1. Võng mạc tiểu đường là bệnh gì? 

Bệnh lý này được hình thành và tiến triển như sau:

1.1. Bệnh võng mạc tiểu đường là gì?

Bệnh võng mạc tiểu đường là tình trạng mạch máu nhỏ ở võng mạc bị tổn thương do kết quả từ việc tăng đường huyết trong thời gian dài nhưng không được kiểm soát.

Võng mạc có vai trò tiếp nhận ánh sáng và truyền tín hiệu lên não để tạo ra hình ảnh. Nếu các mạch máu ở võng mạc bị tổn thương, quá trình thực hiện nhiệm vụ của võng mạc sẽ gặp vấn đề, kết quả là sự suy giảm thị lực theo thời gian.

Người mắc tiểu đường không kiểm soát bệnh tốt dễ bị võng mạc tiểu đường

1.2. Các giai đoạn tiến triển 

Võng mạc tiểu đường là bệnh lý tiến triển qua 2 giai đoạn:

• Giai đoạn võng mạc tiểu đường không tăng sinh:

Đây là giai đoạn các mạch máu nhỏ bắt đầu yếu đi và rò rỉ dịch, có hiện tượng vi phình mạch và xuất huyết nhỏ ở võng mạc. Do người bệnh vẫn có khả năng nhìn bình thường, không có triệu chứng đặc biệt nên khó phát hiện bệnh.

• Giai đoạn võng mạc tiểu đường tăng sinh:

Lúc này bệnh đã tiến triển nặng với tình trạng:

- Võng mạc thiếu oxy nghiêm trọng.

- Có mạch máu mới hình thành với tính chất dễ vỡ, gây xuất huyết dịch kính.

Nếu không điều trị ngay, người bệnh sẽ có nguy cơ mù lòa vĩnh viễn.

2. Nguyên nhân và dấu hiệu gặp phải ở người mắc bệnh võng mạc tiểu đường

Võng mạc tiểu đường thường xuất hiện do nhiều nguyên nhân, với các dấu hiệu sau:

2.1. Nguyên nhân gây bệnh 

Nguyên nhân trực tiếp gây bệnh là nồng độ đường trong máu cao trong thời gian dài, làm tổn thương các tế bào nội mạch, từ đó dẫn đến suy yếu và phá hủy thành mạch máu võng mạc. Các mạch máu này thường dễ phình giãn, xuất huyết hoặc rò rỉ dịch. Kết quả là mạch máu tắc nghẽn gây thiếu oxy cho võng mạc và làm xuất hiện mạch máu mới với tính chất yếu, dễ vỡ.

Nhóm bệnh nhân có nguy cơ cao với võng mạc tiểu đường là: 

• Bệnh nhân đã bị tiểu đường trên 5 - 10 năm.
• Bị tiểu đường nhưng khả năng kiểm soát đường huyết kém.
• Người mắc tiểu đường, đồng thời cũng bị huyết áp cao, rối loạn mỡ máu.
• Thai phụ bị tiểu đường thai kỳ.
• Người hút thuốc lá quá nhiều, vận động ít.

2.2. Dấu hiệu gặp phải

Tiến triển của võng mạc tiểu đường thường theo chiều hướng âm thầm. Tuy nhiên, đến giai đoạn bệnh trở nên nghiêm trọng, các dấu hiệu sau thường dễ gặp phải:

• Nhìn mờ hoặc thị lực giảm dần.
• Có hiện tượng đốm đen, chấm ruồi bay ngay trước mắt.
• Nhìn hình bị méo, cong.
• Khó nhìn rõ vào ban đêm.
• Bỗng nhiên mất thị lực không rõ nguyên nhân.

Ở giai đoạn đầu, người bệnh thường không bị đau, không đỏ mắt, thị lực gần như bình thường. Đây chính là lý do khiến cho đại đa số bệnh nhân chỉ được phát hiện ở giai đoạn nặng, việc điều trị gặp nhiều khó khăn.

Người bị võng mạc tiểu đường có xu hướng khó nhìn vào ban đêm

3. Cách thức chẩn đoán và điều trị đối với bệnh võng mạc tiểu đường

Để chẩn đoán và điều trị võng mạc tiểu đường, bác sĩ thường áp dụng các biện pháp sau:

3.1. Chẩn đoán

Các phương pháp thường được bác sĩ áp dụng trong quá trình chẩn đoán võng mạc tiểu đường là:

• Khám đáy mắt: Quan sát võng mạc.
• Chụp ảnh đáy mắt kỹ thuật số: Theo dõi tiến triển bệnh.
• Chụp mạch huỳnh quang: Phát hiện bất thường mạch máu bên trong võng mạc.
• Chụp OCT (cắt lớp võng mạc): Đánh giá phù hoàng điểm.

Người bệnh tiểu đường nên khám mắt định kỳ ít nhất 1 lần/năm để kịp thời phát hiện nguy cơ với bệnh lý này.

3.2. Điều trị

Phương pháp điều trị võng mạc tiểu đường sẽ được bác sĩ đưa ra dựa trên giai đoạn bệnh và mức độ tổn thương võng mạc. Mục tiêu chính cần đạt được là ngăn tiến triển của bệnh và bảo tồn thị lực. 

Dù áp dụng phương pháp điều trị nào thì người bệnh cũng cần được kiểm soát đường huyết, mỡ máu, huyết áp ổn định, bỏ hút thuốc lá và thực hiện đúng phác đồ của bác sĩ. Khi kiểm soát tốt đường huyết, nguy cơ tiến triển bệnh lý này sẽ được giảm thiểu đáng kể.

Các phương pháp chính được áp dụng cho điều trị võng mạc tiểu đường gồm: 

• Điều trị bằng laser:

Laser không giúp phục hồi hoàn toàn thị lực đã mất. Phương pháp này có tác dụng giảm rò rỉ mạch máu, ngăn chặn sự phát triển của mạch máu bất thường, nhờ đó giảm nguy cơ mất thị lực.

• Tiêm thuốc nội nhãn:

Người bệnh được tiêm thuốc nội nhãn nhằm giảm phù hoàng điểm, ức chế sự phát triển của mạch máu bất thường. Quá trình điều trị thường trải qua nhiều lần tiêm theo chỉ định của bác sĩ.

• Phẫu thuật dịch kính:

Bệnh nhân bị võng mạc tiểu đường mức độ nặng, xuất huyết dịch kính nhiều, bong võng mạc thường được cân nhắc phẫu thuật cắt dịch kính. Phẫu thuật giúp loại bỏ máu và mô xơ, cải thiện khả năng nhìn cho người bệnh.

Bác sĩ sẽ đưa ra phác đồ trị bệnh cho bệnh nhân võng mạc tiểu đường sau khi có kết quả chẩn đoán

4. Cách phòng ngừa nguy cơ bị biến chứng võng mạc tiểu đường

Bệnh võng mạc tiểu đường xuất hiện do kiểm soát tiểu đường không hiệu quả gây nên biến chứng. Vì thế, người bệnh cần phòng ngừa nguy cơ bằng cách:

• Theo dõi chỉ số đường huyết thường xuyên và thực hiện tốt các phương pháp kiểm soát bệnh do bác sĩ hướng dẫn.
• Tuân thủ chế độ ăn uống khoa học và duy trì tập luyện thể dục hàng ngày ít nhất 30 phút.
• Bỏ thuốc lá, rượu bia, kiểm soát cân nặng và huyết áp để giảm nguy cơ biến chứng tiểu đường lên mắt.
• Duy trì đời sống tinh thần thoải mái để tránh gặp tình trạng căng thẳng.
•  Đảm bảo ngủ đủ 7 - 8 giờ/ngày và có giấc ngủ chất lượng.
• Khám mắt định kỳ 1 lần/năm dù chưa có bất cứ triệu chứng đặc biệt nào. 

Quý khách hàng đang mắc bệnh tiểu đường có thể đặt lịch khám mắt định kỳ cùng bác sĩ chuyên khoa của Hệ thống Y tế MEDLATEC qua Hotline 1900 56 56 56 để được tầm soát, có phương án xử trí kịp thời trước nguy cơ võng mạc tiểu đường.