1. Sơ lược về bệnh u nang buồng trứng

u nang buồng trứng là các khối u hình thành và phát triển một cách bất thường bên trong buồng trứng, có vỏ bọc ngoài (gọi là vỏ nang). Bên trong là một khối có chứa dịch lỏng cùng với một số thành phần khác hoặc là khối chất rắn ở dạng bã đậu.

Các khối u hình thành và phát triển bất thường trong buồng trứng

Khối u có thể hình thành với bất kỳ ai ở độ tuổi nào, có thể gặp từ bé gái mới bước vào tuổi dậy thì cho đến cụ già 80 tuổi. Tuy nhiên, nhóm mắc bệnh chiếm tỷ lệ cao nhất rơi vào độ tuổi từ 30 - 40 tuổi.Theo nhiều nghiên cứu, khối u được xếp vào một trong các loại u dễ gặp ở nữ giới, chiếm đến 3,6% trong các bệnh phụ khoa.

2. Phân loại các dạng u nang

U nang buồng trứng được chia thành u nang thực thể và u nang cơ năng.

U nang cơ năng

U được sinh ra do các rối loạn chức phận sinh lý của buồng trứng trong quá trình phát triển, không có tổn thương giải phẫu có nguồn gốc từ các nang noãn (trứng). U nang buồng trứng thường tự biến mất sau một vài chu kỳ kinh nguyệt, kích thước từ vài mm đến 6 - 8cm. Có 3 loại u nang cơ năng chính:

Nang bọc noãn: là các noãn nang đã phát triển đến độ trưởng thành nhưng không phóng noãn được, hay nói cách khác là các nang degraff không vỡ vào ngày quy định, liên tục lớn lên. Điều này khiến cho các chị em bị chậm ngày kinh.

Nang hoàng thể được hình thành do hoàng thể vẫn phát triển bình thường sau khi phóng noãn, tạo ra các nang có vỏ mỏng có chứa đầy dịch trong. Nang có thể gây đau và chảy máu vùng chậu.

Nang hoàng tuyến là dạng u nang ít gặp nhất. Đây là trường hợp các nang noãn bọc bị kích thích cao độ dẫn đến không phóng noãn mà bị hoàng thể hóa. Kích thước của các khối u hầu lớn hơn so với nang bọc noãn, bên trong còn có chứa nhiều dịch lutein.

U nang thực thể

U xuất hiện từ những tổn thương ở buồng trứng, thường là ở dạng lành tính, tuy nhiên vẫn có khả năng ác tính nhưng hiếm gặp hơn. Bệnh diễn biến âm thầm, thường kéo dài nhiều năm. Có thể gặp các loại u:

• U nang nước: là một túi có chứa dịch trong, vỏ mỏng, cuống dài. Ở mặt ngoài và mặt trong nang đôi khi có các nhú nhỏ rất dễ bị ung thư hóa. Số lượng nhú càng nhiều khả năng ung thư càng cao. Tuy nhiên, hầu hết các u nang nước đều là u lành tính, tỷ lệ khối u phát triển thành ung thư thấp.

• U nang bì: thường gặp nhất là teratoma (u quái) và khối u tế bào mầm. Phần lớn là lành tính, gặp ở mọi lứa tuổi, có thể là tuổi sinh đẻ, phụ nữ mãn kinh, kể cả trẻ em và 10% ở phụ nữ mang thai. Thành nang có cấu trúc như một lớp sừng, dày, bên trong có chứa tóc, xương, răng, tuyến giáp,… Đường kính dưới 10cm nhưng rất dễ bị xoắn, gây nguy hiểm đối với bệnh nhân hơn các loại u khác.

• U nang nhầy: là loại khối u có nhiều thùy nên có kích thước to hơn các u khác, lớp vỏ dày, cấu trúc giống như da. Thành nang chia làm hai lớp bao gồm lớp tổ chức xơ và lớp thượng bì trụ đơn phía trong. Bên trong nang có chứa dịch đặc, nhầy, màu vàng. U nang dạng này rất dễ gặp và thường dính với các tạng xung quanh nhưng tỷ lệ ung thư thấp.

• U nang có cuống: là một dạng nang nước, không dính với các tạng xung quanh, kích thước lớn và dễ xoắn hơn so với u nang bì, vỡ nang có thể gây nguy hiểm đến tính mạng.

• U nang có vách, chia thùy và có chồi: hình thành nên các vách hoặc chồi từ đó chia nang ra thành nhiều thùy. Thông thường việc điều trị sẽ được tiến hành từ các chồi bên trong vách hoặc thùy sau đó mới đến các chồi phía bên ngoài.

2 dạng u nang là u nang thực thể và u nang cơ năng

3. Cơ chế hình thành u nang buồng trứng

Hiện nay, vẫn chưa có nhà khoa học nào có thể giải thích rõ ràng về cơ chế hình thành của u nang buồng trứng. Tuy nhiên có một vài kết luận rằng các u nang được hình thành do một số yếu tố sau:

• Thể vàng phát triển quá mức: bình thường chu kỳ kinh nguyệt của phụ nữ kéo dài từ 4 - 7 ngày. Nếu thể vàng hoạt động quá mức, thời gian hành kinh sẽ dài hơn, máu chảy nhiều. Trường hợp nặng có thể làm vỡ nang trứng gây đau bụng cấp tính.

• Nang trứng bị dị tật, không phát triển đầy đủ và hoàn thiện sẽ làm cho việc hấp thu các dưỡng chất từ chất lỏng ở trong buồng trứng gặp vấn đề. Đây là trường hợp phổ biến nhất dẫn đến u nang buồng trứng.

• Cơ chế hình thành của u nang huyết là do mạch máu của nang trứng bị vỡ. Quá trình diễn ra bất ngờ, gây ra cơn đau bụng cấp tính, lượng chorionic gonadotropin dư thừa dẫn đến u nang lutein.

• Các rối loạn nội tiết tố buồng trứng có thể dẫn đến buồng trứng đa nang. Điều này là do định lượng hormone luteinizing trong buồng trứng ở mức quá cao, kích thích buồng trứng làm tăng tiết nội tiết tố nữ.

4. Nguyên nhân gây ra bệnh u nang buồng trứng

Nguyên nhân dẫn đến bệnh thường liên quan đến các vấn đề như rối loạn tiết tố nữ, hormon, bệnh lý nội mạc tử cung hoặc hội chứng buồng trứng đa nang. Những nguyên nhân phổ biến nhất gồm:

• Lạm dụng thuốc tránh thai.

Lạm dụng thuốc tránh thai là nguyên nhân gây u nang buồng trứng

• Chế độ ăn uống không hợp lý, ăn ít thực phẩm tự nhiên như rau xanh, ăn thức ăn nhiều hormon như thịt, trứng, sữa.

• Stress, căng thẳng, thừa cân, béo phì.

• Gan giảm năng suất làm việc do quá sức hoặc nhiễm độc.

• Phụ nữ đã từng bị sẩy thai hoặc trẻ em dậy thì sớm, kinh nguyệt xuất hiện sớm hơn so với người bình thường.

• Nội tiết tố bị phá hủy, chức năng của tuyến giáp suy giảm.

5. Triệu chứng thường gặp của u nang buồng trứng

Người bị u nang buồng trứng thường có các biểu hiện sau:

• Ngày hành kinh sẽ đau bụng dữ dội, vã mồ hôi, buồn nôn, chóng mặt.

• Kinh nguyệt không đúng chu kỳ, thay đổi thất thường. Kinh nguyệt ra nhiều, ồ ạt, máu ra vón cục, thậm chí là có màu đen thẫm.

• Rong kinh, thời gian hành kinh có thể kéo dài lên đến 10 ngày dẫn đến thiếu máu, người xanh xao.

• Đau nhói vùng có khối u, hố chậu. Đau và thấy nặng bụng dưới.

• Đau mỏi người, đau lưng. Đi tiểu nhiều, tiểu rắt do khối u chèn ép bàng quang.

• Cảm thấy đau mỗi khi quan hệ.

Việc phát hiện sớm u nang buồng trứng có ý nghĩa vô cùng quan trọng đối với các chị em phụ nữ. Do vậy, để tránh các biến chứng có thể xảy ra, lời khuyên tốt nhất các chị em là nên đi khám phụ khoa định kỳ 6 tháng/1 lần.

Đi khám phụ khoa định kỳ 6 tháng/1 lần để phát hiện sớm u nang buồng trứng

Hãy yêu lấy bản thân bạn bằng việc tạo ra các thói quen tích cực và lành mạnh trong ăn uống, sinh hoạt, bạn nhé!