1. Ngạt khói gây ra hậu quả gì? 

Ngạt khói là tình trạng cơ thể không nhận đủ oxy do hít phải khói, khí độc hoặc không khí bị ô nhiễm nghiêm trọng trong không gian kín. Đây là tình huống nguy hiểm, có thể gây ra hàng loạt hậu quả nghiêm trọng, từ tổn thương tạm thời đến đe dọa tính mạng nếu không được xử lý kịp thời.

Trước hết, ngạt khói khiến não và các cơ quan quan trọng thiếu oxy. Não bộ chỉ có thể chịu đựng tình trạng thiếu oxy trong khoảng 4 - 6 phút trước khi xảy ra tổn thương không hồi phục. Người bị ngạt khói thường có dấu hiệu như đau đầu, chóng mặt, lú lẫn, mất ý thức, thậm chí rơi vào hôn mê nếu không được sơ cứu kịp thời.

Khói do đám cháy thường chứa nhiều khí độc như carbon monoxide (CO), carbon dioxide (CO₂), hydro cyanide (HCN)… Khi hít phải, các khí này nhanh chóng đi vào máu, làm giảm khả năng vận chuyển oxy đến các tế bào. Hậu quả là suy hô hấp cấp, rối loạn nhịp tim, và trong nhiều trường hợp có thể dẫn đến ngừng tim.

Ngạt khói rất nguy hiểm và cần được sơ cứu kịp thời

Bên cạnh đó, ngạt khói còn gây tổn thương đường hô hấp. Khi hít phải khói nóng hoặc các hạt bụi li ti, niêm mạc mũi, họng và phế quản có thể bị bỏng hoặc viêm, gây ho, khó thở, khò khè, thậm chí phù nề thanh quản làm tắc nghẽn đường thở. Những tổn thương này không chỉ nguy hiểm tức thời mà còn có thể để lại di chứng lâu dài, đặc biệt với phổi.

Ngoài ra, biến chứng về lâu dài của ngạt khói cũng đáng lo ngại. Người sống sót có thể bị viêm phổi, tổn thương phổi mạn tính hoặc các vấn đề về thần kinh như suy giảm trí nhớ, giảm khả năng tập trung, thậm chí tổn thương não vĩnh viễn nếu thời gian thiếu oxy quá lâu.

2. Cách sơ cứu người bị ngạt khói 

Như đã thông tin ở trên, ngạt khói là tình huống nguy kịch có thể gây tử vong trong thời gian ngắn hoặc để lại di chứng nặng nề. Do đó, việc sơ cứu và đưa nạn nhân đến cơ sở y tế kịp thời là yếu tố quyết định để giảm thiểu tối đa hậu quả mà tình trạng này gây ra.

Dưới đây là các bước sơ cứu cơ bản cần thực hiện:

Nhanh chóng đưa nạn nhân ra khỏi khu vực có khói

• Đưa người bị ngạt đến nơi thoáng khí, nhiều oxy, tránh xa khói và nguồn nhiệt.
• Nếu buộc phải tiếp cận khu vực có khói để cứu nạn, hãy cúi thấp người, che mũi và miệng bằng khăn ẩm để giảm hít phải khói độc.

Nới lỏng quần áo và giúp nạn nhân hít thở dễ dàng hơn

• Nới lỏng cổ áo, thắt lưng hoặc các trang phục bó sát.
• Giúp nạn nhân nằm ở tư thế nửa nằm nửa ngồi, đầu hơi ngửa để đường thở thông thoáng.

Kiểm tra nhịp thở và mạch

• Nếu nạn nhân còn thở: Giữ cho họ bình tĩnh, hít thở sâu, đồng thời theo dõi dấu hiệu khó thở hoặc ho nhiều.
• Nếu nạn nhân ngưng thở hoặc mất ý thức, cần gọi người hỗ trợ y tế và liên hệ ngay cấp cứu 115. Đồng thời tiến hành hô hấp nhân tạo (CPR), hồi sinh tim phổi. 

Hỗ trợ y tế tích cực và phù hợp cho các nạn nhân bị ngạt khói 

Cung cấp oxy nếu có điều kiện

Nếu có mặt thiết bị y tế, cho nạn nhân thở oxy y tế trước khi chuyển đến cơ sở điều trị để ổn định tình trạng.

Chuyển nạn nhân đến cơ sở y tế sớm nhất

Dù nạn nhân tỉnh táo sau sơ cứu, vẫn cần đưa đến bệnh viện để được kiểm tra và điều trị kịp thời. Ngạt khói có thể gây tổn thương phổi hoặc não mà không xuất hiện triệu chứng rõ ràng ngay lập tức.

3. Những điều không nên làm khi sơ cứu người bị ngạt khói

Trong tình huống cấp cứu người bị ngạt khói, sơ cứu sai cách có thể khiến tình trạng của nạn nhân trở nên nghiêm trọng hơn. Dưới đây là những điều tuyệt đối không nên làm khi xử lý:

Không để nạn nhân ở lại khu vực có khói hoặc lửa

Ngay cả khi nạn nhân có vẻ tỉnh táo, việc tiếp tục ở trong môi trường chứa khói độc có thể khiến họ hít thêm khí độc, làm tình trạng ngạt nghiêm trọng hơn và tăng nguy cơ tổn thương não, tim, phổi.

Không cho nạn nhân uống nước hoặc thức ăn ngay lập tức

Người bị ngạt khói thường có tổn thương đường thở, ngoài ra nhịp thở có thể rối loạn. Do đó, việc cho uống nước hoặc ăn uống có thể gây sặc, dẫn đến tắc đường thở hoặc viêm phổi hít nguy hiểm.

Không tự ý dùng thuốc

Không sử dụng bất kỳ loại thuốc nào, bao gồm thuốc giãn phế quản, thuốc an thần hoặc thuốc giảm ho mà không có chỉ định của bác sĩ, vì có thể gây phản ứng phụ hoặc che lấp triệu chứng quan trọng.

Tuyệt đối không tự ý dùng thuốc trong quá trình sơ cứu người bị ngạt khói 

Không để nạn nhân tự đi lại hoặc vận động mạnh

Sau khi bị ngạt khói, cơ thể thường suy yếu do thiếu oxy. Việc để nạn nhân tự di chuyển hoặc hoạt động có thể gây tụt huyết áp, ngất xỉu hoặc làm tình trạng hô hấp tồi tệ hơn.

Không chủ quan khi thấy nạn nhân đã tỉnh táo

Nhiều trường hợp tổn thương do ngạt khói không xuất hiện ngay, chẳng hạn như phù nề đường thở, tổn thương phổi hoặc ngộ độc khí CO. Do đó, dù nạn nhân đã ổn định, vẫn cần đưa họ đến cơ sở y tế để được kiểm tra và theo dõi.

Không chậm trễ trong việc gọi cấp cứu

Mọi trường hợp ngạt khói đều tiềm ẩn nguy cơ tử vong nhanh chóng. Việc chần chừ hoặc xử lý không kịp thời có thể khiến nạn nhân mất cơ hội sống sót.

Tóm lại, khi sơ cứu người bị ngạt khói, điều quan trọng là giữ bình tĩnh, làm đúng quy trình và tuyệt đối tránh những hành động có thể gây hại, đồng thời liên hệ với nhân viên y tế sớm nhất có thể để đảm bảo an toàn cho nạn nhân.

Nếu bạn đọc có thêm thắc mắc liên quan cần giải đáp, vui lòng liên hệ tới Hệ thống Y tế MEDLATEC qua Tổng đài 1900 56 56 56 để được tư vấn kịp thời.