1. Tỷ lệ vô sinh ở Việt Nam gia tăng và trẻ hóa

Kết luận này được đưa ra tại hội thảo “Mức sinh thấp tại Việt Nam: Thực trạng và giải pháp” được tổ chức vào cuối năm 2023 bởi Hội Phụ sản Việt Nam phối hợp cùng Tổng cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình (Bộ Y tế), Công ty TNHH Merck Healthcare Việt Nam. 

Theo đó, tỷ lệ vô sinh ở Việt Nam là 7,7%, sau mỗi năm, tỷ lệ vô sinh thứ phát tăng 15 - 20% và chiếm hơn 50% các trường hợp vô sinh. Hàng năm, ước tính có khoảng 1 triệu cặp vợ chồng vô sinh và 50% trong số đó là dưới 30 tuổi. Còn thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới cũng cho thấy Việt Nam là quốc gia trong khu vực châu Á - Thái Bình Dương có tỷ lệ sinh thấp nhất và tỷ lệ vô sinh cao nhất thế giới.

Tỷ lệ vô sinh ở Việt Nam luôn ở mức cao 

2. Nguyên nhân gây vô sinh, hiếm muộn

Không phải ai cũng biết tại sao tỷ lệ vô sinh ở Việt Nam ngày càng cao và trẻ hóa cũng như nguyên nhân gây vô sinh, hiếm muộn là gì.

Ở nam giới

Nam giới bị vô sinh, hiếm muộn có thể là do các nguyên nhân sau:

• Tinh trùng kém cả về số lượng lẫn chất lượng. 
• Những bất thường về tinh hoàn như tinh hoàn ẩn, teo tinh hoàn hoặc mắc bệnh về tiết niệu. 
• Đã từng thực hiện các phẫu thuật như phẫu thuật vùng bẹn bìu, phẫu thuật thắt ống dẫn tinh,… 
• Quan hệ tình dục với nhiều bạn tình mà không sử dụng biện pháp an toàn khiến mắc các bệnh lý lây truyền qua đường tình dục tỷ lệ cao. 
• Môi trường làm việc không đảm bảo, thường xuyên tiếp xúc nhiệt độ cao, hóa chất,… 
• Có thói quen hút thuốc lá, uống rượu bia và sử dụng các chất kích thích. 
• Chế độ ăn không khoa học, tiêu thụ nhiều thức ăn nhanh, thực phẩm đóng hộp, chế biến sẵn,… 
• Lười vận động và tập luyện dẫn đến thừa cân, béo phì. 
• Rối loạn nội tiết tố nam do căng thẳng, suy nhược,… 

Sinh hoạt không lành mạnh, hay căng thẳng có nguy cơ bị vô sinh, hiếm muộn

Ở nữ giới

Nữ giới bị vô sinh, hiếm muộn có thể là do các nguyên nhân sau:

• Mắc các bệnh lý ở tử cung cùng những bất thường ở vòi tử cung. 
• Nhiễm bệnh lây qua đường tình dục. 
• Viêm nhiễm vùng chậu kéo dài.
• Rối loạn kinh nguyệt.
• Lạm dụng các thuốc tránh thai khẩn cấp, hoặc các thuốc nội tiết,...
• Suy buồng trứng sớm.

Ngoài các nguyên nhân trên thì tuổi tác cũng chính là nguyên nhân và là yếu tố làm tăng nguy cơ vô sinh, hiếm muộn ở cả nam giới lẫn nữ giới. Bởi tuổi càng cao thì nội tiết tố càng giảm nên khả năng sinh sản cũng bị giảm theo. 

3. Dấu hiệu cảnh báo vô sinh, hiếm muộn

Hầu như các cặp vợ chồng không biết mình bị vô sinh, hiếm muộn cho đến khi không thể mang thai tự nhiên sau một thời gian dài mong con. Nói chung, các dấu hiệu cảnh báo vô sinh, hiếm muộn mà các cặp đôi không được chủ quan bao gồm:

Ở nữ giới

Các dấu hiệu cảnh vô sinh, hiếm muộn ở nữ giới có thể kể đến như:

• Rối loạn kinh nguyệt, chu kỳ kinh quá ngắn hoặc quá dài, lượng máu kinh quá ít hoặc quá nhiều.
• Vô kinh. 
• Giảm ham muốn tình dục.
• Bụng dưới và vùng thắt lưng đau tức.
• Dịch âm đạo màu sắc bất thường kèm mùi lạ. 
• Tăng cân/ sụt cân mất kiểm soát, không rõ nguyên nhân.
• Tóc xơ rối, rụng nhiều; da mặt nổi mụn, thâm nám. 
• Có thể mang thai nhưng bị sảy thai liên tục, từ 2 - 3 lần trở lên. 

Kinh nguyệt không đều hay vô kinh là dấu hiệu đáng lo ngại ở nữ giới

Ở nam giới

Các dấu hiệu cảnh vô sinh, hiếm muộn ở nam giới có thể kể đến như:

• Giảm ham muốn tình dục, không “mặn mà” chuyện sinh hoạt vợ chồng. 
• Rối loạn cương dương, xuất tinh sớm. 
• Bìu và tinh hoàn bị sưng đau, sờ vào thấy nổi cục, búi.
• Tinh hoàn bị teo, nhỏ dần.
• Đạt cực khoái nhưng lại không thấy xuất tinh, xuất tinh ngược dòng. 
• Khi xuất tinh thì tinh dịch bị loãng, trong như nước hoặc bị đặc, vón cục. 

Ngoài ra, nếu trong vòng 6 tháng đến 1 năm có quan hệ tình dục đều đặn và không sử dụng biện pháp tránh thai mà vẫn chưa có thai thì đây cũng chính là dấu hiệu cho thấy các cặp đôi có nguy cơ bị vô sinh, hiếm muộn. 

4. Phòng ngừa vô sinh, hiếm muộn

Tỷ lệ vô sinh ở Việt Nam đang ở mức báo động nên làm sao để phòng ngừa vô sinh, hiếm muộn là vấn đề được nhiều người quan tâm. Ngoài nguyên nhân do bệnh lý di truyền, bẩm sinh thì để phòng ngừa vô sinh, hiếm muộn, các cặp đôi cần lưu ý:

• Xây dựng đời sống hôn nhân 1 vợ 1 chồng.
• Sử dụng các biện pháp an toàn khi quan hệ. 
• Ăn uống đủ chất và khoa học. Hạn chế tiêu thụ thức ăn nhanh, đồ đóng hộp, đồ chế biến sẵn vì chúng có sử dụng nhiều gia vị, hương liệu và chất bảo quản. 
• Sinh hoạt điều độ, ngủ đủ giấc, làm việc hợp lý. 
• Tích cực vận động và tập luyện mỗi ngày để vừa nâng cao sức khỏe, vừa kiểm soát cân nặng, phòng tránh thừa cân, béo phì.
• Không nạo phá thai nhiều lần.
• Khám sức khỏe định kỳ 1 - 2 lần/ năm và khám ngay khi xuất hiện các bất thường ở cơ quan sinh sản cảnh báo dấu hiệu vô sinh, hiếm muộn. 

Các cặp đôi nên chủ động khám sức khỏe định kỳ mỗi năm 1 - 2 lần 

Theo các bác sĩ, vô sinh, hiếm muộn vẫn có thể điều trị được nếu phát hiện sớm và áp dụng các phương pháp hỗ trợ, can thiệp hiện đại, phù hợp. Do đó, việc đi khám sớm là rất quan trọng và cần thiết để gia tăng cơ hội và hiện thực hóa giấc mơ làm ba mẹ cho các cặp đôi.

Hy vọng những chia sẻ trên đây giúp bạn nắm được thực trạng và tỷ lệ vô sinh ở Việt Nam. Cùng với đó là các nguyên nhân, dấu hiệu và biện pháp phòng ngừa vô sinh, hiếm muộn. Mọi nhu cầu cần được tư vấn và hỗ trợ, bạn có thể gọi đến hotline 1900 56 56 56 ngay từ hôm nay.