1. Độ lọc cầu thận là gì?

Độ lọc cầu thận tính bằng lưu lượng máu được thận lọc trong một đơn vị thời gian, từ đó cho thấy chức năng lọc máu loại bỏ chất thải của thận có tốt hay không. Các bệnh lý ở thận, đặc biệt là bệnh thận mạn tính thường làm suy giảm chức năng lọc máu và từ đó làm suy giảm sức khỏe, gây ra nhiều biến chứng nặng. Do đó, chỉ số độ lọc cầu thận được dùng nhiều trong chẩn đoán tình trạng hoạt động của thận.

Độ lọc cầu thận để đánh giá chức năng lọc máu của thận

Ngoài liên quan đến bệnh lý, chỉ số độ lọc cầu thận còn giảm theo độ tuổi và khác nhau phụ thuộc vào giới tính và chiều cao, cân nặng,... So sánh với mức lọc cầu thận chuẩn, có thể đánh giá được mức độ suy giảm chức năng thận, từ đó phân loại giai đoạn bệnh thận mạn tính.

Cách tính trực tiếp độ lọc cầu thận bình thường rất khó và độ chính xác không cao, trong y học hiện cũng chưa nghiên cứu và sử dụng được công cụ, phương tiện nào có thể đo cho kết quả tốt. Do đó, độ lọc cầu thận sẽ được tính dựa trên chỉ số creatinin trong máu và nước tiểu.

Tính độ lọc cầu thận qua xét nghiệm Creatinin

Trong đó, creatinin là chất được cơ thể sinh ra trong quá trình co cơ, chất này liên quan và được dùng để tính độ lọc cầu thận do mối tương quan sau:

• Creatinin có trọng lượng phân tử nhỏ, dễ dàng được lọc qua cầu thận, không bị ống thận tái hấp thụ để thải ra ngoài.

• Có thể định lượng dễ dàng và chính xác nhờ xét nghiệm sinh hóa.

• Độ thanh thải creatinin gần như tương đương với độ lọc cầu thận.

Dựa trên đo creatinin, công thức tính độ lọc cầu thận như sau:

Công thức 1: eGFR (ml/phút/1,73m2) = 186.SCr - 1,154.Tuổi - 0.023.0.742.

Trong đó, eGFR là độ lọc cầu thận muốn tính, SCr là nồng độ Creatinin đo được trong máu.

Công thức 2: GFR = CrCl (ml/phút) = (Ucr.V nước tiểu)/(SCr.T).

Trong đó, Ucr là nồng độ creatinin trong nước tiểu (mg/dL), V là thể tích nước tiểu thu thập (ml), CrCl là độ thanh thải Creatinin, T là thời gian thu thập nước tiểu (phút), SCr là nồng độ creatinin trong máu (mg/dL).

Như vậy, để đo độ lọc cầu thận, cần lấy nước tiểu 24h để đo thể tích và kiểm tra định lượng creatinin bài tiết cùng với creatinin có trong máu. 

Độ lọc cầu thận bình thường phụ thuộc vào độ tuổi, giới tính và sức khỏe

Công thức 3: Tính toán độ thanh thải creatinin dựa trên ước lượng độ thanh thải chất này trong huyết thanh cùng với đặc điểm bệnh nhân. 

Cụ thể như sau:

Với đối tượng là người trưởng thành từ 18 tuổi trở lên:

• Nam CrCl = [(140 - tuổi).cân nặng]/(72.SCr).

• Nữ CrCl = [(140 - tuổi).cân nặng]/(72.SCr).0.85.

Trong đó, tuổi được tính bằng năm, cân nặng tính theo đơn vị Kg, SCr là nồng độ Creatinin trong huyết thanh (mg/dL) để tính ra CrCL là độ thanh thải creatinin ước lượng (ml/phút).

Như vậy, khi cần đo độ lọc cầu thận, bác sĩ sẽ kiểm tra các thông số tượng ứng và so sánh với độ lọc cầu thận bình thường để đánh giá nguy cơ bệnh lý.

2. Độ lọc cầu thận bao nhiêu là bình thường?

Ở người trưởng thành khỏe mạnh, độ lọc cầu thận bình thường là trên 90 ml/phút/1.73 m2. Theo độ tuổi, độ lọc cầu thận sẽ giảm dần ở cả người không mắc bệnh thận mạn tính như sau:

• Từ 20 - 29 tuổi: trên 116 ml/phút/1.73 m2.

• Từ 30 - 39 tuổi: trên 107 ml/phút/1.73 m2.

• Từ 40 - 49 tuổi: trên 99 ml/phút/1.73 m2.

• Từ 50 - 59 tuổi: trên 93 ml/phút/1.73 m2.

• Từ 60 - 69 tuổi: trên 85 ml/phút/1.73 m2.

• Từ trên 70 tuổi: trên ml/phút/1.73 m2.

Bệnh nhân suy thận cần kiểm tra độ lọc cầu thận để đánh giá mức độ bệnh

So sánh với mức độ lọc cầu thận bình thường, có thể đánh giá được chức năng lọc của thận cũng như giai đoạn bệnh thận mạn tính. Những đối tượng có nguy cơ cao như người mắc bệnh đái tháo đường, triệu chứng bệnh thận, tăng huyết áp,… cũng sẽ được kiểm tra độ lọc cầu thận để phát hiện sớm nguy cơ và theo dõi điều trị.

3. Bác sĩ hướng dẫn giảm độ lọc cầu thận cần làm gì?

Độ lọc cầu thận thấp cho thấy chức năng thận bị suy giảm do bệnh lý hoặc các nguyên nhân khác. Điều đầu tiên và quan trọng cần làm là tìm được nguyên nhân gây ra tình trạng này, điều trị giảm tiến triển của suy giảm chức năng thận bằng thuốc hoặc các biện pháp hỗ trợ.

Các phương pháp chẩn đoán tìm nguyên nhân gây độ lọc cầu thận thấp

Để kiểm tra giảm độ lọc cầu thận do nguyên nhân là tăng huyết áp, đái tháo đường, bệnh thận bẩm sinh, huyết khối vi mạch thận, nhiễm khuẩn tiết niệu,… cần các phương pháp chẩn đoán như:

• Siêu âm tim, điện tim, siêu âm ổ bụng, siêu âm mạch,… có thể thực hiện các phương pháp khác như chụp phổi, chụp mạch, đeo Holter huyết áp, holter điện tim.

• Xét nghiệm nước tiểu.

• Xét nghiệm máu,...

Điều trị bệnh lý, kiểm soát mức độ suy giảm độ lọc cầu thận

Nếu nguyên nhân do nhiễm khuẩn, cần điều trị nhiễm khuẩn triệt để bằng kháng sinh. Các kháng sinh thường dùng là loại ít gây độc cho thận, điển hình là kháng sinh nhóm beta-lactam.

Nếu nguyên nhân làm giảm độ lọc cầu thận do tăng huyết áp, đái tháo đường, cần điều trị bệnh và kiểm soát bằng cách:

• Kiểm soát đường huyết, duy trì huyết áp ổn định dưới 140/80 mmHg.

• Chế độ ăn lành mạnh: giảm chất béo, giảm muối, giảm đường, ít trái cây, tăng cường rau xanh.

• Chế độ luyện tập thể dục thường xuyên, duy trì cân nặng hợp lý tùy vào tình trạng sức khỏe.

Bệnh nhân có độ lọc cầu thận cần kiểm tra, theo dõi độ lọc cầu thận hoặc độ thanh thải creatinin thường xuyên. Nếu chỉ số thấp báo động, có thể cần lọc máu hỗ trợ thận loại bỏ chất thải hoặc thay thế thận tránh gây nhiễm độc cơ thể và tử vong.

Bệnh nhân có độ lọc cầu thận thấp có thể phải lọc máu

Qua bài viết này, MEDLATEC đã cùng bạn đọc tìm hiểu độ lọc cầu thận bao nhiêu là bình thường. Nếu độ lọc cầu thận của bạn ở mức thấp hoặc báo động thấp chứng tỏ chức năng thận đã suy giảm, cần tìm nguyên nhân, theo dõi và điều trị sớm. 

Nếu cần tư vấn thêm về bệnh lý về thận hay độ lọc cầu thận, hãy liên hệ tới hotline bệnh viện 1900 56 56 56.