1. Vỗ long đờm cho trẻ sơ sinh là gì? Khi nào cần thực hiện? 

Vỗ long đờm (hay còn gọi là vỗ rung đờm) là phương pháp sử dụng tác động vật lý bằng tay hoặc dụng cụ chuyên dụng để tạo ra sự thay đổi áp suất trong phổi. Qua đó, phổi của trẻ được giãn nở tốt hơn, tăng khả năng thông khí và hỗ trợ đẩy đờm dãi hoặc các chất tiết khác ra ngoài. Sau mỗi lần vỗ long đờm, trẻ thường có phản xạ ho nhiều hơn và ho ra đờm, giúp đường hô hấp thông thoáng hơn. Nhờ vậy, nhịp thở trở nên ổn định, tiếng thở khò khè giảm đi rõ rệt và trẻ sẽ cảm thấy dễ chịu và nhanh hồi phục hơn.

Phương pháp này được áp dụng trong một số bệnh lý về đường hô hấp như:

• Viêm tiểu phế quản;
• Viêm phế quản phổi;
• Viêm phổi thùy hoặc xẹp phổi;
• Các bệnh hô hấp mạn tính như hen phế quản, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD), hay các bệnh thần kinh cơ như nhược cơ…;
• Sau dẫn lưu màng phổi do tràn dịch;
• Sau phẫu thuật lồng ngực.

Vỗ đờm cho trẻ cần được thực hiện trong nhiều trường hợp trẻ mắc bệnh lý đường hô hấp 

Vỗ rung long đờm là phương pháp vật lý, hoặc bằng tay của kỹ thuật viên, hoặc bằng dụng cụ, hoặc cả hai để giúp cải thiện hiệu quả của hô hấp, giúp phổi giãn nở tốt hơn, tăng cường sức cơ hô hấp, và đào thải, bài trừ các chất tiết, đờm nhớt ra khỏi đường hô hấp. Trước khi thực hiện vỗ đờm, bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc nhân viên y tế để được hướng dẫn cụ thể và đảm bảo phương pháp phù hợp với tình trạng của trẻ, tuyệt đối không được tự ý thực hiện tại nhà.

2. Hướng dẫn cách vỗ đờm cho trẻ sơ sinh

Dưới đây là hướng dẫn cách vỗ đờm cho trẻ sơ sinh theo từng bước cụ thể: 

Làm thông thoáng vùng mũi

Trước khi thực hiện vỗ rung, trẻ cần được hỗ trợ làm loãng đờm để quá trình tống xuất chất tiết diễn ra thuận lợi hơn. Bác sĩ thường chỉ định xông khí dung bằng dung dịch NaCl 0,9%, thuốc giãn phế quản hoặc thuốc tiêu đờm tùy tình trạng cụ thể. Việc xông khí dung nên thực hiện ngay trước khi vỗ đờm nhằm làm mềm chất nhầy và hỗ trợ đường thở được thông thoáng, giúp trẻ dễ ho khạc hơn.

Vệ sinh mũi sạch sẽ

Khi thực hiện kỹ thuật vỗ đờm, trẻ thường phải ho nhiều và thở bằng mũi. Do đó, việc đảm bảo mũi thông thoáng là rất quan trọng. Cha mẹ có thể nhỏ 1-2 giọt nước muối sinh lý vào mỗi bên mũi để làm mềm gỉ mũi, sau đó dùng khăn mềm hoặc dụng cụ vệ sinh mũi nhẹ nhàng lấy sạch phần dịch nhầy ra ngoài. Lưu ý không đưa vật dụng vào quá sâu trong mũi bé để tránh gây tổn thương niêm mạc hoặc khiến trẻ khó chịu, quấy khóc.

Thực hiện thao tác vỗ long đờm

Tư thế của trẻ: Có thể để trẻ nằm nghiêng, cúi đầu hoặc bế vác trên vai, sao cho đờm dễ thoát ra ngoài và không bị sặc ngược lại;

Vị trí vỗ: Dùng tay vỗ vào vùng lưng từ ngang phổi lên vai, theo chiều từ dưới lên trên. Khuôn bàn tay cần khum lại tạo thành khoảng rỗng ở giữa lòng bàn tay. Khi vỗ, dùng lực từ cổ tay để phát ra âm thanh "bộp bộp", vừa đủ lực, đều và nhẹ nhàng, đồng bộ theo nhịp thở của trẻ.

Cha mẹ cần nắm rõ hướng dẫn cách vỗ đờm cho trẻ sơ sinh​

Thời gian thực hiện vỗ long đờm khoảng 10-15 phút. Trong lúc thực hiện, cha mẹ cần liên tục quan sát sắc mặt, biểu hiện của trẻ để đảm bảo an toàn.

Chăm sóc trẻ sau khi vỗ đờm

Sau khi được vỗ long đờm, trẻ thường có phản xạ ho và tống ra một lượng đờm nhất định. Có thể ôm trẻ vào lòng, vỗ nhẹ để trẻ được an ủi và cảm thấy dễ chịu hơn. Tránh cho trẻ ăn uống ngay sau khi vỗ vì lúc này cổ họng có thể đang bị kích thích. Tốt nhất nên đợi khoảng 10 phút rồi mới cho bú hoặc uống sữa ấm, giúp giảm nguy cơ nôn trớ hoặc sặc.

Nếu sau vỗ, trẻ có biểu hiện bất thường như: tím tái, thở dồn dập, ho ra máu hoặc quấy khóc dữ dội, cần đưa trẻ đến cơ sở y tế ngay để được theo dõi và xử trí kịp thời.

3. Lưu ý khi vỗ đờm cho trẻ sơ sinh

Khi vỗ đờm cho trẻ, để phát huy hiệu quả tối đa và đảm bảo an toàn, cha mẹ cần lưu ý những điều sau đây trong quá trình thực hiện:

• Cha mẹ tuyệt đối không được thực hiện vỗ long đờm tại nhà nếu chưa được bác sĩ chỉ định và nhân viên y tế hướng dẫn cụ thể;

Cha mẹ chỉ được thực hiện vỗ long đờm cho trẻ khi đã được nhân viên y tế hướng dẫn cụ thể 

• Thời điểm tốt nhất để vỗ long đờm là vào buổi sáng sau khi bé vừa thức dậy. Lúc này, đờm tích tụ nhiều sau giấc ngủ đêm sẽ dễ tống ra ngoài hơn, giúp trẻ thở dễ dàng và ăn uống thoải mái hơn trong ngày;
• Trước khi bắt đầu, cha mẹ nên tháo bỏ trang sức như nhẫn, vòng tay hoặc các vật sắc nhọn có thể vô tình làm xước da bé. Đồng thời, cần cắt gọn móng tay để tránh gây trầy xước, chảy máu hoặc khiến trẻ đau rát trong lúc vỗ;
• Tuyệt đối không đặt tay trực tiếp lên da khi vỗ. Thay vào đó, hãy vỗ thông qua một lớp khăn mỏng hoặc áo mỏng để giảm lực tác động và tránh làm tổn thương làn da non nớt của trẻ;
• Sau khi vỗ, trẻ thường ho và khạc ra đờm. Vì vậy, cha mẹ tuyệt đối không nên cho trẻ dùng thuốc ức chế ho trong thời gian này, vì có thể làm giảm hiệu quả của phương pháp vỗ long đờm và khiến đờm tiếp tục ứ đọng trong phổi.

Trên đây là hướng dẫn chi tiết về cách vỗ đờm cho trẻ sơ sinh nhằm hỗ trợ làm sạch đường hô hấp và giúp bé thở dễ dàng hơn. Cha mẹ cần thực hiện đúng thao tác và theo dõi phản ứng của trẻ trong quá trình thực hiện. Nếu thấy trẻ có biểu hiện bất thường hoặc không thuyên giảm, hãy liên hệ với bác sĩ để được tư vấn và can thiệp kịp thời.

Mọi thông tin cần tư vấn, giải đáp hoặc có nhu cầu thăm khám sức khỏe của trẻ, cha mẹ có thể liên hệ tới Hệ thống Y tế MEDLATEC qua Tổng đài 1900 56 56 56 để được hỗ trợ kịp thời, nhanh chóng.