1. Nghẹt mũi là gì? Các nguyên nhân gây nghẹt mũi

Hiểu được nghẹt mũi là gì cũng như các nguyên nhân gây nghẹt mũi sẽ giúp bạn chủ động phòng tránh và có cách giảm nghẹt mũi hiệu quả.

Nghẹt mũi là gì?

Bình thường thì các tuyến nằm trong cổ họng và mũi sẽ tiết ra chất nhầy để bảo vệ màng mũi (giữ ẩm, ngăn chặn sự xâm nhập và sinh sôi của vi khuẩn,…). Tuy nhiên, do nhiều nguyên nhân khác nhau mà chất nhầy tiết ra quá nhiều và quá đặc, làm hốc mũi bị tắc nghẽn, gây ra hiện tượng nghẹt mũi.

Nếu chỉ là nghẹt mũi đơn thuần thì có thể là biểu hiện sinh lý. Nhưng nếu nghẹt mũi đi kèm các triệu chứng khác như chảy mũi, ho, đau họng, đau xoang,… và kéo dài hơn 1 tuần thì rất có thể liên quan đến một số bệnh lý. Lúc này cần được thăm khám để xác định chính xác bệnh và có cách điều trị phù hợp.

Nghẹt mũi là tình trạng dịch nhầy tiết ra quá nhiều và quá đặc, gây tắc nghẽn hốc mũi

Các nguyên nhân gây nghẹt mũi

Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến nghẹt mũi, và hầu hết các nguyên nhân này đều gây viêm nhiễm hoặc kích thích (dị ứng) ở mũi. Dưới đây là những tình trạng và bệnh lý có thể gây ra tình trạng nghẹt mũi.

• Không khí khô, ngồi điều hòa quá nhiều.

• Cảm lạnh, cảm cúm do nhiễm virus.

• Dị ứng do tiếp xúc (ngửi, hít) phải khói bụi, khói thuốc lá, hóa chất,…

• Dị ứng do sự thay đổi của thời tiết.

• Nhiễm khuẩn do viêm xoang (nhiễm trùng xoang).

• Dị vật trong mũi (thường xảy ra ở trẻ em).

• Thay đổi nội tiết tố, nhất là ở phụ nữ mang thai.

• Sử dụng thuốc hoặc chất kích thích gây ra các phản ứng bất thường ở mũi, chẳng hạn như thuốc điều trị cao huyết áp, thuốc chống trầm cảm, thuốc tránh thai, thuốc rối loạn cương dương, thuốc lá, rượu bia,…

2. Những cách giảm nghẹt mũi

Nghẹt mũi dù sinh lý hay bệnh lý thì cũng gây khó chịu và bất tiện cho người bệnh. Nếu để tình trạng kéo dài thì có thể ảnh hưởng đến tinh thần và sức khỏe. Do đó, có thể áp dụng những cách giảm nghẹt mũi dưới đây để vừa cảm thấy dễ chịu, vừa an toàn cho sức khỏe.

Nghẹt mũi do nhiều nguyên nhân, khiến người bệnh khó chịu, thậm chí là khó thở

Bổ sung đủ nước cho cơ thể

Nghẹt mũi là do chất nhầy tiết ra nhiều và đặc. Nếu bổ sung đủ nước cho cơ thể thì nước sẽ làm loãng dịch nhầy và ngăn chặn sự tắc nghẽn, nhờ đó cải thiện tình trạng nghẹt mũi.

Theo đó, nhu cầu nước của mỗi người sẽ mỗi khác, tùy thuộc vào điều kiện thời tiết, sinh hoạt, lao động, tuổi tác,… Tuy nhiên, một người bình thường sẽ cần 6 - 8 cốc nước (tương đương 1,5 - 2 lít nước) mỗi ngày. Bổ sung đủ lượng nước cho cơ thể không chỉ làm giảm nghẹt mũi mà còn rất tốt cho sức khỏe, đặc biệt là cho hệ bài tiết.

Rửa mũi bằng nước muối sinh lý

Vệ sinh mũi thường xuyên bằng nước muối sinh lý là cách giảm nghẹt mũi, đồng thời cũng là cách phòng tránh các bệnh về đường hô hấp. Khi xịt rửa mũi cho trẻ em, nên chọn dụng cụ chuyên dùng và thực hiện nhẹ nhàng, nhanh gọn để có thể loại bỏ dịch nhầy ứ đọng trong hốc mũi một cách nhanh chóng, sạch sẽ.

Xịt rửa mũi thường xuyên là cách giảm nghẹt mũi hiệu quả

Gối cao đầu khi ngủ

Nghẹt mũi thường xảy ra nghiêm trọng khi nằm ngủ. Để cải thiện tình hình, bạn có thể gối cao đầu và chọn tư thế nằm ngửa. Lúc này, chất nhầy sẽ chảy xuống cổ họng thay vì ứ đọng trong xoang mũi, gây nghẹt mũi và khó thở. Tuyệt đối không nằm nghiêng hay nằm sấp vì có thể khiến 1 hoặc 2 bên mũi bị nghẹt hoàn toàn.

Sử dụng máy tạo ẩm

Trường hợp phòng ngủ hay không gian làm việc sử dụng điều hòa liên tục, khiến không khí bị khô thì bạn có thể trang bị máy tạo độ ẩm. Khi độ ẩm trong không khí được gia tăng thì chất nhầy trong mũi sẽ loãng và dễ chảy ra ngoài, cải thiện hiệu quả tình trạng nghẹt mũi.

Lưu ý: Nếu bị hen suyễn hay các bệnh lý liên quan đường hô hấp, bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ về việc sử dụng máy tạo độ ẩm như thế nào để không ảnh hưởng đến bệnh.

Chế độ ăn uống hợp lý

Khi bị nghẹt mũi, bạn nên tránh ăn thức ăn nhiều đường và bột, thay vào đó, hãy bổ sung nhiều rau và ngũ cốc nguyên chất. Cùng với đó, những món ăn dạng loãng như canh, cháo, súp, phở cũng sẽ rất tốt, giúp làm loãng dịch nhầy ở mũi hiệu quả.

Xây dựng lối sống lành mạnh

Để tránh tình trạng nghẹt mũi thêm nghiêm trọng, ngoài các cách giảm nghẹt mũi như trên, bạn cần xây dựng lối sống lành mạnh, tránh xa thuốc lá, bia rượu, chất kích thích hay những sản phẩm có khả năng gây dị ứng cao. Bên cạnh đó, chủ động phòng tránh nghẹt mũi bằng cách giữ ấm cơ thể khi thời tiết thay đổi, ra ngoài phải đeo khẩu trang để tránh bị cảm lạnh và cảm cúm.

Giữ ấm cơ thể thể, đặc biệt là cho trẻ nhỏ để phòng tránh và giảm bị nghẹt mũi khi thời tiết trở lạnh

3. Nghẹt mũi - khi nào thì đến viện?

Nếu đã áp dụng các cách giảm nghẹt mũi mà triệu chứng bệnh vẫn không thuyên giảm, ngược lại, kéo dài dai dẳng và đi kèm các biểu hiện sau thì bạn cần đến viện ngay để được thăm khám, chẩn đoán và điều trị.

• Nghẹt mũi kéo dài hơn 1 tuần, thậm chí là 10 ngày.

• Nghẹt mũi kèm sốt cao.

• Nghẹt mũi kèm đau vùng xoang.

• Dịch nhầy ở mũi có màu vàng hoặc xanh đục.

• Có sẵn bệnh lý nền như bệnh hen suyễn, bệnh bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD).

• Bị chảy mũi trong liên tục sau khi bị chấn thương đầu. Đây có thể là cảnh báo của rò rỉ dịch não tủy rất nguy hiểm.

Đặc biệt ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, tuyệt đối không chủ quan khi các bé bị nghẹt mũi bởi đây có thể là triệu chứng liên quan đến vấn đề hô hấp. Cùng với đó, nghẹt mũi khiến bé bỏ bú và ngăn cản quá trình phát triển ngôn ngữ và thính giác của trẻ. Do đó, bất cứ khi nào bé bị nghẹt mũi, ba mẹ cũng nên đưa đi khám ngay để phòng tránh biến chứng nguy hiểm.