1. Những nguyên nhân gây ra thiếu máu

Thực tế thiếu máu gồm nhiều loại và nguyên nhân cũng vô cùng đa dạng, song được chia thành 3 nhóm nguyên nhân chính bao gồm: thiếu máu do mất máu, do sự phá hủy của tế bào hồng cầu, do giảm sản xuất hồng cầu hoặc tế bào hồng cầu lỗi.

Thiếu máu do rất nhiều nguyên nhân, người bệnh thường thấy mệt mỏi, yếu ớt

Cụ thể từng nhóm nguyên nhân này, chúng ta sẽ tìm hiểu sau đây:

1.1. Thiếu máu do mất máu

Khi bị chảy máu lượng lớn, cơ thể bị hao hụt về thể tích máu và số lượng hồng cầu, từ đó gây thiếu máu và khiến cơ thể gặp nhiều ảnh hưởng. Chảy máu do chấn thương bên ngoài có thể dễ nhận thấy và cầm máu dễ dàng, tuy nhiên còn nhiều nguyên nhân gây chảy máu khác không dễ nhận thấy như:

• Chảy máu tiêu hóa do các bệnh viêm loét dạ dày, tá tràng, trĩ, ung thư đường ruột: Thiếu máu do những bệnh lý này thường xảy ra âm thầm khiến sức khỏe sụt giảm.

• Chảy máu tiêu hóa do dùng thuốc chống viêm không steroid như ibuprofen hay aspirin trong điều trị bệnh, nhất là sử dụng trong thời gian dài. Để phòng ngừa, người bệnh không nên tự ý sử dụng thuốc chống viêm không steroid và sử dụng đúng thời gian, liều lượng của bác sĩ.

• Chảy máu do kỳ kinh nguyệt, nhất là những chị em phụ nữ ra nhiều kinh nguyệt, rong kinh trong thời gian dài.

Thiếu máu có thể do chảy máu nhiều trong chu kỳ kinh nguyệt

1.2. Thiếu máu do tế bào hồng cầu bị phá hủy

Khi cơ thể sản xuất lượng tế bào hồng cầu cung cấp cho máu đủ, song vì những nguyên nhân sau khiến tế bào hồng cầu bị thoái hóa sớm hơn bình thường, từ đó dẫn đến thiếu máu. Những nguyên nhân dẫn đến tình trạng này bao gồm:

• Bệnh lupus ban đỏ hệ thống.

• Cơ thể bị sốc do nhiễm trùng, ảnh hưởng của hóa chất độc hại, nọc độc của rắn hoặc nhện, do dùng thuốc hoặc 1 số thực phẩm.

• Bệnh về máu di truyền qua gen như: Thalassemia, bệnh thiếu máu hồng cầu hình liềm, xuất huyết giảm tiểu cầu huyết khối.

• Lách to khiến tế bào hồng cầu mỏng mạnh, dễ bị phá hủy sớm hơn bình thường.

• Do bệnh thận hoặc bệnh gan khiến độc tố tích tụ trong máu.

• Một số nguyên nhân khác: tăng huyết áp, rối loạn đông máu, thay van tim nhân tạo, ghép mạch máu, bỏng nặng, khối u,…

Những nguyên nhân khiến tế bào hồng cầu bị phá hủy lớn là những nguyên nhân phức tạp¸ người bệnh cần điều trị bệnh nguyên nhân để khắc phục dần chứng thiếu máu.

1.3. Thiếu máu do giảm sản xuất tế bào hồng cầu hoặc tế bào bị lỗi

Nếu do nguyên nhân này, cơ thể không tạo ra đủ tế bào hồng cầu hoặc cấu trúc tế bào hồng cầu bất thường dẫn đến không đảm nhiệm được chức năng vốn có. Từ đó khiến máu cung cấp cho các cơ quan bị thiếu hụt oxy cùng các dinh dưỡng, từ đó bị suy giảm chức năng hoặc nguy hiểm hơn dẫn đến hoại tử tế bào.

Bệnh về tủy xương có thể làm giảm khả năng sản xuất tế bào hồng cầu

Những bệnh lý ảnh hưởng đến khả năng sản xuất tế bào hồng cầu bao gồm:

Các bệnh lý về tủy xương và tế bào gốc

Đây là nguyên nhân phổ biến khiến cơ thể không sản xuất đủ tế bào hồng cầu.

Tế bào gốc nằm trong tủy xương có vai trò phát triển thành tế bào hồng cầu, sau đó được nuôi dưỡng trước khi hòa cùng dòng máu để thực hiện nhiệm vụ của mình. Vì vậy mà khi tế bào gốc bất thường hoặc thiếu hụt, tế bào máu mới cũng không được sản xuất liên tục và bình thường, từ đó dẫn đến thiếu máu.

Thiếu máu do thiếu sắt, thiếu vitamin

Thiếu máu do cơ thể không có đủ sắt để tạo ra huyết sắc tố - thành phần giúp tế bào hồng cầu có thể mang oxy cung cấp cho các cơ quan cũng là nguyên nhân thường gặp. Ngoài ra, thiếu hụt Vitamin cũng là yếu tố ảnh hưởng.

Có nhiều nguyên nhân khiến cơ thể bị thiếu sắt, điển hình như:

• Chế độ ăn thiếu hụt sắt, nhất là những người ăn chế độ thuần chay, trẻ em, trẻ sơ sinh, người ăn kiêng,…

• Do lạm dụng nhiều thực phẩm, thuốc hoặc đồ uống chứa caffein.

• Do mắc các bệnh tiêu hóa khiến ruột kém hấp thu sắt như: bệnh Crohn, cắt bỏ một phần ruột non hoặc dạ dày.

• Do hiến máu quá thường xuyên.

• Do chu kỳ kinh nguyệt hoặc thiếu sắt ở phụ nữ mang thai, đang cho con bú.

Phụ nữ mang thai có thể bị thiếu hụt sắt dẫn đến thiếu máu

Vitamin chủ yếu khiến cơ thể có thể bị thiếu máu là vitamin B12 và folate - hai chất tham gia vào quá trình tạo hồng cầu. Sự thiếu hụt này thường do chế độ ăn thiếu hụt hoặc nguyên nhân ở hệ tiêu hóa làm kém hấp thu Vitamin.

Thiếu máu bất sản

Thiếu máu bất sản là khi người bệnh không có hoặc thiếu tế bào gốc sản xuất tế bào hồng cầu, nguyên nhân có thể do tủy xương bị tổn thương do dùng thuốc hoặc hóa chất hoặc nguyên nhân từ gen.

Thiếu máu do nhiễm độc chì

Nhiễm độc chì làm hủy hoại tủy xương, khiến cơ thể sản xuất được ít tế bào hồng cầu hơn và từ đó gặp phải chứng thiếu máu. Đối tượng nguy cơ cao mắc phải tình trạng này là công nhân tiếp xúc nhiều với trì hoặc trẻ em uống phải sơn pha chì.

Thiếu máu ở bệnh Thalassemia

Đây là bệnh lý di truyền, gây thiếu hụt tổng hợp chuỗi globulin trong huyết sắc tố và hồng cầu. Từ đó tế bào máu không thể đảm nhiệm được chức năng vận chuyển oxy cùng dinh dưỡng như bình thường.

Thiếu máu do thiếu hormone sản xuất hồng cầu

Việc sản xuất tế bào hồng cầu còn có sự tham gia của một số hormone, hormone này có thể bị thiếu hụt do các bệnh như suy giáp, bệnh thận, bệnh mạn tính như ung thư, viêm khớp dạng thấp, tiểu đường, lupus ban đỏ,…

2. Nhận biết dấu hiệu thiếu máu điển hình

Tùy thuộc vào nguyên nhân gây ra thiếu máu mà người bệnh có thể không gặp triệu chứng gì hoặc xuất hiện những triệu chứng sau:

Thiếu máu gây các triệu chứng mệt mỏi, yếu nhược cơ thể

• Cơ thể mệt mỏi, yếu đuối.

• Làn da nhợt nhạt, da vàng hoặc xanh.

• Thường xuyên chóng mặt, nhức đầu, đau ngực.

• Khó thở, nhịp tim không đều.

• Bàn tay và bàn chân thường lạnh bất kể thời tiết.

• Đau ngực.

Ban đầu, triệu chứng thiếu máu thường không rõ ràng do mức độ thiếu máu chưa nghiêm trọng, tuy nhiên theo thời gian nếu nguyên nhân không được loại bỏ hoặc kiểm soát, thiếu máu sẽ nặng dần và thậm chí gây nguy hiểm cho sức khỏe.

Để điều trị triệt để, cần xác nhận nguyên nhân gây ra thiếu máu nên người bệnh nên chủ động đi khám tại cơ thể y tế chuyên khoa, làm các xét nghiệm và khai thác bệnh sử để chẩn đoán. Liên hệ với MEDLATEC qua Hotline 1900 56 56 56 để được tư vấn chi tiết hơn nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào khác.