1. Cơ chế rụng trứng bình thường như thế nào?

Ở một người có chu kỳ kinh nguyệt bình thường, mỗi tháng, hormone FSH (hormone kích thích nang noãn) được tiết ra để thúc đẩy sự phát triển của một nhóm nang trứng trong buồng trứng. Trong nhóm này, sẽ có một nang trội – nghĩa là phát triển vượt trội so với các nang còn lại. Khi đạt đến kích thước trưởng thành, nang trứng này kích thích cơ thể sản sinh ra hormone LH (hormone kích hoạt sự phóng noãn). Sự gia tăng nhanh chóng của LH sẽ thúc đẩy nang trứng vỡ ra, giải phóng trứng trưởng thành vào ống dẫn trứng, sẵn sàng cho quá trình thụ tinh.

Ở một người có chu kỳ kinh nguyệt bình thường, mỗi tháng sẽ có 1 trứng rụng

Tuy nhiên, ở phụ nữ mắc hội chứng buồng trứng đa nang, cơ chế này gặp rối loạn. Nguyên nhân cốt lõi là sự rối loạn nội tiết tố, đặc biệt là nồng độ androgen (hormone sinh dục nam) tăng cao bất thường. Chính sự mất cân bằng hormone LH, FSH, và testosterone khiến các nang trứng không thể phát triển đến giai đoạn chín muồi. Kết quả là, thay vì có một nang trứng phát triển vượt trội và rụng, buồng trứng lại xuất hiện nhiều nang nhỏ (thường trên 12 nang, kích thước 2–9mm), chưa trưởng thành và không thể phóng noãn. Sự xuất hiện của nhiều nang nhỏ ở buồng trứng, tạo nên hình ảnh đặc trưng như chuỗi hạt khi siêu âm.

2. Tìm hiểu buồng trứng đa nang có rụng trứng không?

“buồng trứng đa nang có rụng trứng không?” là thắc mắc rất thường gặp của nhiều chị em khi được chẩn đoán mắc hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS). 

“Buồng trứng đa nang có rụng trứng không?” là thắc mắc rất thường gặp của nhiều chị em

Câu trả lời là: Buồng trứng đa nang vẫn có thể rụng trứng, nhưng không đều và khó dự đoán.

Ở phụ nữ mắc PCOS, sự mất cân bằng nội tiết tố ảnh hưởng đến quá trình phát triển và phóng noãn của nang trứng. Vì vậy, có thể xảy ra các tình huống sau:

• Một số người vẫn có thể rụng trứng, nhưng rất thất thường: chu kỳ kinh nguyệt trở nên khó đoán, có khi vài tháng mới xảy ra một lần rụng trứng, khiến việc theo dõi thời điểm dễ thụ thai trở nên phức tạp.
• Ở nhiều trường hợp khác, quá trình rụng trứng gần như không xảy ra: Điều này đồng nghĩa với việc khả năng mang thai tự nhiên bị suy giảm đáng kể, do trứng không được giải phóng.

3. Dấu hiệu nhận biết và chẩn đoán buồng trứng đa nang

Hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS) là một trong những nguyên nhân phổ biến gây rối loạn nội tiết và ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng sinh sản của phụ nữ. Việc phát hiện sớm và chẩn đoán chính xác là bước đầu tiên giúp kiểm soát triệu chứng và ngăn ngừa các biến chứng dài lâu.

Dưới đây là những dấu hiệu thường gặp giúp bạn nhận diện PCOS:

• Rối loạn kinh nguyệt: Chu kỳ kinh có thể kéo dài trên 35 ngày, xuất hiện thưa hoặc thậm chí không có kinh trong nhiều tháng (số chu kỳ kinh < 6 lần/ năm).
• Biểu hiện tăng nội tiết tố nam (androgen): Bao gồm nhiều mụn trứng cá, rậm lông bất thường (lông mọc nhiều ở mặt, ngực, lưng hoặc bụng), tóc rụng theo kiểu hói nam giới, da tiết nhiều dầu hơn bình thường.
• Hình ảnh buồng trứng đa nang trên siêu âm: Buồng trứng có nhiều nang nhỏ li ti (từ 12 nang trở lên, kích thước 2–9mm) nằm sát dưới vỏ buồng trứng, xếp thành chuỗi giống như vòng ngọc.
• Tăng cân: Nhiều phụ nữ bị PCOS gặp khó khăn trong việc kiểm soát cân nặng, đặc biệt là tích mỡ ở vùng bụng. 
• Khó thụ thai: Việc rụng trứng không đều hoặc không rụng trứng khiến việc mang thai trở nên khó khăn hơn.
• Kháng insulin: Gây khó giảm cân và làm tăng nguy cơ mắc tiểu đường type 2 nếu không kiểm soát kịp thời.

Để đưa ra chẩn đoán chính xác về tình trạng buồng trứng đa nang, bác sĩ sẽ dựa trên sự kết hợp của nhiều yếu tố:

• Khám lâm sàng: Đánh giá tổng thể về triệu chứng, tiền sử cá nhân và gia đình.
• Xét nghiệm máu: Đo các hormone liên quan đến sinh sản (testosterone, LH, FSH, estradiol, prolactin), kiểm tra hormone tuyến giáp, đường huyết.
• Siêu âm đầu dò tử cung - buồng trứng: Kiểm tra hình dạng và cấu trúc của buồng trứng, đánh giá số lượng và kích thước các nang trứng.

4. Giải pháp cải thiện buồng trứng đa nang và tăng khả năng rụng trứng

Buồng trứng đa nang (PCOS) hiện chưa có thuốc điều trị dứt điểm. Tuy nhiên, nhiều phương pháp có thể giúp kiểm soát triệu chứng, hỗ trợ rụng trứng và tăng khả năng mang thai như:

• Thay đổi lối sống: Bạn nên ưu tiên các thực phẩm giàu chất xơ, đạm lành mạnh và ít tinh bột sẽ giúp cải thiện độ nhạy insulin, từ đó hỗ trợ cân bằng hormone sinh sản. Đồng thời, nên hạn chế thực phẩm nhiều đường, thức ăn nhanh và đồ chế biến sẵn để tránh làm trầm trọng thêm tình trạng rối loạn nội tiết tố.
• Tập thể dục đều đặn: Duy trì thói quen tập luyện khoảng 30 phút mỗi ngày, ít nhất 5 ngày mỗi tuần vừa giúp giảm cân, ổn định đường huyết và điều hòa hormone. Chỉ cần giảm từ 5–10% trọng lượng cơ thể cũng có thể cải thiện rõ rệt chu kỳ kinh và khả năng rụng trứng.
• Giảm căng thẳng: Căng thẳng kéo dài có thể làm trầm trọng thêm tình trạng mất cân bằng hormone. Vì vậy, đừng quên chăm sóc sức khỏe tinh thần bằng cách tập yoga, thiền định, ngủ đủ giấc và dành thời gian cho các hoạt động thư giãn. Khi tinh thần ổn định, cơ thể cũng dễ dàng phục hồi và hoạt động sinh sản diễn ra hiệu quả hơn.
• Hỗ trợ bằng thuốc: Trong nhiều trường hợp, bác sĩ có thể kê toa một số loại thuốc để điều hòa nội tiết và hỗ trợ rụng trứng. Ví dụ như thuốc tránh thai giúp điều chỉnh kinh nguyệt, Metformin cải thiện đề kháng insulin hoặc các thuốc kích thích rụng trứng như Clomiphene, đặc biệt phù hợp với phụ nữ đang có kế hoạch mang thai.

Trong nhiều trường hợp, bác sĩ có thể kê toa một số loại thuốc để điều hòa nội tiết và hỗ trợ rụng trứng

• Hỗ trợ sinh sản: Khi các phương pháp điều trị thông thường không mang lại hiệu quả, các kỹ thuật hỗ trợ sinh sản như bơm tinh trùng vào buồng tử cung (IUI) hoặc thụ tinh trong ống nghiệm (IVF) sẽ được xem xét. Đây là lựa chọn phù hợp với những cặp đôi gặp khó khăn trong việc thụ thai tự nhiên do ảnh hưởng của PCOS.
• Phẫu thuật nội soi buồng trứng: Chỉ được chỉ định khi các biện pháp điều trị khác không hiệu quả. Phẫu thuật nội soi (đốt điểm buồng trứng) giúp giảm mức androgen và kích thích rụng trứng, tuy nhiên đây không phải là lựa chọn ưu tiên và cần được cân nhắc kỹ lưỡng dưới sự tư vấn của bác sĩ chuyên khoa.

Tóm lại, buồng trứng đa nang có rụng trứng không sẽ phụ thuộc vào từng cá nhân. Phần lớn phụ nữ PCOS bị rối loạn rụng trứng, tuy nhiên với can thiệp phù hợp nhiều người vẫn có thể khôi phục chu kỳ rụng trứng và nâng cao khả năng mang thai tự nhiên.

Nếu bạn đang băn khoăn về tình trạng của mình, hãy liên hệ với Hệ thống Y tế MEDLATEC qua số hotline 1900 56 56 56 để đặt lịch thăm khám và được tư vấn điều trị chính xác.