1. Trẻ bị nghẹt mũi do những nguyên nhân nào?

Tình trạng trẻ bị nghẹt mũi có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau. Trong đó, nguyên nhân phổ biến nhất là cảm lạnh do virus. Dưới đây là một số nguyên nhân cụ thể gây ra căn bệnh này: 

- Cảm lạnh: Thời tiết lạnh hoặc thay đổi thất thường hoặc trẻ tiếp xúc với virus đường hô hấp có thể khiến trẻ bị cảm lạnh và xuất hiện triệu chứng nghẹt mũi. Ngoài ra, khi bị cảm lạnh, trẻ còn có thể gặp phải một số triệu chứng bất thường khác như sốt nhẹ, ho nhiều, hắt hơi nhiều, chảy nước mũi,... Đây là tình trạng thường gặp và đa phần sẽ tự khỏi sau vài ngày nếu được chăm sóc đúng cách.

Trẻ bị nghẹt mũi có thể do nhiều nhân khác nhau

- Do bệnh cúm: Rất nhiều trẻ bị nghẹt mũi là do nhiễm virus cúm. Khác với cảm lạnh thông thường, trẻ bị cúm thường có biểu hiện rầm rộ hơn, bao gồm nghẹt mũi, sốt (có thể sốt cao), mệt mỏi, đau họng, chán ăn, đau đầu hoặc đau nhức cơ thể. Trong những trường hợp này, trẻ cần được theo dõi sát và đi khám khi có dấu hiệu bất thường.

- Do dị ứng: Trẻ có thể bị nghẹt mũi khi tiếp xúc với các yếu tố gây dị ứng như phấn hoa, khói bụi, lông động vật, thời tiết lạnh hoặc không khí ô nhiễm. Nghẹt mũi do dị ứng thường đi kèm với hắt hơi nhiều, ngứa mũi, chảy nước mũi trong, đỏ hoặc ngứa mắt.

- Dị vật trong mũi: Trẻ nhỏ rất hiếu động, khi chơi đùa, trẻ có thể vô tình khiến cho dị vật lọt vào mũi. Tình huống này rất nguy hiểm. Dị vật trong mũi không chỉ gây nghẹt mũi mà còn khiến trẻ bị khó thở chảy mũi một bên, thậm chí nhiễm trùng. Khi nghi ngờ trẻ có dị vật trong mũi, cha mẹ không nên tự xử trí tại nhà mà cần đưa trẻ đến cơ sở y tế để được bác sĩ can thiệp kịp thời.

2. Cách giảm nghẹt mũi cho bé

Dưới đây là một số cách giảm nghẹt mũi cho bé mà các bậc phụ huynh có thể thực hiện tại nhà:

Hút dịch mũi cho trẻ

Đây là biện pháp an toàn và có thể áp dụng cho cả trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Cách thực hiện như sau: 

- Đầu tiên, mẹ dùng nước muối sinh lý và nhỏ khoảng 1 đến 2 giọt vào lỗ mũi của trẻ.

- Mẹ dùng dụng cụ hút mũi để hút dịch mũi của trẻ ra ngoài. 

- Dùng khăn mềm, mỏng và sạch để lau sạch mũi cho con. Nên thực hiện hút mũi trước khi trẻ bú hoặc trước khi đi ngủ để giúp trẻ dễ thở hơn.

Cần xử trí tình trạng nghẹt mũi tùy theo từng nguyên nhân gây bệnh 

Làm ẩm không khí

Thay vì xông hơi trực tiếp, cha mẹ nên ưu tiên làm ẩm không khí bằng cách sử dụng máy tạo ẩm phun sương mát hoặc cho trẻ ngồi trong phòng tắm có hơi nước ấm trong thời gian ngắn, luôn có người lớn giám sát. Cách này giúp làm loãng dịch nhầy trong mũi và hỗ trợ thông thoáng đường thở, đồng thời hạn chế nguy cơ bỏng cho trẻ.

Massage cánh mũi

Cha mẹ có thể dùng ngón tay xoa nhẹ, massage vùng cánh mũi và sống mũi cho trẻ theo chiều từ trên xuống dưới. Biện pháp này giúp trẻ thư giãn, dễ chịu hơn, tuy không có tác dụng điều trị nhưng có thể hỗ trợ giảm cảm giác khó chịu do nghẹt mũi.

Thay đổi tư thế ngủ của trẻ

Tình trạng nghẹt mũi có thể khiến trẻ mệt mỏi, khó chịu và ngủ không ngon. Tuy nhiên:

- Với trẻ dưới 1 tuổi: cần cho trẻ ngủ ngửa trên mặt phẳng cứng, không kê gối, không nâng đầu giường để đảm bảo an toàn giấc ngủ.

- Với trẻ lớn hơn: có thể nâng nhẹ đầu giường (không kê trực tiếp gối dưới đầu) để giúp dịch mũi dễ thoát hơn. 

Làm ấm cơ thể của bé

Đây cũng là yếu tố mà các bậc phụ huynh cần đặc biệt lưu ý, nhất là những trường hợp bị nghẹt mũi do cảm lạnh. Việc giữ ấm cơ thể, cổ, ngực và bàn chân giúp trẻ cảm thấy dễ chịu hơn và hạn chế các triệu chứng đường hô hấp nặng thêm. 

Cho trẻ uống nhiều nước

Khi bị nghẹt mũi, trẻ sẽ có xu hướng thở bằng đường miệng nhiều hơn, dễ gây ra khô miệng, đau họng. Chính vì thế, mẹ nên bổ sung nhiều nước. Hơn nữa, việc bổ sung nước đầy đủ cũng giúp làm loãng dịch nhầy và hỗ trợ quá trình hồi phục. 

• Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ nên được bú sữa mẹ hoặc sữa công thức đầy đủ.
• Trẻ trên 6 tháng tuổi có thể uống thêm nước theo nhu cầu.
• Không nên cho trẻ nhỏ uống nước ép trái cây, đặc biệt là trẻ dưới 1 tuổi.

3. Lưu ý

Trong quá trình chăm sóc trẻ bị nghẹt mũi tại nhà, cha mẹ cần lưu ý những vấn đề sau: 

- Không hút chất nhầy hay nước mũi cho trẻ bằng miệng, vì có thể làm tăng nguy cơ lây nhiễm vi khuẩn, virus từ trẻ sang người chăm sóc và ngược lại. Nên sử dụng các dụng cụ hút mũi chuyên dụng, sạch và được vệ sinh đúng cách sau mỗi lần dùng.

- Không tự ý cho trẻ sử dụng thuốc kháng sinh khi chưa có chỉ định của bác sĩ. Phần lớn các trường hợp nghẹt mũi ở trẻ là do virus, kháng sinh không có tác dụng trong những trường hợp này. Việc dùng kháng sinh không phù hợp có thể khiến bệnh không cải thiện, tăng nguy cơ tác dụng phụ và gây kháng kháng sinh. 

- Không tùy tiện áp dụng các bài thuốc dân gian, mẹo truyền miệng chưa được khoa học kiểm chứng, đặc biệt là các cách nhỏ trực tiếp vào mũi hoặc cho trẻ uống các loại nước, lá cây lạ. Những biện pháp này có thể gây kích ứng, tổn thương niêm mạc mũi hoặc ảnh hưởng sức khỏe của trẻ.

- Không nên kiêng tắm tuyệt đối cho trẻ khi bị nghẹt mũi. Việc vệ sinh cơ thể sạch sẽ, tắm nhanh bằng nước ấm, tránh gió lùa giúp trẻ cảm thấy dễ chịu hơn và hạn chế vi khuẩn phát triển. Sau khi tắm, cần lau khô người và giữ ấm cho trẻ đầy đủ. 

4. Phòng ngừa nghẹt mũi ở trẻ bằng cách nào?

Để phòng ngừa tình trạng nghẹt mũi ở trẻ em, các bậc phụ huynh cần lưu ý những vấn đề sau: 

- Chú trọng đến việc tăng cường sức đề kháng cho trẻ, cho trẻ ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng, ngủ đúng giờ, sinh hoạt điều độ và phù hợp với độ tuổi.

- Giữ gìn môi trường sống sạch sẽ, thông thoáng, thường xuyên vệ sinh nhà cửa, đồ chơi, chăn gối và những khu vực trẻ hay tiếp xúc để hạn chế bụi bẩn, vi khuẩn và các tác nhân gây dị ứng.

- Hạn chế cho trẻ tiếp xúc với người đang mắc cúm hoặc các bệnh đường hô hấp dễ lây nhiễm, đặc biệt trong những thời điểm giao mùa hoặc khi dịch bệnh đang lưu hành.

- Rửa tay thường xuyên cho trẻ và người chăm sóc, tránh khói thuốc lá và các chất kích thích đường hô hấp, đồng thời đảm bảo trẻ được tiêm chủng đầy đủ theo khuyến cáo.

Mẹ nên đưa con đi khám sớm nếu trẻ có biểu hiện bất thường

Mong rằng những thông tin trên đã giúp bạn hiểu rõ hơn về tình trạng nghẹt mũi ở bé và những cách giảm nghẹt mũi cho bé hiệu quả. Cha mẹ nên đưa trẻ đi khám sớm nếu trẻ có các biểu hiện bất thường như sốt cao kéo dài, khó thở, thở rít, bỏ bú, quấy khóc nhiều, chảy mũi kéo dài không cải thiện hoặc nghi ngờ có dị vật trong mũi.

Nếu có nhu cầu đặt lịch khám cho trẻ tại Hệ thống Y tế MEDLATEC, các bậc phụ huynh có thể liên hệ đến tổng đài 1900 56 56 56 để được hỗ trợ nhanh chóng.