1. Khi nào nên cho trẻ cai sữa mẹ?

Các chuyên gia cho biết, trẻ nên được bú sữa mẹ hoàn toàn trong ít nhất 6 tháng đầu tiên, sau đó có thể bắt đầu kết hợp với ăn dặm. Khi trẻ lớn lên từ 2 - 4 tuổi, trẻ hầu hết sẽ tự cai sữa dần, cha mẹ có thể cai sữa cho trẻ sớm hơn nhưng không nên dưới 12 tháng tuổi. Thời gian để cai sữa ở mỗi trẻ là khác nhau, do vậy nên linh hoạt theo nguồn sữa mẹ, sự phát triển của trẻ cũng như sinh hoạt của mẹ.

 Trẻ có thể bắt đầu cai sữa mẹ từ 24 tháng tuổi trở lên

Với trẻ từ 6 - 24 tháng tuổi, sữa mẹ không còn là nguồn dinh dưỡng duy nhất song vẫn đáp ứng được lượng dinh dưỡng cơ thể cần từ 40 - 60%. Vẫn nên duy trì cho trẻ bú sữa mẹ trong thời gian này kết hợp với ăn dặm, ăn thức ăn ngoài, uống sữa ngoài để trẻ phát triển tốt nhất, tự nhiên nhất.

Tuy nhiên hiện nay có nhiều bà mẹ phải trở lại làm công việc sớm, không thể duy trì cho trẻ bú liên tục sau 6 tháng hoặc không đủ sữa, cấn sữa sẽ thường cho trẻ cai sữa sớm. Trong các trường hợp này, có thể cho trẻ cai sữa khi đã đủ 12 tháng tuổi hoặc kéo dài hơn tùy vào khả năng của mẹ.

 Không nên cho trẻ dưới 12 tháng tuổi cai sữa

2. Nhu cầu dinh dưỡng cho trẻ cai sữa mẹ

Cai sữa là cả một quả trình dài từ vài tuần đến vài tháng, yêu cầu trẻ phải thích nghi dần với thực phẩm ngoài hoàn toàn, loại bỏ dần thói quen cữ bú. Do vậy, việc cai sữa cần thực hiện từ từ, mẹ cần ở bên cạnh âu yếm, giúp trẻ ăn để tạo mối liên hệ mật thiết với trẻ.

Bên cạnh đó, chế độ dinh dưỡng cho trẻ tập cai sữa cần đặc biệt chú ý Dưới đây là 4 nguồn dinh dưỡng chính cần cung cấp cho trẻ khi cai sữa mẹ và cả sau này:

• Nhóm tinh bột: Nguồn từ ngũ cốc, khoai củ là nguồn cung cấp năng lượng chính cho trẻ hoạt động và phát triển.

• Nhóm chất đạm: có thể bổ sung từ nguồn đạm động vật hoặc thực vật như đậu đỗ, vừa cung cấp protein vừa đáp ứng nhu cầu cơ thể trẻ về các dinh dưỡng khác như Vitamin A, kẽm, sắt,...

• Nhóm chất béo: Không chỉ chất đạm, chất béo cũng có vai trò quan trọng khi trẻ cai sữa mẹ, có vai trò bổ sung năng lượng, hòa tan dinh dưỡng nhất là các Vitamin tan trong chất béo.

• Nhóm Vitamin và khoáng chất: Đa dạng nhất đến từ các loại rau củ quả, nên đa dạng những thực phẩm này để tránh trẻ thiếu vi chất dinh dưỡng.

 Nguồn thực phẩm ăn dặm cần đáp ứng đủ nhu cầu dinh dưỡng của trẻ

Với nguồn dinh dưỡng gồm 4 nhóm chính trên, trẻ nhỏ khi cai sữa mẹ nên được đáp ứng đủ lượng kcal mỗi ngày. Cụ thể như sau:

• Trẻ từ 6 - 8 tháng tuổi: ăn 2 bữa/ngày, mỗi bữa từ 100 - 150ml cung cấp từ 200 - 300 kcal mỗi ngày.

• Trẻ từ 9 - 11 tháng tuổi: trẻ ăn 3 bữa/ngày, mỗi bữa khoảng 200ml cung cấp từ 300 - 400 kcal mỗi ngày.

• Trẻ từ 12 - 24 tháng tuổi: trẻ ăn 3 bữa mỗi ngày, mỗi bữa khoảng 250ml cung cấp từ 500 - 700 kcal mỗi ngày.

Lượng năng lượng còn lại sẽ cung cấp từ nguồn sữa mẹ khi trẻ vẫn bú trong quá trình cai và làm quen này. Ngoài ra, cần lưu ý bổ sung cho trẻ những dinh dưỡng khác như sắt, kẽm, crom, Vitamin nhóm B, Lysine giúp trẻ có hệ miễn dịch tốt, ngăn ngừa thiếu vi chất ảnh hưởng tới sức khỏe.

3. Thực phẩm bổ sung dinh dưỡng cho trẻ cai sữa mẹ

Không có khuyến cáo cụ thể về loại thực phẩm phù hợp để làm thức ăn dặm đầu tiên cho trẻ cai sữa, mẹ có thể linh động chọn thực phẩm cho trẻ ăn thử vài ngày để đánh giá phản ứng của trẻ. Nếu trẻ không có dấu hiệu bất thường nghĩa là không bị dị ứng với thực phẩm này thì có thể tiếp tục cho trẻ ăn. Trong quá trình trẻ cai sữa, vẫn cần cho trẻ bú theo nhu cầu kết hợp với dùng sữa uống công thức.

Dưới đây là một số thực phẩm tốt có thể dùng để bổ sung lượng lớn dinh dưỡng, năng lượng cho trẻ cai sữa mẹ dễ dàng hơn, không bị còi cọc thiếu phát triển.

Ngũ cốc là dinh dưỡng ăn dặm phổ biến, tốt và lành tính với trẻ

3.1. Ngũ cốc

Ngũ cốc là thực phẩm giàu Calo và sắt, dùng làm thực phẩm ăn dặm sớm cho trẻ rất phù hợp vì trẻ ít khi phản ứng tiêu cực với thực phẩm này, ít gây ra dị ứng. Có thể chọn ngũ cốc yến mạch được bán rộng rãi hoặc ngũ cốc từ các loại hạt, lúa mì khác cho trẻ ăn khi cai sữa.

Ban đầu khi trẻ mới tập ăn, nên pha loãng dung dịch nghiền nhỏ ngũ cốc cho trẻ ăn cùng với bú sữa mẹ hoặc sữa công thức. Khi trẻ đã quen hơn, có thể dùng thìa cho trẻ tập nhai nuốt tốt hơn với lượng tăng dần cho trẻ làm quen.

3.2. Thực phẩm chế biến

Bên cạnh dùng ngũ cốc làm thực phẩm cho trẻ cai sữa đơn giản, có thể chế biến thực phẩm tươi sống như thịt, rau, trái cây,... nghiền nhỏ cho trẻ ăn một vài lần tùy theo nhu cầu trong ngày. Tuy nhiên cần cho trẻ thử dần dần từng loại thực phẩm trong vài ngày để đánh giá phản ứng dị ứng, tránh trẻ gặp biến chứng nguy hiểm.

Cần đặc biệt lưu ý về kết cấu và độ đặc của thực phẩm chế biến, cần phải xay nhuyễn để trẻ dễ nuốt và không gây bít tắc ống tiêu hóa. Ban đầu nên tập cho trẻ ăn thức ăn xay nhuyễn không chứa hoặc chứa ít chất phụ gia, chứa nhiều thành phần như: thịt, cá, ngũ cốc, rau,... 

Trẻ đã quen ăn dặm có thể tự lấy thức ăn yêu thích để ăn

Với trẻ đã cai sữa có thể tự ăn bằng tay thì cha mẹ nên chế biến nhiều loại thức ăn với màu sắc khác nhau cho trẻ tự chọn. Lúc này thường không cần nghiền mịn thức ăn mà có thể cho trẻ ăn loại thái miếng mỏng, mềm, luộc,... Cần tránh những thực phẩm sau với trẻ đang cai sữa mẹ: các loại hạt, nho khô, cà rốt sống, xúc xích, bỏng ngô, kẹo tròn,...

Giai đoạn trẻ cai sữa mẹ rất quan trọng vì cha mẹ cần đảm bảo chế độ ăn uống, bú mẹ phù hợp đảm bảo đủ dinh dưỡng cho trẻ phát triển toàn diện. Nếu không đủ dinh dưỡng cho trẻ cai sữa mẹ, trẻ bị thiếu chất sẽ dẫn đến chậm phát triển, biếng ăn, kém hấp thu, chậm lớn, chậm nói,... 

Nếu cần tư vấn thêm, liên hệ với MEDLATEC qua Hotline 1900 56 56 56 để được hỗ trợ.