1. Xét nghiệm CA 72-4 là gì? 

CA 72-4 là một loại kháng nguyên tồn tại trên bề mặt tế bào của các cơ quan vú, buồng trứng, đại tràng và tụy, đặc biệt chúng xuất hiện nhiều nhất tại tế bào ung thư biểu mô dạ dày. Tên gọi khoa học của CA 72-4 là carbohydrate 72-4, còn được gọi là  kháng nguyên ung thư 72-4 (cancer antigen 72-4).

Xét nghiệm này là xét nghiệm máu bằng cách ly tâm dung dịch máu, tách lấy huyết thanh hoặc huyết tương, dùng các thiết bị y khoa kiểm tra, phân tích chỉ số CA 72-4 có trong huyết tương sau đó đối chiếu với giới hạn bình thường của chỉ số CA 72-4 và đưa ra kết luận về trình trạng của bệnh nhân. Từ đó, đưa ra các biện pháp điều trị, ngăn chặn sự phát triển ung thư dạ dày kịp thời. 

Đây còn được gọi là xét nghiệm dấu ấn ung thư dạ dày. Ngoài ra, xét nghiệm này còn được sử dụng phổ biến trong chẩn đoán ung thư buồng trứng và các loại ung thư khác như ung thư đại trực tràng, ung thư thực quản, ung thư nội mạc tử cung,...

Khối ung thư dạ dày ở giai đoạn muộn

2. Các trường hợp được chỉ định xét nghiệm CA 72-4

Đối với ung thư dạ dày, ở giai đoạn đầu, dấu hiệu của bệnh khá mờ nhạt, khó xác định. Vì vậy, nếu dùng các phương pháp cũ như nội soi dạ dày, CT-Scan,... thường sẽ phát hiện bệnh ở giai đoạn nặng, bệnh đã có những biểu hiện rõ rệt rất khó điều trị. Tuy nhiên, xét nghiệm này là một phương pháp mới, cực kỳ chính xác và cho kết quả nhanh chóng trong xét nghiệm chẩn đoán ung thư dạ dày.

Đối với trường hợp bệnh nhân có các triệu chứng, dấu hiệu sau thường được chỉ định làm xét nghiệm:

• Viêm đường tiêu hóa, viêm đường ruột mãn tính, kéo dài, xuất huyết dạ dày, viêm, loét dạ dày liên tục, dai dẳng, ngày càng nặng hơn. Xét nghiệm CA 72-4 nên được chỉ định kèm hai chỉ số CEA và CA 19-9 để tăng giá trị trong chẩn đoán ung thư dạ dày

• Thường xuyên đau vùng bụng dưới, chảy máu âm đạo bất thường, đi tiểu tiện liên tục vì tăng áp lực đè ép vào bàng quang,... các dấu hiệu nghi ngờ mắc ung thư buồng trứng.

3. Ý nghĩa của chỉ số CA 72-4 trong huyết tương 

Giới hạn an toàn của CA 72- 4 có thể tồn tại trong huyết tương và không có dấu hiệu ung thư là < 6.9 U/mL. 

Với những người thường xuyên sử dụng chất kích thích như: rượu, bia, hút thuốc lá lượng CA 72-4 có thể tăng nhẹ so với giới hạn an toàn

3.1. Chỉ số CA 72-4 trong chẩn đoán ung thư

Chỉ số của CA 72-4 trong huyết tương khi mắc ung thư dạ dày, ung thư buồng trứng như sau: 

• Ở giai đoạn đầu: Chỉ số CA 72-4 tăng vượt mức giá trị bình thường nhưng ở một tỉ lệ thấp bệnh nhân (khoảng 10 - 20%), chưa có giá trị nhiều trong chẩn đoán xác định ung thư, đã xuất hiện các dấu hiệu bệnh nhưng tương đối nhẹ, khó nhận biết.
• Ở những giai đoạn sau: Chỉ số CA 72-4 tăng nhanh chóng và rất cao. Ở giai đoạn này, các dấu hiệu ung thư khá rõ rệt, tiến triển của bệnh rất nhanh, khó kiểm soát và điều trị.

Chỉ số CA 72-4 cao có ý nghĩa trong chẩn đoán một khối u ác tính. Tuy nhiên, nó cũng có thể là dấu hiệu của các khối u lành tính hoặc các bệnh lý như: rối loạn tiêu hóa lành tính, viêm gan, viêm tụy, các bệnh lý về tuyến vú, đường hô hấp như viêm phổi,... 

3.2. Chỉ số CA 72-4 trong theo dõi điều trị ung thư

Xét nghiệm này còn được sử dụng để theo dõi tình trạng tái phát của ung thư sau khi điều trị. 

• Với ung thư dạ dày: sau khi điều trị (cắt bỏ dạ dày, hóa trị, xạ trị) nếu chỉ số CA 72-4 tăng 70%, kết luận ung thư tái phát.
• Với ung thư buồng trứng và các ung thư khác: sau khi điều trị nếu chỉ số CA 72-4 tăng 40% kết hợp với chỉ số CA125 kết luận ung thư tái phát.

4. Xét nghiệm CA 72-4 được tiến hành như thế nào?

Các trường hợp bệnh nhân có các dấu hiệu bệnh lý nghi ngờ mắc bệnh ung thư dạ dày, sau khi thăm khám lâm sàng, được bác sĩ chỉ định làm xét nghiệm CA 72-4. Xét nghiệm được tiến hành như sau:

Trước khi làm xét nghiệm, bạn có thể được yêu cầu 1 vài điều:

• Không sử dụng các chất kích thích, chứa biotin như: rượu, bia, thuốc lá,...

• Ngưng sử dụng 1 số loại thuốc nhất định,...

Bạn cần tuân thủ những yêu cầu đó, để quá trình xét nghiệm diễn ra nhanh chóng và có kết quả chính xác nhất.

Tiếp theo, bệnh nhân được tiến hành lấy khoảng 2-3ml máu, chứa trong ống nghiệm có hoặc không có chất chống đông, để đảm bảo máu không bị vỡ hồng cầu, ống nghiệm có nhãn ghi rõ họ, tên của bệnh nhân. Sau đó, gửi ống nghiệm đến phòng xét nghiệm tiến hành ly tâm, tách, chiết huyết tương và hồng cầu.

Sau khi ly tâm, tách lấy huyết thanh hoặc huyết tương, tiếp tục đưa các ống nghiệm vào máy tiến hành phân tích kiểm tra sinh hóa của mẫu máu và trả kết quả dưới dạng list. Sau khi có kết quả, đối chiếu với bảng chỉ số bình thường, sau đó tiến hành đánh giá xét nghiệm tổng thể của người bệnh, đưa ra kết luận đối với tình trạng của bệnh nhân.

Tiến hành xét nghiệm, phân tích mẫu máu

5. Cách đọc kết quả xét nghiệm CA 72-4 như thế nào?

5.1. Bình thường

Chỉ số CA 72-4 trong xét nghiệm đạt giá trị < 6.9 U/mL: chỉ số CA 72-4 của bệnh nhân trong giới hạn bình thường. Nếu có các triệu chứng lâm sàng nghi ngờ khối u cần kết hợp các phương tiện khác để chẩn đoán. 

5.2. Kết quả chỉ số CA 72-4 có giá trị thấp

Chỉ số CA 72-4 tăng nhẹ: giá trị này tăng nhẹ vì bệnh nhân thường xuyên sử dụng các chất kích thích, chứa biotin như: rượu, bia, thuốc lá,... hoặc có thể bệnh nhân mắc ung thư nhưng đang ở giai đoạn đầu, sẽ có những biện pháp điều trị ngăn chặn sự phát triển của ung thư. 

5.3. Kết quả chỉ số CA 72-4 có giá trị cao

Chỉ số CA 72-4 trong xét nghiệm tăng cao hơn mức bình thường: cần loại trừ nguyên nhân tăng CA 72-4 do các bệnh lành tính và kết hợp với các phương tiện khác để xác định bệnh nhân đã mắc ung thư dạ dày từ đó có kế hoạch điều trị cụ thể, nâng cao tỷ lệ sống, cơ hội điều trị thành công cho bệnh nhân. 

Để xét  nghiệm CA 72-4 chính xác, cần làm tại các cơ sở uy tín, có trang thiết bị hiện đại. Trung tâm Xét nghiệm của bệnh viện MEDLATEC đạt chuẩn quốc tế ISO 15189:2012, tự tin mang đến kết quả nhanh chóng và chính xác nhất.

Nếu cần tư vấn thêm, liên hệ MEDLATEC để được hỗ trợ.