1. Sốc nhiệt là gì? Các triệu chứng của sốc nhiệt

Sốc nhiệt (heat stroke) là tình trạng rối loạn điều hòa thân nhiệt nghiêm trọng, xảy ra khi cơ thể không thể kiểm soát được nhiệt độ bên trong, dẫn đến nhiệt độ cơ thể tăng cao (trên 40°C). Khi nhiệt độ cơ thể tăng quá mức, các chức năng của hệ thần kinh trung ương, tim mạch và các cơ quan nội tạng bắt đầu suy giảm, có thể dẫn đến tổn thương vĩnh viễn hoặc tử vong nếu không được can thiệp y tế kịp thời.

Sốc nhiệt thường xảy ra do:

• Tiếp xúc với nhiệt độ môi trường cao kéo dài, nhất là khi hoạt động thể chất ngoài trời trong thời tiết nắng nóng;
• Làm việc hoặc sinh hoạt trong môi trường kín, thiếu thông gió, không có điều hòa không khí;
• Mất nước trầm trọng, cơ thể không kịp bù nước và điện giải;

Tình trạng mất nước có thể khiến cơ thể sốc nhiệt  

• Uống rượu hoặc dùng thuốc lợi tiểu, làm tăng nguy cơ mất nước;
• Mặc quần áo quá dày hoặc chật, ngăn cản khả năng thoát nhiệt của cơ thể;
• Thay đổi môi trường đột ngột, di chuyển từ môi trường mát mẻ ra nơi nắng nóng gay gắt mà cơ thể chưa kịp thích nghi.

Ai cũng có thể gặp phải tình trạng này, đặc biệt là đối với người già, trẻ nhỏ, người mắc bệnh mạn tính và người lao động ngoài trời. Các triệu chứng sốc nhiệt bao gồm:

• Nhiệt độ cơ thể cao: Trên 40°C;
• Da nóng, đỏ và khô: Do cơ thể không còn tiết mồ hôi;
• Nhịp tim nhanh: Phản ứng của cơ thể để làm mát;
• Thở nhanh và nông;
• Đau đầu, chóng mặt, buồn nôn;
• Rối loạn ý thức: Lú lẫn, mê sảng, co giật hoặc hôn mê;
• Chuột rút cơ bắp: Đặc biệt ở tay, chân hoặc bụng.

Việc nhận biết sớm các triệu chứng sốc nhiệt này là rất quan trọng để có biện pháp xử lý kịp thời và hiệu quả.

2. Cách xử lý khi bị sốc nhiệt

Sốc nhiệt là tình trạng khẩn cấp. Khi phát hiện người có những triệu chứng sốc nhiệt, cần thực hiện các bước sau:

Gọi cấp cứu ngay lập tức

Hãy gọi 115 hoặc đưa người bệnh đến cơ sở y tế gần nhất. Trong khi chờ nhân viên y tế đến, cần sơ cứu tại chỗ để hạ thân nhiệt càng nhanh càng tốt.

Di chuyển nạn nhân đến nơi mát mẻ

• Đưa người bệnh vào bóng râm, khu vực có điều hòa nhiệt độ hoặc thông gió tốt. Lưu ý không đưa người bệnh vào môi trường quá lạnh tránh gây sốc nhiệt do nhiệt độ thay đổi đột ngột;
• Cởi bỏ bớt quần áo để giúp cơ thể thoát nhiệt.

Làm mát cơ thể nhanh chóng

• Chườm khăn mát vào các vị trí có mạch máu lớn gần bề mặt da như nách, bẹn, cổ;
• Phun sương nước mát hoặc lau người bằng nước mát;
• Sử dụng quạt để tăng tốc độ bay hơi nước từ da, giúp làm mát nhanh hơn;
• Trong điều kiện cho phép, có thể ngâm nạn nhân vào nước mát (không quá lạnh) trong vài phút.

Thực hiện các biện pháp làm mát nhanh chóng cho bệnh nhân 

Theo dõi nhịp thở và ý thức

Nếu người bệnh bất tỉnh, cần kiểm tra nhịp thở và mạch. Nếu ngừng tim hoặc ngừng thở, tiến hành hồi sức tim phổi (CPR) nếu được đào tạo.

Không tự ý cho bệnh nhân uống nước

Nếu nạn nhân còn tỉnh táo, có thể cho uống nước mát từng ngụm nhỏ. Tuyệt đối không ép uống nước nếu người bệnh có dấu hiệu buồn nôn hoặc giảm ý thức.

3. Biện pháp phòng ngừa tình trạng sốc nhiệt

Chúng ta có thể phòng ngừa sốc nhiệt được với các biện pháp dưới đây:

• Uống đủ nước: Duy trì lượng nước cần thiết cho cơ thể, đặc biệt là khi thời tiết nóng bức hoặc khi vận động thể chất. Uống nước thường xuyên, ngay cả khi không cảm thấy khát. Ưu tiên nước lọc, nước trái cây pha loãng hoặc dung dịch điện giải. Tránh đồ uống có cồn và caffeine vì chúng có thể gây mất nước;
• Mặc quần áo thoáng mát và sáng màu: Chọn quần áo rộng rãi, làm từ chất liệu cotton hoặc các loại vải thấm hút mồ hôi tốt. Tránh mặc quần áo tối màu vì chúng hấp thụ nhiệt nhiều hơn;
• Tránh hoạt động gắng sức vào thời điểm nắng nóng nhất trong ngày: Hạn chế các hoạt động ngoài trời hoặc trong môi trường nóng bức từ 10 giờ sáng đến 4 giờ chiều. Nếu cần thiết, hãy chia nhỏ thời gian hoạt động và nghỉ ngơi thường xuyên trong bóng râm hoặc nơi mát mẻ;

Hạn chế các hoạt động thể lực mạnh vào thời điểm nắng nóng cao điểm 

• Sử dụng kem chống nắng: Bảo vệ da khỏi cháy nắng, vì da bị cháy nắng sẽ làm giảm khả năng làm mát của cơ thể;
• Đội mũ rộng vành và đeo kính râm: Bảo vệ đầu và mắt khỏi ánh nắng trực tiếp;
• Thích nghi từ từ với môi trường nóng: Nếu bạn mới đến một vùng có khí hậu nóng bức, hãy dành thời gian để cơ thể thích nghi dần;
• Nhận biết các dấu hiệu sớm của say nắng: Say nắng là giai đoạn tiền thân của sốc nhiệt. Các triệu chứng bao gồm đổ mồ hôi nhiều, da lạnh và ẩm, chóng mặt, buồn nôn, Đau đầu, mệt mỏi. Nếu nhận thấy các dấu hiệu này, hãy ngừng hoạt động, tìm nơi mát mẻ để nghỉ ngơi và bù nước ngay lập tức.

Tóm lại, hiểu rõ triệu chứng sốc nhiệt là bước quan trọng để phòng ngừa và xử lý kịp thời tình trạng nguy hiểm này, đặc biệt trong những ngày thời tiết nắng nóng gay gắt. Việc chủ quan hay chậm trễ trong cấp cứu có thể dẫn đến những biến chứng nghiêm trọng như tổn thương thần kinh, suy thận hoặc đột quỵ nhiệt. 

Trong những trường hợp như vậy, việc lựa chọn một địa chỉ y tế uy tín như Hệ thống Y tế MEDLATEC sẽ giúp bạn yên tâm hơn về chất lượng khám – chữa bệnh. Với hệ thống thiết bị hiện đại, đội ngũ bác sĩ tận tâm, MEDLATEC sẵn sàng hỗ trợ bạn trong mọi tình huống khẩn cấp liên quan đến sốc nhiệt và các vấn đề sức khỏe khác. Để được tư vấn và thăm khám kịp thời, bạn có thể liên hệ MEDLATEC qua hotline 1900 56 56 56.