1. Bệnh tiểu đường thai kỳ - những vấn đề cơ bản

1.1. Tiểu đường thai kỳ nghĩa là gì?

Tiểu đường thai kỳ là tình trạng rối loạn khả năng dung nạp đường huyết khiến cho lượng đường trong máu tăng vượt ngưỡng quy định trong thai kỳ. Bệnh lý này có thể xảy ra ở bất cứ thời điểm nào của quá trình mang thai nhưng phổ biến nhất là 3 tháng giữa hoặc 3 tháng cuối.

1.2. Ai có nguy cơ cao đối với tiểu đường thai kỳ?

Mọi thai phụ đều có khả năng bị tiểu đường thai kỳ nhưng nguy cơ cao hơn thuộc về các trường hợp sau:

Các yếu tố khiến thai phụ có nguy cơ cao đối với bệnh tiểu đường thai kỳ

- Có chỉ số BMI cao vượt 30.

- Đã từng sinh con nặng từ 4kg (10lb) trở lên.

- Những lần mang thai trước có tiền sử với tiểu đường thai kỳ.

- Trong gia đình có người thân anh/chị/em/bố/mẹ bị tiểu đường.

1.3. Những biến chứng nguy hiểm do tiểu đường thai kỳ gây ra

Trong thai kỳ, nếu bị tiểu đường thai kỳ và không được kiểm soát tốt, cả mẹ và bé đều có nguy cơ đứng trước những vấn đề nguy hiểm như:

- Lượng đường trong máu của thai nhi tăng lên khiến cân nặng của trẻ vượt mức bình thường vừa gây khó chịu cho người mẹ ở những tháng cuối vừa khiến quá trình sinh nở gặp khó khăn, nguy cơ sinh mổ cao hơn.

- Có quá nhiều nước ối do hàm lượng polyhydramnios tăng nên mẹ dễ chuyển dạ sớm hoặc khi sinh sẽ gặp một số vấn đề nguy hiểm.

- Khả năng sinh con trước 37 tuần tương đối cao hay còn gọi là sinh non.

- Nguy cơ bị tiền sản giật dẫn đến các biến chứng thai kỳ nguy hại.

- Trẻ sinh ra bị hạ đường huyết, vàng da.

- Nguy cơ thai lưu (rất hiếm).

- Mẹ có nguy cơ bị tiểu đường type 2 trong tương lai.

2. Xét nghiệm tiểu đường thai kỳ thời điểm nào, có ý nghĩa gì?

2.1. Nên xét nghiệm tiểu đường thai kỳ vào thời điểm nào?

Trước khi tìm hiểu quy trình test tiểu đường thai kỳ thì thì thai phụ nên biết về thời điểm tốt nhất để làm xét nghiệm tiểu đường thai kỳ. Theo đó, thời điểm được khuyến cáo tốt nhất là khi thai được 24 - 28 tuần tuổi. Sở dĩ chọn mốc này là vì lúc này nhau thai có sự phát triển đầy đủ nhất, hormone kích thích bài tiết glucagon được tăng sản xuất, đề kháng insulin giảm, tăng phân giải glycogen ở gan thành Glucose, khả năng dung nạp Glucose ở mô ngoại vi giảm. Tất cả những điều này sẽ khiến lượng đường huyết của thai phụ tăng cao.

Tuy nhiên, ngay trong lần khám thai đầu tiên, bác sĩ cũng sẽ đánh giá nguy cơ tiểu đường thai kỳ cho mẹ bầu bằng xét nghiệm Glucose máu lúc đói, HbA1C. Vì thế, dựa trên đánh giá này mà mốc thời gian nên làm xét nghiệm tiểu đường cũng có sự khác nhau theo từng nhóm đối tượng:

- Thai phụ không có nguy cơ: nếu đo đường huyết khi đói cho kết quả dưới 92mg/dL (tương đương dưới 5.1mmol/L) thì khi thai nhi 24 - 28 tuần tuổi mẹ nên làm xét nghiệm dung nạp Glucose.

- Thai phụ có nguy cơ: nếu đường huyết lúc đói từ 5.1 - 7.0mmol/L, thai phụ sẽ được chẩn đoán bị đái tháo đường thai kỳ. Nếu đường huyết lúc đói >7.0mmol/L, HbA1c >6.5% thì sẽ được chẩn đoán đái tháo đường trên lâm sàng.

2.2. Ý nghĩa của xét nghiệm tiểu đường thai kỳ

Từ nội dung đã chia sẻ về biến chứng của tiểu đường thai kỳ khi không được kiểm soát tốt ở trên có thể thấy thai phụ không thể chủ quan với bệnh lý này. Việc làm xét nghiệm tiểu đường cho thai phụ là cần thiết nhằm phát hiện và điều trị sớm để giảm thiểu tối đa các biến chứng không đáng có.

3. Quy trình xét nghiệm tiểu đường thai kỳ diễn ra như thế nào?

3.1. Quy trình thực hiện xét nghiệm tiểu đường thai kỳ

Biết về quy trình test tiểu đường thai kỳ trước khi đi làm xét nghiệm sẽ giúp thai phụ có tâm thế chủ động hơn và nhờ đó mà quá trình thực hiện cũng suôn sẻ hơn. Bệnh tiểu đường thai kỳ hiện nay có thể được phát hiện qua 2 hình thức xét nghiệm và quy trình vì thế cũng sẽ có sự khác nhau.

Từ tuần thai thứ 24 - 28 thai phụ nên tìm hiểu quy trình test tiểu đường thai kỳ để làm xét nghiệm

3.1.1. Đối với xét nghiệm 1 bước

Thai phụ cần làm nghiệm pháp dung nạp Glucose đường uống bằng cách uống 75g Glucose sau đó nhân viên y tế sẽ tiến hành lấy máu tĩnh mạch đo nồng độ Glucose vào các mốc thời điểm: 1 giờ và 2 giờ sau khi thai phụ uống đường. Nghiệm pháp này chủ yếu thực hiện với thai phụ trước đó không được chẩn đoán đái tháo đường.

Thời điểm để làm xét nghiệm tốt nhất là vào buổi sáng, khi sản phụ đã nhịn đói qua 1 đêm trong tối thiểu 8 giờ. Kết quả xét nghiệm được chẩn đoán là tiểu đường thai kỳ khi 1 trong 3 chỉ số dưới đây bất thường:

- Đường huyết khi đói ≥ 92 mg/dL (5.1 mmol/L).

- Vào mốc 1 giờ ≥ 180 mg/dL (10.0 mmol/L).

- Vào mốc 2 giờ ≥ 153 mg/dL (8.5 mmol/L).

Nếu cả 3 chỉ số đều nhỏ hơn các giá trị trên thì thai phụ không mắc tiểu đường thai kỳ.

3.1.2. Đối với xét nghiệm 2 bước

Quy trình test tiểu đường thai kỳ này chủ yếu thực hiện với thai phụ trước đó không được chẩn đoán đái tháo đường.

Trung tâm Xét nghiệm hiện đại của MEDLATEC  là địa chỉ uy tín để mẹ bầu làm xét nghiệm tiểu đường thai kỳ

- Bước thứ nhất: thai phụ uống Glucose 50g rồi đợi 1 giờ sau tiến hành đo đường huyết (trước đó thai phụ không cần nhịn đói). Nếu ở mốc thời gian này, mức Glucose huyết tương đo được vượt ngưỡng 130 mg/dL (7.2mmol/L) thì thai phụ tiếp tục thực hiện nghiệm pháp dung nạp Glucose đường uống 100g.

- Bước thứ hai: thai phụ tiến hành nghiệm pháp uống Glucose 100g nhưng vào thời điểm đang đói. Thai phụ sẽ uống 100g Glucose pha cùng 250 - 300ml nước rồi đo Glucose huyết khi đói và mốc 1, 2, 3 giờ sau khi uống Glucose. Cứ mỗi 1 giờ bác sĩ sẽ chích máu từ ngón tay của thai phụ để lấy mẫu kiểm tra đường huyết và xác định cách mà cơ thể chuyển hóa đường.

Xét nghiệm đường huyết được xem là có kết quả bất thường nếu sau khi uống dung dịch 100g Glucose trong 3 giờ thu được các chỉ số:

+ Đường huyết khi đói: 95mg/dl (5.3mmol/l).

+ Đường huyết đo được sau 1 giờ: > 180mg/dl (10.0mmol/l).

+ Đường huyết đo được sau 2 giờ: > 155mg/dl (8,6mmol/l).

+ Đường huyết đo được sau 3 giờ: > 140mg/dl (7.8mmol/l).

3.2. Một số điều cần lưu ý khi làm xét nghiệm tiểu đường thai kỳ

Để quy trình test tiểu đường thai kỳ trên đây diễn ra thuận lợi, không ảnh hưởng đến kết quả, thai phụ nên lưu ý:

- Thời gian cần nhịn đói để làm xét nghiệm tương đối dài, trước khi đi làm xét nghiệm thai phụ nên mang theo đồ ăn để ăn ngay sau lần lấy máu cuối cùng.

- Mang theo sách, truyện hay bất cứ thứ gì có thể giải trí được để thư giãn trong lúc chờ đợi các lần lấy mẫu xét nghiệm.

- Không cần phải thay đổi chế độ ăn ngủ trước khi làm xét nghiệm.

Chia sẻ về quy trình test tiểu đường thai kỳ trên đây hy vọng sẽ giúp mẹ bầu chủ động hơn khi thực hiện xét nghiệm này. Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC với Trung tâm Xét nghiệm duy nhất ở nước ta tính đến thời điểm này được cấp song hành 2 chứng chỉ quốc tế: ISO 15189:2012 VÀ CAP là điểm đến tin cậy cho mẹ bầu làm xét nghiệm tiểu đường.

Để tìm hiểu kỹ hơn hoặc cần đặt lịch làm xét nghiệm tiểu đường thai kỳ tại bệnh viện, mẹ bầu có thể gọi tới số 1900 56 56 56, Tổng đài viên của bệnh viện sẽ có những hướng dẫn chi tiết để mọi thao tác của mẹ bầu diễn ra nhanh chóng và thuận lợi.