1. Mục đích kiểm tra gan là gì?

Gan tham gia vào các hoạt động trao đổi chất quan trọng trong cơ thể, điển hình như quá trình tiêu hóa, chuyển hóa chất dinh dưỡng để cung cấp năng lượng cho cơ thể và loại bỏ độc tố. 

Do phải tiếp xúc và thải bỏ các chất độc hại nên tế bào gan rất dễ bị tổn thương. Mặc dù chúng có cơ chế tự phục hồi nhưng nếu mức độ độc tố quá cao và duy trì trong thời gian dài thì các tế bào gan chưa kịp hồi phục đã phải làm việc, từ đó dần khiến gan mắc phải một số bệnh lý ảnh hưởng đến chức năng hoạt động của cơ quan này. 

Gan đóng vai trò rất quan trọng trong cơ thể con người

Chính vì vậy, khám gan là điều cần thiết có tác dụng như sau:

• Kiểm tra nguy cơ mắc gan siêu vi: là các bệnh như viêm gan A, B, C, E,... có mức độ nguy hiểm cao có thể dẫn đến biến chứng nặng khó hồi phục;

• Xác định người bệnh có khả năng mắc phải các bệnh về gan hay không bởi vì nếu để lâu bệnh có thể tiến triển thành xơ hóa gan, tổn thương gan vĩnh viễn, thậm chí là ung thư gan;

• Kiểm tra, theo dõi tiến triển của các bệnh về gan, điển hình như viêm gan do virus, do rượu,... Qua đó xây dựng chế độ sinh hoạt khoa học kết hợp với liệu trình điều trị phù hợp;

• Đánh giá các yếu tố làm gia tăng nguy cơ dẫn tới các bệnh về gan như tiểu đường, giảm cân quá nhanh, béo phì, thừa cân, lạm dụng rượu bia và thuốc giảm đau, huyết áp cao,...;

• Theo dõi và kiểm soát tác dụng phụ của thuốc có thể gây hại cho gan.

2. Nên đi khám gan vào thời điểm nào?

Tần suất hay thời điểm đi khám gan còn dựa vào thể trạng và sức khỏe gan của mỗi người. Cụ thể:

• Ở người khỏe mạnh không bị mắc bệnh về gan: nên khám định kỳ từ 1 -2 lần/năm theo các đợt kiểm tra sức khỏe tổng quát; 

• Đi khám gan nếu cơ thể xuất hiện những triệu chứng cảnh báo tình trạng rối loạn chức năng gan thì người bệnh nên đi khám càng sớm càng tốt, ví dụ như cơ thể mất năng lượng, mệt mỏi, sụt cân, cổ trướng, phân nhạt màu, nước tiểu sậm màu trong thời gian dài, hay bị tiêu chảy, vàng da, vàng mắt, buồn nôn hoặc nôn mửa, đau bụng, trên da xuất hiện các vết bầm tím, chảy máu bất thường,...;

• Ở những người đang mắc bệnh về gan: đi khám theo lịch hẹn do bác sĩ chỉ định nhằm đánh giá hiệu quả điều trị của thuốc. Những bệnh nhân này nên tuân thủ theo đúng lịch khám, không nên thờ ơ vì bệnh gan thường tiến triển phức tạp, nếu không phát hiện sớm sẽ dẫn đến biến chứng nguy hiểm và khó điều trị trong tương lai.

3. Một số chỉ định xét nghiệm phổ biến trong kiểm tra gan 

3.1. Chỉ định dựa trên phân loại đối tượng thực hiện

• Đối với trường hợp người khỏe mạnh kiểm tra gan trong những lần thăm khám sức khỏe định kỳ, người bệnh chỉ cần xét nghiệm máu để kiểm tra chức năng gan, nếu đó là đối tượng có nguy cơ cao hoặc triệu chứng bệnh lý về gan thì thực hiện thêm siêu âm hoặc chụp cắt lớp gan và thực hiện các  xét nghiệm máu kiểm tra chuyên sâu về gan; 

• Ở những người đang bị bệnh về gan: yêu cầu xét nghiệm kiểm tra sẽ phức tạp hơn:

• Ở giai đoạn đầu bệnh thường ít bộc lộ triệu chứng rõ ràng mà cần phải thông qua các xét nghiệm máu, đo nồng độ men gan, siêu âm gan, chẩn đoán hình ảnh cấu trúc gan, đo độ đàn hồi mô gan,... mới có thể chẩn đoán chính xác bệnh;

• Ở giai đoạn nặng hơn, người bệnh cũng biểu hiện rõ hơn các dấu hiệu bất thường, ví dụ như gan có kích thước lớn, đau gan khi ấn vào, sờ rõ gan vùng hạ sườn phải, siêu âm phát hiện bề mặt gan thô cứng, sần sùi, đôi khi là có khối u ở gan,...

Xét nghiệm gan là một trong những chỉ định cần thiết trong quy trình khám gan

3.2. Các loại xét nghiệm giúp đánh giá chức năng gan 

Nhìn chung để đánh giá chức năng gan, bác sĩ sẽ kiểm tra một số loại protein và enzyme cụ thể trong máu do gan là cơ quan tổng hợp, đó là những xét nghiệm phổ biến sau:

• Xét nghiệm AST: AST nằm trong số các men gan đặc hiệu với chức năng chính là chuyển hóa axit amin. Khi gan gặp tổn thương thì sẽ làm tăng nồng độ AST trong máu;

• Xét nghiệm ALT: ALT là một loại enzyme do gan tiết ra có tác dụng hỗ trợ chuyển hóa protein thành năng lượng phục vụ cho hoạt động của các tế bào gan. Nếu có tổn thương ra tại gan thì hàm lượng ALT trong máu sẽ gia tăng đáng kể;

• Xét nghiệm ALP: ALP là enzyme có trong xương và gan giúp phân hủy protein. Tương tự như các chỉ số trên nếu ALP tăng thì tức là gan đang gặp phải một vấn đề nào đó;

• Bilirubin: là sản phẩm của tế bào hồng cầu trong giai đoạn phân hủy, Bilirubin được tạo ra liên tục, do gan sàng lọc và thải qua phân. Nếu chất này gia tăng trong máu sẽ cảnh báo các bệnh lý về gan và gây ra nhiều hệ lụy đối với sức khỏe; 

• Xét nghiệm Albumin và protein toàn phần: hai thành phần này cũng là do gan sản xuất với nhiệm vụ chống lại khả năng nhiễm trùng và tham gia vào các hoạt động khác. Ngược lại với các chỉ số trên, nếu người bệnh bị tổn thương gan cấp tính hoặc mắc các bệnh ở gan thì nồng độ Albumin và protein toàn phần sẽ thấp hơn mức bình thường.

Khám gan sẽ giúp hiển thị các chỉ số đánh giá chức năng gan

Ngoài những xét nghiệm nêu trên còn nhiều xét nghiệm khác giúp đánh giá chức năng gan ở mức chuyên sâu hơn, người bệnh có thể thực hiện để sàng lọc bệnh lý hoặc khi thăm khám sức khỏe định kỳ.

Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC là địa chỉ thăm khám uy tín, chất lượng được nhiều khách hàng lựa chọn và đánh giá cao. Nếu bạn đang có nhu cầu thăm khám gan hoặc khám sức khỏe thì có thể đến khám tại MEDLATEC để được đội ngũ y bác sĩ giàu kinh nghiệm chẩn đoán và tư vấn điều trị.

Hãy liên hệ ngay đến tổng đài 1900 56 56 56 của MEDLATEC để được tư vấn viên hỗ trợ bạn nhé!