1. Zona thần kinh là bệnh gì?

Bệnh zona thần kinh (Zona) còn có tên gọi dân gian là bệnh Giời Leo. Bệnh là kết quả của sự tái hoạt động của virus Herpes Zoster (Varicella-Zoster Virus hoặc VZV). Đây cũng là virus gây nên bệnh thủy đậu. Những người nhiễm loại virus này lúc còn nhỏ, sau khi lành bệnh virus vẫn không bị tiêu diệt, chúng tồn tại trong các tế bào thần kinh, hạch thần kinh dưới dạng không hoạt động. Sau một thời gian dài, khi gặp điều kiện thuận lợi: hệ miễn dịch bị suy yếu, tinh thần bị chấn động, hoặc suy nhược cơ thể, virus sẽ tái hoạt động thành bệnh zona.

Virus nhân lên và lan truyền theo dây thần kinh, rồi bộc phát ở vùng da tương ứng với khu vực của dây thần kinh đó, gây ra các phát ban đỏ rộp và đau đớn. Thời gian bị bệnh kéo dài từ khoảng 2 - 3 tuần. Bệnh có thể tái phát lại vào các thời điểm sau này, đối với người từng bị nhiễm VZV.

Hình ảnh bệnh nhân bị zona thần kinh

2. Nguyên nhân gây bệnh

Nguyên nhân chính gây nên bệnh là virus VZV. Khi gặp điều kiện thuận lợi, virus này được kích hoạt và hoạt động trở lại, gây tổn thương dọc dây thần kinh. Một vài yếu tố ảnh hưởng đến sự tái hoạt động của virus VZV là:

• Cơ thể mệt mỏi do sức đề kháng bị suy yếu.

• Căng thẳng, lo lắng và chịu áp lực quá mức, ít được nghỉ ngơi.

• Vùng da nổi ban có dấu hiệu tổn thương.

• Các cách điều trị bằng tia xạ.

• Ung thư.

3. Triệu chứng và biến chứng có thể gặp của bệnh

Triệu chứng thường gặp

Khi bị bệnh zona, da của bạn sẽ bị nổi ban đỏ. Các vết ban này sẽ biến thành mụn nước và tập trung theo từng đám như chùm nho. Ở giai đoạn đầu, các mụn nước căng lên và có dịch trong. Sau vài ngày sẽ chuyển màu đục dần rồi hóa mủ. Cuối cùng, chúng bị vỡ, hình thành nên các vảy và bong dần sau khi khô, để lại sẹo lấm tấm màu trắng trên da. điển hình của bệnh là đau kiểu zona: đau kiểu bỏng rát, tăng cảm giác đau hoặc 1 phía của cơ thể. Sau khoảng 2 - 4 tuần sau thì da lành lại nhưng vẫn còn cảm giác đau nóng và có thể kéo dài rất lâu.

Ngoài ra, người bệnh có thể bị ù tai, cảm thấy nhức đầu, chóng mặt, đi loạng choạng. Không chỉ vậy, người bệnh cũng có thể biểu hiện sốt từ 38 - 39 dộ C, rối loạn bài tiết mồ hôi.

Các mụn nước nổi trên da là triệu chứng điển hình của bệnh

Biến chứng có thể xảy ra

Bạn đừng chủ quan vì Bệnh zona thần kinh không gây nguy hiểm đến tính mạng. Nhưng nếu không điều trị, bệnh không chỉ gây đau đớn mà còn gây ra nhiều biến chứng rắc rối cho bạn.

• Phát ban vùng mắt, nếu không được điều trị sẽ gây tổn thương đến mắt.

• Da có thể bị sưng đỏ, cảm thấy đau khi chạm vào hoặc bị nhiễm trùng do vi khuẩn.

• Đau một bên tai dữ dội hoặc mất thính giác, chóng mặt, mất vị giác.

• Đặc biệt, đau thần kinh sau zona là biến chứng hay gặp nhất.

Phát ban vùng mắt nếu không điều trị đúng cách sẽ gây mù lòa

4. Bệnh zona có lây hay không?

Bệnh zona là bệnh truyền nhiễm có thể lây truyền từ người này sang người khác. Nếu tiếp xúc trực tiếp với mụn nước trên cơ thể người bệnh sẽ có khả năng bị lây nhiễm cao.

• Đối với người chưa tiêm vacxin thủy đậu và chưa bị bệnh thủy đậu thì sẽ có nguy cơ phát bệnh này trước, sau khi lành bệnh thì có thể bị zona.

• Những người đã tiêm phòng ngừa zona thì vẫn có thể bị mắc bệnh khi hệ miễn dịch bị suy giảm.

• Ở trường hợp người đã bị mắc bệnh thủy đậu thì sẽ không bị nhiễm bệnh zona thần kinh từ người khác

5. Điều trị bệnh

Khi phát hiện các dấu hiệu của bệnh, bạn nên đến bác sĩ để được thăm khám và có biện pháp điều trị càng sớm càng tốt.

Bác sĩ sẽ dùng các thuốc chống virus để ngăn chặn sự phát triển của virus. Nếu có tình trạng bội nhiễm thì dùng kháng sinh phòng nhiễm khuẩn, kháng viêm, chống phù nề. Liều lượng của thuốc được quyết định tùy vào tình trạng bệnh. Trong trường hợp cơn đau kéo dài khiến người bệnh mất ngủ thì có thể sử dụng thuốc giảm đau thần kinh, thuốc kháng histamin giảm ngứa. Đồng thời, thuốc tăng cường miễn dịch cũng được bác sĩ phối hợp dùng để nâng cao sức đề kháng.

Ngoài ra, bệnh nhân có thể sử dụng thuốc mỡ kháng viêm, chống virus như mỡ zovirax bôi vào vùng da có mụn nước nhất là ở vùng mặt, để tránh để lại sẹo, đẩy lùi tình trạng viêm nhiễm. Trong dân gian, người ta còn sử dụng một số loại lá dùng đun nước tắm, giúp các vết phỏng mau liền lại.

Người bị zona nên kiêng ăn gì?

Để tránh gây ra các biến chứng rắc rối, người bệnh nên hạn chế ăn những thực phẩm sau:

• Thực phẩm giàu chất béo: vì chúng sẽ làm cho tình trạng viêm nhiễm trở nên trầm trọng hơn và bệnh lâu lành hơn.

• Rượu bia: đồ uống có cồn sẽ làm giảm hệ thống miễn dịch, khiến virus lây lan mạnh hơn.

• Các sản phẩm được chế biến từ socola, yến mạch, mầm lúa mì, dừa,…

• Ngũ cốc tinh chế: chúng sẽ làm tăng lượng đường trong máu, tăng nguy cơ nhiễm trùng và khiến cho vết phỏng lâu lành.

Người bị zona nên ăn gì?

Người bị zona thần kinh nên bổ sung những thực phẩm dưới đây để bệnh nhanh chóng hồi phục:

• Thực phẩm giàu vitamin C và kẽm như: cam, gan động vật, bơ,… giúp tăng cường sức đề kháng.

• Thực phẩm giàu lysine có trong sữa, cá, các loại đậu, pho mát,…

• Bổ sung vitamin B6, B12.

Người bệnh nên bổ sung các thực phẩm giàu vitamin B6 để các vết phỏng nhanh chóng hồi phục

6. Những lưu ý để tránh lây nhiễm và cách phòng ngừa bệnh

Để tránh lây lan bệnh cho người khác cũng như giảm thiểu các biến chứng xảy ra, người bệnh cần lưu ý những điều sau:

• Không chà xát hoặc để nước bẩn tiếp xúc với vùng da nổi mụn nước, tránh làm cho các mụn nước vỡ ra vì điều này dễ dẫn đến tình trạng nhiễm trùng.

• Rửa vùng da bị zona bằng nước muối loãng hoặc thuốc rửa chuyên biệt do bác sĩ chỉ định.

• Rửa tay thường xuyên và đúng cách, nhất là khi vừa chăm sóc vùng da bị tổn thương. Ngoài ra, cũng cần mặc đồ rộng rãi, thoải mái.

• Hạn chế hoặc không tiếp xúc với người chưa tiêm phòng thủy đậu, đặc biệt là trẻ em, phụ nữ mang thai.

• Cách phòng bệnh tốt nhất là tiêm phòng vacxin thủy đậu, có nghĩa là đưa virus vào trong cơ thể ở trạng thái bất hoạt. Vacxin này có tác dụng làm giảm nguy cơ mắc bệnh zona, làm tăng sức đề kháng chống lại virus.

Tiêm vacxin thủy đậu là cách tốt nhất để phòng ngừa bệnh

Zona thần kinh tuy là bệnh không nguy hiểm nhưng cũng gây ra rất nhiều đau đớn và khó chịu cho người bệnh. Vì vậy, bạn nên có biện pháp điều trị bệnh càng sớm càng tốt, tránh những biến chứng không mong muốn xảy ra. Đồng thời, việc phòng ngừa lây bệnh cho những người xung quanh cũng rất quan trọng. Tiêm vacxin thủy đậu là cách phòng bệnh tốt nhất đối với mọi người.