1. Giãn não thất là gì? 

Não thất là những khoang chứa dịch não tuỷ bên trong não bộ. Dịch này có vai trò quan trọng trong bảo vệ não, tủy sống, loại bỏ chất thải và hỗ trợ thần kinh hoạt động ổn định. Để dịch não tủy lưu thông được trong não thì cần đến hệ thống các mạch mạc não, lỗ, kênh và não thất. 

Giãn não thất là hiện tượng não thất giãn rộng do dịch não tuỷ bị ứ đọng, gây tích tụ và làm các khoang chứa dịch trong não bị phình to. Trong thai kỳ, giãn não thất được phát hiện qua siêu âm vào tuần tam cá nguyệt thứ 2 (giai đoạn giữa thai kỳ, tính từ tuần 14 của thai kỳ). 

Giãn não thất quá mức sẽ gây chèn ép lên não bộ, dẫn tới thoái hóa nhu mô não và tiềm ẩn nhiều biến chứng nguy hiểm cho sức khoẻ như: 

• Ảnh hưởng đến sự phát triển trí não của trẻ sau sinh.
• Não úng thuỷ. 

Giãn não thất ở trẻ sơ sinh có thể làm ảnh hưởng đến trí não của trẻ sau này

2. Nguyên nhân giãn não thất 12mm - 14mm ở thai nhi 

Giãn não thất ở thai nhi do nhiều nguyên nhân khác nhau, bao gồm: 

• Bất thường nhiễm sắc thể.
• Dị tật ống thần kinh, bất thường trong cấu trúc não. 
• Nhiễm trùng trong giai đoạn mang thai (như : nhiễm CMV, Rubella,...). 
• Xuất huyết nội sọ thường xảy ra khi sinh non.
• Thai thiếu oxy, thai bị tan máu bẩm sinh Thalassemia.

Bên cạnh những nguyên nhân kể trên, giãn não thất ở thai nhi còn liên quan đến các yếu tố như: não khiếm khuyết trong quá trình phát triển, mất cân bằng giữa sản xuất và hấp thụ dịch não tuỷ,... Việc xác định chính xác nguyên nhân gây giãn não thất cần dựa vào nhiều yếu tố như kết quả siêu âm, các xét nghiệm liên quan và đánh giá tổng quan về giai đoạn mang thai. 

Giãn não thất thai nhi do nhiều nguyên nhân khác nhau gây nên

3. Giãn não thất 12mm - 14mm có nguy hiểm không? 

Chỉ số não thất được cho là bình thường ở thai nhi là <10mm. Độ giãn não thất được phân thành 3 mức độ khác nhau, gồm: 

• Giãn nhẹ: Đường kính não thất 10mm - 12mm. 
• Giãn trung bình: Đường kính não thất 13mm - 15mm. 
• Giãn nặng: Đường kính não thất trên 15mm. 

Vậy giãn não thất 12mm - 14mm có nguy hiểm không? Giãn não thất 12mm - 14mm nằm ở mức trung bình và trong trường hợp thai phụ cần được siêu âm lại để đánh giá xem giãn não thất tiến triển, ổn định hay hồi phục. Thời gian khám định kỳ thay đổi tùy tuổi thai. Trường hợp giãn não thất tiến triển cần tham vấn bác sĩ ngoại thần kinh vì có khả năng bé cần được phẫu thuật sau sinh, tuy nhiên tỷ lệ cần phẫu thuật sau sinh trong trường hợp giãn não thất nhẹ - trung bình rất thấp. Tuy nhiên, chỉ dựa vào việc phân loại trên là chưa đủ để kết luận độ giãn 12mm - 14mm có hoặc không gây nguy hiểm cho thai nhi. Để đánh giá chính xác, chúng ta cần kết hợp dựa vào các yếu tố về tính chất, diễn biến qua các lần siêu âm và kết quả xét nghiệm di truyền. Cụ thể như sau: 

Tính chất đơn giản hay phức tạp 

Trường hợp giãn não thất thông thường và không kèm các dấu hiệu dị tật khác, thai nhi có thể phát triển bình thường và chỉ cần theo dõi sát. Ngược lại, nếu giãn não thất đi kèm các bất thường khác như dị dạng tim, bất thường hộp sọ, đầu nhỏ,... sẽ làm tăng nguy cơ trẻ gặp bất thường về thần kinh. 

Diễn biến qua các lần siêu âm 

Qua các lần siêu âm, chỉ số giãn não thất có xu hướng giảm, vậy ba mẹ không cần quá lo lắng vì hầu hết đều có tiên lượng tốt. Nhưng, nếu chỉ số giãn não thất tăng lên qua các lần siêu âm cần tham vấn bác sĩ ngoại thần kinh vì có khả năng bé cần được phẫu thuật sau sinh.

Kết quả xét nghiệm di truyền 

Giãn não thất có kèm theo các bất thường về nhiễm sắc thể thì mức độ sẽ nặng nề hơn.

Giãn não thất do nguyên nhân nhiễm trùng bào thai

Giãn não thất do nguyên nhân nhiễm trùng bào bào thai như CMV thì mức độ cũng nặng nề hơn. 

4. Lời khuyên từ bác sĩ 

Đa số phụ huynh khi phát hiện thai nhi giãn não thất 12mm - 14mm, đều lo sợ và hoang mang, điều này thực sự là không nên. Thay vào đó, ba mẹ cần: 

• Giữ bình tĩnh: Giãn não thất 12mm - 14mm nằm ở mức trung bình, cần theo dõi sát nhưng không đồng nghĩa thai nhi có dị tật hoặc buộc phải can thiệp ngay lập tức. Vì vậy, ba mẹ cần giữ bình tĩnh và nghe theo hướng dẫn của bác sĩ điều trị để đạt kết quả kiểm soát bệnh tốt nhất, tránh gây ảnh hưởng đến sự phát triển của thai nhi. 
• Tái khám đúng hẹn: Ba mẹ cần tuân thủ nghiêm ngặt lịch tái khám của bác sĩ để đánh giá mức độ giãn não thất, phát hiện các bất thường liên quan (nếu có), từ đó điều chỉnh hướng điều trị phù hợp, đạt hiệu quả cao. 
• Thực hiện các xét nghiệm bổ sung: Tùy từng trường hợp cụ thể, bác sĩ có thể chỉ định thực hiện thêm một số xét nghiệm liên quan và ba mẹ cần tuân thủ đầy đủ để phát hiện những dấu hiệu bất thường của thai nhi và có hướng can thiệp kịp thời. 
• Duy trì chế độ sinh hoạt và dinh dưỡng lành mạnh: Mẹ bầu cần lưu ý bổ sung đầy đủ dinh dưỡng trong giai đoạn này, kết hợp chế độ sinh hoạt lành mạnh, nhẹ nhàng để bảo đảm sức khỏe và thai nhi phát triển tốt. 
• Tham vấn cùng bác sĩ chuyên khoa Thần kinh: Nếu kết quả xét nghiệm có dấu hiệu bất thường, bác sĩ sản khoa có thể chuyển trường hợp của bạn đến bác sĩ chuyên khoa Thần kinh để có hướng can thiệp hiệu quả nhất. 

Ba mẹ cần tái khám đúng hẹn theo lịch của bác sĩ để đánh giá mức độ giãn và các dấu hiệu bất thường

Như vậy, bài viết trên đây đã giúp trả lời chi tiết cho câu hỏi giãn não thất 12mm - 14mm có nguy hiểm không. Để đánh giá mức độ nguy hiểm của tình trạng, cần dựa vào nhiều yếu tố khác nhau, bao gồm tính chất, diễn biến qua các lần xét nghiệm và kết quả xét nghiệm di truyền. Tuy nhiên, với hầu hết các trường hợp giãn não thất 12mm - 14mm, nếu không đi kèm các dấu hiệu bất thường khác, thì đều phát triển khỏe mạnh và bình thường. Vì vậy, ba mẹ đừng quá lo lắng và hoang mang, hãy tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ điều trị để đạt hiệu quả tốt nhất. 

Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc liên quan, có thể liên hệ Tổng đài MEDLATEC 1900 56 56 56 để được giải đáp nhanh chóng và đặt lịch thăm khám cùng bác sĩ chuyên khoa.