Viêm tụy cấp là gì?

Viêm tụy cấp ngày càng gia tăng do nhiều nguyên nhân khác nhau là bệnh rất nguy hiểm và có thể dẫn tới nhiều biến chứng, thậm chí là tử vong. Do vậy, chúng ta cần phải chẩn đoán chính xác và nhanh chóng cho bệnh nhân để theo dõi và điều trị lâu dài.

Viêm tuỵ cấp là bệnh tổn thương viêm sưng nhu mô tuyến tụy cấp tính từ nhẹ đến nặng và nếu không được chẩn đoán điều trị sớm có thể gây tử vong. Viêm tụy cấp ngày càng phổ biến với tần suất mắc khoảng 25 - 75 trường hợp/100.000 dân/năm, trong đó 10-30% là viêm tụy cấp nặng.

Viêm tụy không phải do tụy tấy đỏ, mà là tình trạng phù, hoại tử, chảy máu do nhiều nguyên nhân và viêm tụy là hậu quả của các tình trạng trên. Viêm tụy cấp thể nhẹ có thể điều trị khỏi nhưng cũng có nhiều trường hợp gặp phải các biến chứng nặng và dẫn tới tử vong.

Viêm tụy có hai dạng viêm tụy cấp và viêm tụy mạn tính

Viêm tụy cấp được chia thành 2 dạng theo mức độ là viêm tụy thể phù và viêm tụy hoại tử. Mỗi loại sẽ có những triệu chứng khác nhau và dựa vào đó để chẩn đoán và đưa ra phương pháp điều trị hiệu quả:

– Đầu tiên là viêm tụy thể phù: tình trạng nhu mô tuyến tụy phù nề có màu tái nhợt hoặc xám, tình trạng phù có thể lan ra các cấu trúc, cơ quan lân cận xung quanh và khoang sau phúc mạc, trong ổ bụng có thể có dịch trong. Những người bị viêm tụy thể phù nhẹ có thể tự khỏi mà không cần can thiệp bất cứ liệu pháp điều trị nào nhưng vẫn cần theo dõi.

– Thứ hai viêm tụy hoại tử: Viêm tụy hoại tử được xác định bởi tình trạng hoại tử nhu mô tụy và/hoặc hoại tử các cấu trúc, cơ quan quanh tụy. Nếu tình trạng này diễn biến xấu có thể dẫn đến nhiễm trùng, suy giảm tuần hoàn hô hấp, suy giảm nhiều tạng và trong trường hợp nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời thì sẽ gây tỷ lệ tử vong cao.

Nguyên nhân viêm tụy cấp

Nguyên nhân chính gây ra viêm tụy cấp là do rượu bia, sỏi đường mật và sỏi túi mật. Một số trường hợp không rõ nguyên nhân có thể là được coi là viêm tụy vô căn.

- Sỏi mật là một trong những nguyên nhân phổ biến gây nên viêm tụy cấp, chiếm tới 40 – 50% nguyên nhân gây bệnh. Sau khi tạo sỏi mật do mọt nguyên nhân nào đó những viên sỏi mật có thể di chuyển và bị mắc kẹt trong ống mật chủ hoặc ống tụy, từ đó gây tắc nghẽn đường mật và dẫn đến viêm tụy.

- Rượu, bia: tác nhân gây ra viêm tụy cấp phổ biến thứ hai. Bệnh nhân sử dụng rượu, bia trong suốt một thời gian dài và đã có tiền sử rối loạn sử dụng rượu, bia là người bệnh có nguy cơ mắc viêm tuyến tụy cao gấp bốn lần so với người khác. Theo như một số nghiên cứu chỉ ra rượu, bia gây ra tới khoảng 40% viêm tụy mãn tính và tới 20 – 30% viêm tụy cấp.

- Một số nguyên nhân khác như:

• Sau chấn thương vùng tụy, bầm dập vùng bụng và phẫu thuật can thiệp, ghép tạng gần tụy hoặc quanh tụy.
• Do nhiễm trùng: các bệnh lý quai bị, viêm gan virus, giun đũa, giun trong ống mật chủ và ống tụy...
• Do gan nhiễm mỡ cấp trong thai gian mang thai.
• Do các bệnh lý có tổ chức: Viêm mao mạch hoại tử, lupus ban đỏ, hội chứng viêm mạch Schonlein-Henoch…
• Do sử dụng thuốc: furosemide, sulfonamide, 6MP, oestrogen,…
• Do U tụy nguyên phát hoặc di căn, hoặc các nguyên nhân khác gây tắc ống tụy.
• Do di truyền và tiền sử người nhà mắc viêm tụy
• Do ngộ độc, nhiễm độc,....

Bia rượu, thức ăn nhiều dầu mỡ, giàu đạm là một trong những nguyên nhân của viêm tụy cấp

Vai trò của chụp cắt lớp vi tính trong chẩn đoán viêm tuỵ cấp

Chụp cắt lớp vi tính là phương pháp sử dụng hình ảnh hiện đại có hầu hết tại các cơ sở y tế hiện nay để hỗ trợ phát hiện và điều trị các bệnh lý trong đó có viêm tụy cấp. Đối với viêm tụy cấp, chụp CLVT giúp giải quyết vấn đề thời gian chụp cho bệnh nhân nhanh chóng vì khi đó bệnh nhân đau bụng không nằm được lâu và hình ảnh rõ nét giúp bệnh nhân được chẩn đoán sớm. Vì vậy, phương pháp này có vai trò quan trọng cho bệnh nhân.

Chụp cắt lớp vi tính trong chẩn đoán viêm tụy cấp để:

• Phát hiện và chẩn đoán viêm tụy cấp. Và chẩn đoán phân biệt viêm tụy cấp với các tổn thương khác.

• Giúp phân loại hình ảnh viêm tụy cấp thể phù hoặc thể hoại tử:

• Viêm tụy thể phù nề: Trên hình ảnh chụp cắt lớp vi tính là những hình ảnh bờ tụy không rõ nét, không đều, có dấu hiệu phù nề, thâm nhiễm mỡ và tụ dịch xung quanh tụy.
• Viêm tụy thể hoại tử: Trên hình ảnh chụp cắt lớp vi tính có thể đánh giá nhu mô tụy ngấm thuốc cản quang không đồng nhất, có những vùng ngấm thuốc kém hoặc không ngấm thuốc tương ứng với các ổ hoại tử, ống tụy chính có thể giãn.
• Dựa vào hình ảnh có thể đánh giá được tình trạng của bệnh nhân hiện tại và tìm hướng giải quyết.
• Theo dõi tiến triển và phát hiện biến chứng của viêm tụy cấp như hoại tử, ứ dịch quanh tụy, hoặc giả nang,… đặc biệt là khi các triệu chứng đau bụng vẫn còn dai dẳng.

Hình ảnh CLVT Viêm tụy cấp thể phù nề (CTSI 4 điểm) của một bệnh nhân tại MEDLATEC

Hình ảnh thâm nhiễm mỡ kèm tụ dịch quanh vùng thân và đuôi tụy

Trên đây là những thông tin liên quan đến vai trò của chụp cắt lớp vi tính trong chẩn đoán viêm tuỵ cấp. Với những thông tin này, hy vọng đã giúp bệnh nhân hiểu hơn về phương pháp chụp và những ưu điểm mà phương pháp này mang đến. Nếu có bất cứ thắc mắc gì, hãy liên hệ tới tổng đài: 1900 56 56 56 để MEDLATEC có thể giải đáp và tư vấn chi tiết hơn nhé!