Sứ mệnh bảo vệ và chăm sóc sức khỏe nhân dân của y tế tư nhân

Bài tham luận của GS.AHLĐ Nguyễn Anh Trí nêu rõ, y tế tư nhân ra đời từ những năm đầu của thập kỷ 90 thế kỷ trước. Nhờ đường lối cởi mở, sáng suốt của Đảng và sự quan tâm sâu sát của Bộ Y tế, chính quyền các cấp, y tế tư nhân ở Việt Nam đã dần phát triển, tạo ra được một hệ thống, góp phần sức lực vào công cuộc chăm sóc và bảo vệ sức khỏe nhân dân.

Trong bối cảnh phát triển mạnh mẽ của y tế tư nhân, ngày 26/8/2014, tại Thủ đô Hà Nội, Hiệp hội Bệnh viện tư nhân Việt Nam đã tổ chức đại hội và được thành lập theo Quyết định số 611/ QĐ- BNV của Bộ Nội vụ. Ban lãnh đạo, hội viên Hiệp hội đều tập hợp chủ tịch HĐQT, Giám đốc các bệnh viện, cơ sở y tế tư nhân lớn của cả nước... Hiện tại, Hiệp hội có gần 300 hội viên là các bệnh viện tư nhân, các cơ sở y tế trên địa bàn cả nước.

GS.AHLĐ Nguyễn Anh Trí tham gia Đoàn Chủ tịch điều hành tại Đại hội Đại biểu lần thứ 3 của Hiệp hội Bệnh viện tư nhân Việt Nam

Theo thống kê của Bộ Y tế, tính đến tháng 8/2025, tại Việt Nam có 400 bệnh viện tư nhân (378 bệnh viện có vốn đầu tư trong nước và 22 bệnh viện có vốn đầu tư nước ngoài). Trong số đó, có 116 bệnh viện với quy mô từ 100 giường bệnh trở lên. 

Bệnh viện tư nhân hiện chiếm 23,8% trong tổng số bệnh viện trên toàn quốc. Tỷ lệ giường bệnh của bệnh viện tư nhân 7%. Tỷ lệ giường bệnh tư nhân trên 1 vạn dân chiếm 2,48 giường bệnh/1 vạn dân.

Bên cạnh đó, khối y tế tư nhân còn có 53.527 phòng khám tư nhân và cơ sở dịch vụ y tế đang cung cấp dịch vụ trên toàn quốc. 

Đặc biệt, y tế tư nhân tham gia ngày càng sâu rộng vào hệ thống khám, chữa bệnh bảo hiểm y tế (BHYT). Tính đến hết năm 2024, cả nước có 1.132 cơ sở y tế tư nhân khám chữa bệnh BHYT (bao gồm bệnh viện và phòng khám). Số cơ sở y tế tư nhân tham gia vào hệ thống khám chữa bệnh BHYT đã tăng khoảng 2,1 lần so với năm 2015. 

“Nhìn lại đối với y tế công, sứ mệnh bảo vệ và chăm sóc sức khỏe nhân dân là tất nhiên, là chắc chắn, là có ngay từ khi hình thành kế hoạch xây dựng một bệnh viện, một cơ sở y tế. Khác hẳn với y tế tư nhân, lúc đầu không có sứ mệnh, họ tự gây dựng sứ mệnh, bắt đầu là những sứ mệnh mang tính “tư nhân”, dần dần hội nhập được vào sứ mệnh chung của y tế Việt Nam. Sứ mệnh của y tế tư nhân được tạo ra, được làm nên qua sự đầu tư, qua tổ chức, qua hoạt động của cơ sở y tế tư nhân đó cho xã hội và từ chính sự tin dùng của khách hàng, của nhân dân”, GS.AHLĐ Nguyễn Anh Trí trình bày.

Hoàn cảnh mới và những thách thức mà y tế tư nhân đang phải đối mặt

Hiện nay, ngành y tế Việt Nam đang bước vào giai đoạn chuyển mình với nhiều biến động về cơ chế, nhân lực và nhu cầu chăm sóc sức khỏe ngày càng cao của người dân, y tế tư nhân đang đứng trước cả cơ hội lẫn thách thức để khẳng định vị thế.

Sự ra đời “Bộ tứ trụ cột” của Bộ Chính trị gồm: Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị về thúc đẩy khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo; Nghị quyết 59 về chủ động hội nhập quốc tế sâu rộng; Nghị quyết 68 về phát triển mạnh mẽ khu vực kinh tế tư nhân và Nghị quyết 66 về đổi mới toàn diện công tác xây dựng, thi hành pháp luật – đã tháo gỡ những điểm nghẽn, mở ra những chân trời mới, hướng đi mới để đất nước phát triển, trong đó có y tế tư nhân. 

Tiếp đến là pháp luật về y tế và các chính sách liên quan như: Luật Khám bệnh, chữa bệnh (sửa đổi); Luật Bảo hiểm y tế (sửa đổi), Luật dược (sửa đổi); Chiến lược quốc gia về dân số và sức khỏe sinh sản… và cả những luật khác về Đầu tư, về đấu thầu… đã tạo điều kiện thuận lợi cho y tế nói chung, trong đó có y tế tư nhân hoạt động.

Thêm vào đó, những biến động về kinh tế, chính trị, xã hội, chiến tranh trên thế giới… tất cả ít nhiều đều có tác động đến y tế tư nhân. 

Mặc dù đường lối của Đảng đã rất rõ ràng, đặc biệt với Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị, Chính phủ đã quan tâm, Bộ Y tế và chính quyền các cấp đã sâu sát nhưng y tế tư nhân vẫn đang đối mặt với rất nhiều khó khăn, thách thức.

GS.AHLĐ Nguyễn Anh Trí trình bày bài tham luận tại Đại hội

Bài tham luận đã chỉ ra một số khó khăn, thách thức mà y tế tư nhân còn gặp phải như: sự kỳ thị, phân biệt công – tư trong cung cấp dịch vụ y tế; cạnh tranh giữa 2 hệ thống công và tư âm thầm nhưng hết sức gay gắt – đặc biệt khi các bệnh viện công thực hiện tự chủ bệnh viện; thiếu vốn để đầu tư; thiếu đất để xây dựng bệnh viện; thiếu người lao động, đặc biệt là thiếu bác sĩ giỏi, chuyên gia giỏi.

Cùng với đó, khám chữa bệnh có BHYT còn rất thấp; không được tham gia vào các dịch vụ công kể cả khi y tế tư nhân làm việc đó tốt hơn, hiệu quả hơn. Các chính sách ưu việt của Đảng và Nhà nước cho kinh tế tư nhân thường đến với y tế tư nhân chậm nên không còn cơ hội, không đủ sự bền tâm để theo đuổi. Bệnh nhân đến với cơ sở y tế tư nhân ngày càng ít đi vì sức hấp dẫn ngày càng giảm.

Y tế tư nhân cần làm gì để thực thi sứ mệnh bảo vệ và chăm sóc sức khỏe nhân dân?

Bài tham luận của GS.AHLĐ Nguyễn Anh Trí đã nêu ra 3 vấn đề mà y tế tư nhân cần phải làm ngay để bắt nhịp được với nhu cầu chăm sóc sức khỏe ngày càng cao của người dân.

Đầu tiên, đó là phải tăng về số lượng: các doanh nghiệp tư nhân trong nước cần tăng cường đầu tư để xây dựng thêm các cơ sở khám chữa bệnh, phòng xét nghiệm cao cấp, trung tâm chẩn đoán, nhà máy sản xuất Vắc xin, cơ sở tiêm chủng…; tạo thành chuỗi cơ sở khám chữa bệnh, mở rộng về các địa phương trong cả nước.

Thứ hai, phải nâng cao hơn về chất lượng để người dân đến với dịch vụ tư nhân được thụ hưởng dịch vụ cao và tốt, hạn chế đến mức thấp nhất các rủi ro trong khám chữa bệnh. Tổ chức mạng lưới y tế gần dân hơn, kịp thời đáp ứng nhu cầu của người dân. Đồng hành và tiên phong trong các hoạt động phòng chống dịch bệnh.

Thứ ba, đó là thực hiện “cạnh tranh bình đẳng, không phân biệt công - tư trong cung cấp dịch vụ y tế”. Đây là tinh thần của Nghị quyết 20 của TW Đảng nhưng làm được là không hề dễ, đòi hỏi sự sâu sát của cơ quan quản lý, sự vào cuộc của cả y tế tư nhân và y tế công.

Các lãnh đạo, đại biểu tham dự Đại hội Hiệp hội Bệnh viện tư nhân Việt Nam chụp ảnh lưu niệm sau khi Đại hội diễn ra thành công tốt đẹp

Song song với việc y tế tư nhân tự thay đổi để phù hợp, bài tham luận của GS.AHLĐ Nguyễn Anh Trí cũng đưa ra những kiến nghị, đề xuất gửi lên Chính phủ.

Cụ thể:

• Cần có Nghị quyết của Chính phủ quy định hệ thống y tế tư nhân đảm bảo bao nhiêu % dịch vụ khám chữa bệnh trong cả nước. GS Trí đề xuất, đến năm 2030 phải đạt 30% và đến năm 2045 thì đạt tỷ lệ 45%. Đồng thời, Bộ Y tế cần có một Vụ chuyên cho Y tế tư nhân.
• Cho phép và tạo điều kiện cho y tế tư nhân tham gia làm những dịch vụ công, trong các bệnh viện công nếu việc đó y tế tư nhân làm tốt hơn, có lợi cho bệnh nhân, cho xã hội hơn.
• Có cơ chế thông thoáng và thống nhất trong cả nước để cấp phép cho các cơ sở y tế tư nhân được tham gia khám chữa bệnh cho đối tượng có BHYT.
• Cần có chính sách ưu việt (đơn giản về thủ tục, lãi suất ưu đãi…) cho doanh nghiệp tư nhân có thể vay được vốn lớn để xây dựng bệnh viện.
• Có chính sách ưu tiên đặc biệt hơn để đảm bảo có đất sạch xây bệnh viện, cơ sở y tế. Ví dụ: chính quyền tham gia vào việc đền bù, giải tỏa cho các dự án xây dựng cơ sở y tế; ưu tiên cơ sở y tế tư nhân mua lại các cơ quan chính quyền/ hành chính dôi dư do tinh giản, sáp nhập…
• Ưu tiên doanh nghiệp trong nước đầu tư xây dựng bệnh viện. Hạn chế việc xây dựng những bệnh viện mà thu giá cao quá so với mức sống của người Việt Nam.
• Được tham gia bình đẳng và thường xuyên trong các hoạt động xây dựng chính sách, pháp luật có liên quan về y tế, về an sinh xã hội ở các cấp Quốc hội, Chính phủ, Bộ Y tế và tỉnh/ thành.
• Bình đẳng trong việc thụ hưởng các chế độ ưu tiên cho y tế trong các hoạt động như chuyển đổi số, đào tạo cán bộ, nâng cao nghiệp vụ… bình đẳng việc hội họp về y tế, tổng kết ngành hàng năm…
• Làm tốt hơn nữa công tác thi đua, khen thưởng đối với y tế tư nhân trong hoạt động chăm sóc và bảo vệ sức khỏe nhân dân (các danh hiệu, các chứng nhận…).