1. Tầm quan trọng của canxi đối với sức khỏe của trẻ nhỏ

Canxi là một nguyên tố đa lượng, chỉ chiếm khoảng 1,5 - 2 % tổng khối lượng cơ thể. Tuy chỉ chiếm một tỷ lệ nhỏ trong cấu phần của cơ thể, nhưng canxi lại giữ vai trò cực kỳ quan trọng đối với sự phát triển của con người. Có thể điểm lại một số chức năng của canxi đối với sức khỏe như sau:

• Tham gia cấu tạo cơ thể: canxi là thành phần chính của xương và răng, tạo nên bộ khung để nâng đỡ cơ thể.

• Tham gia quá trình dẫn truyền thần kinh: được biết, ion Ca++ là chất trung gian dẫn truyền tín hiệu thần kinh. Nếu thiếu canxi, thần kinh dễ bị ức chế và khả năng điều hòa thần kinh giảm sút.

• Tham gia điều khiển hoạt động của cơ: ion canxi đóng vai trò quan trọng của sự co giãn các cơ, trong đó có cơ tim và các cơ trơn nội tạng.

• Tham gia vào hoạt động miễn dịch: canxi kích hoạt các tế bào miễn dịch di chuyển, bao vây và tiêu diệt các tác nhân gây hại cho cơ thể.

Canxi có vai trò quan trọng cho sự phát triển của trẻ

Nhìn chung, vai trò của canxi trong cơ thể là không thể phủ nhận. Khi cơ thể không được bổ sung canxi đủ thì sẽ gây rối loạn các hoạt động sinh lý bình thường. Đặc biệt ở trẻ nhỏ, canxi đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển của trẻ.

Những biểu hiện của trẻ thiếu canxi:

• Trẻ khó ngủ, ngủ không ngon giấc và thường xuyên giật mình tỉnh dậy.

• Trẻ hay khóc đêm, quấy không chịu ngủ và hay đổ mồ hôi trộm.

• Trẻ chậm mọc răng, sâu răng, răng mọc không đều.

• Trẻ chậm biết đi, xương khớp không bình thường.

• Tóc rụng vành khăn (rụng thành từng mảng).

• Biếng ăn, chậm lớn, hay nấc cụt, ọc sữa.

• Kém phản ứng với môi trường xung quanh.

• Móng tay yếu, dễ gãy, hay kêu nhức mỏi chân, tay.

Khi thấy bé có các dấu hiệu bất thường, các mẹ cần nghĩ ngay đến việc trẻ đang bị thiếu hụt canxi hoặc một số dưỡng chất cần thiết nào đó. Phát hiện sớm để bổ sung canxi cho bé là một việc bố mẹ cần chú ý để bảo vệ sức khỏe của con mình.

Trẻ hay khóc đêm có thể là một biểu hiện của sự thiếu hụt canxi

2. Trẻ thiếu hụt canxi do đâu?

Thiếu hụt canxi ở trẻ nhỏ có thể do nhiều nguyên nhân gây ra.

Thiếu canxi khi còn trong bụng mẹ: Khi còn là bào thai, trẻ cần một lượng lớn canxi cho sự hình thành và phát triển bộ xương. Nguồn canxi chủ yếu được lấy từ cơ thể mẹ. Vì thế, nếu mẹ không được bổ sung đầy đủ canxi thì dễ gây thiếu canxi cho bé và ảnh hưởng cả đến sức khỏe của mẹ. Ngoài ra, một số bệnh lý của thai kỳ như canxi hóa nhau thai, vôi hóa nhau thai cũng gây ảnh hưởng đến sự hấp thu canxi của trẻ.

Trẻ bị ngạt khi sinh nở: nhiều nghiên cứu cho thấy những sự cố sinh nở có thể gây ảnh hưởng đến sự hấp thụ, chuyển hóa các chất trong cơ thể trẻ, nhiều khi gây ra các bệnh nguy hiểm, đặc biệt là bệnh tim.

Thiếu bổ sung canxi cho bé và mẹ sau sinh: ngoài bổ sung canxi cho bé, cần tăng cường bổ sung canxi cho mẹ để đảm bảo cho việc tiết sữa cho con bú.

Không thường xuyên tắm nắng cho trẻ: Ánh sáng mặt trời là yếu tố xúc tác cho sự tổng hợp vitamin D3 cần thiết cho sự chuyển hóa và hấp thu canxi trong cơ thể. Vì thế, nếu trẻ không được tắm nắng thường xuyên sẽ dễ gặp phải vấn đề thiếu canxi.

Cần thường xuyên tắm nắng cho trẻ để ngăn ngừa thiếu hụt canxi

Thiếu bổ sung vitamin D cho trẻ: cơ thể thiếu vitamin D thì quá trình hấp thu và chuyển hóa canxi bị ngưng trệ. Nếu vitamin D không có thì canxi có bổ sung nhiều cũng không được hấp thu và chuyển hóa.

Do rối loạn chuyển hóa vitamin D và hấp thu canxi của cơ thể trẻ: trẻ chậm phát triển, nhẹ cân, sinh non, di chứng của mẹ bị tiểu đường, ngộ độc thai nghén,… là những nguyên nhân gây rối loạn chuyển hóa trong cơ thể trẻ.

Nhận thức được nguyên nhân gây thiếu hụt canxi cho trẻ

3. Phương pháp bổ sung canxi cho bé hiệu quả

Canxi giữ vai trò quan trọng nhưng cơ thể không tự tổng hợp được. Canxi cần được bổ sung từ bên ngoài theo từng nhu cầu của trẻ. Tuy nhiên, nếu bổ sung canxi quá nhiều gây dư thừa sẽ gây nhiều biến chứng nguy hiểm cho trẻ. Một số biến chứng do dư thừa canxi có thể là:

• Canxi lắng đọng tại thận gây nên tình trạng vôi hóa thận, sỏi thận.

• Canxi lắng đọng tại khớp gây vôi hóa khớp, đau khớp.

• Canxi lắng đọng tại tim gây ra bệnh tim mạch.

• Trẻ thường xuyên bị táo bón do dư thừa canxi.

Vậy bổ sung canxi cho bé như thế nào là hợp lý?

Các mẹ có thể tham khảo nhu cầu Canxi cho trẻ theo bảng dưới đây:

Bảng nhu cầu canxi theo từng độ tuổi

Các phương pháp bổ sung canxi cho bé:

• Bổ sung các thực phẩm giàu canxi: trứng, sữa và các sản phẩm từ sữa (bơ, phomai, sữa chua), các loại đậu, hải sản (cá, tôm, cua, nghêu, sò, ốc), rau xanh (rau diếp, bắp cải, cần tây, cải xoăn),…

• Bổ sung canxi bằng thuốc hoặc thực phẩm chức năng. Các mẹ cần chú ý tìm hiểu kỹ, tham khảo ý kiến bác sĩ khi muốn bổ sung canxi cho trẻ bằng thuốc và tuyệt đối không cho trẻ uống canxi khi đói.

• Bổ sung canxi kết hợp với vitamin D: vitamin D là dưỡng chất cần thiết cho sự chuyển hóa canxi trong cơ thể. Nếu không có vitamin D thì bổ sung canxi sẽ không có ý nghĩa. Nguồn bổ sung vitamin D: Dầu gan cá, trứng cá, đậu hũ, ngũ cốc, nấm,…

• Thường xuyên cho trẻ tắm nắng để tổng hợp vitamin D.

• Bổ sung canxi và vitamin D cho cả mẹ trong thời kỳ bú sữa.

Các thực phẩm giàu canxi và vitamin D mẹ nên ghi nhớ

Canxi là một nguyên tố chỉ chiếm tỷ lệ nhỏ nhưng lại rất cần thiết cho sự phát triển của trẻ về cả thể chất và trí tuệ. Mẹ cần bổ sung canxi cho bé đầy đủ để tránh các bệnh lý do sự thiếu hụt nguyên tố này. Tuy nhiên, việc bổ sung canxi cần phải thực hiện một cách hợp lý, tốt nhất là nên theo chỉ dẫn của bác sĩ để tránh dư thừa, dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm.