thứ 2 và buộc chặt.

• Đóng các phiếu thu thập bệnh phẩm vào túi nilon cuối cùng, buộc chặt và chuyển vào phích lạnh, bên ngoài có vẽ logo bệnh phẩm sinh học rồi tiến hành vận chuyển.

Bước 5: Làm các xét nghiệm sàng lọc, phát hiện virus SARS-CoV-2 tại phòng xét nghiệm. Các xét nghiệm bao gồm: xét nghiệm sinh học phân tử, xét nghiệm miễn dịch và test nhanh kháng thể - kháng nguyên.

Thực hiện các xét nghiệm, sàng lọc tại phòng thí nghiệm

Có thể thấy rằng, xét nghiệm sàng lọc và phát hiện virus SARS-CoV-2 là rất cần thiết trong bối cảnh hiện nay. Vì thế, mỗi người dân nếu nằm trong các trường hợp nghi ngờ nhiễm Covid-19 cần được xét nghiệm để phát hiện sớm và có các biện pháp khoanh vùng, cách ly kịp thời, hạn chế dịch lan rộng.

Hiện, dịch vụ xét nghiệm covid-19 phát hiện sớm virus SARS-CoV-2 đã được triển khai tại nhiều cơ sở y tế trên cả nước. Tuy nhiên, bạn cần lựa chọn những cơ sở được Bộ Y tế phê duyệt triển khai để đảm bảo tính chính xác của kết quả.