1. Những trường hợp cần chỉ định sinh mổ 

Sinh mổ là một can thiệp ngoại khoa, giúp đảm bảo an toàn cho mẹ và bé trong những tình huống mà sinh thường không còn phù hợp. Việc chỉ định sinh mổ thường dựa trên các yếu tố y khoa cụ thể, nhằm giảm thiểu rủi ro trong quá trình chuyển dạ và sinh nở. Dưới đây là những trường hợp bác sĩ thường chỉ định sinh mổ:

Thai nhi có bất thường về tư thế hoặc sức khỏe

• Ngôi thai không thuận (ngôi mông, ngôi ngang, ngôi mặt…);
• Thai quá to, có nguy cơ kẹt vai khi sinh thường;
• Thai suy, tim thai yếu, thiểu ối hoặc đa ối nặng;
• Dây rốn quấn cổ nhiều vòng, sa dây rốn;
• Thai dị tật cần can thiệp ngay sau sinh;
• Mang đa thai.

Mẹ có bệnh lý hoặc yếu tố nguy cơ cao

• Tăng huyết áp, tiền sản giật, sản giật;
• Tiểu đường thai kỳ, nhau tiền đạo, nhau bong non;
• Hẹp khung chậu hoặc khung chậu bất thường
• Mẹ mắc các bệnh lý lây truyền qua đường sinh dục như: HIV, sùi mào gà… ;
• Mẹ mắc bệnh tim, hen suyễn hoặc các vấn đề nội khoa ảnh hưởng đến khả năng rặn đẻ.

Sinh mổ được chỉ định đối với những mẹ có bất thường về sức khỏe 

Sản phụ từng sinh mổ trước đó hoặc phẫu thuật tử cung

• Tiền sử có vết mổ cũ ở tử cung như mổ đẻ, phẫu thuật tử cung;
• Có từ 2 lần sinh mổ trở lên;
• Tử cung từng có phẫu thuật trước đó như bóc u xơ tử cung, RFA tử cung, nguy cơ vỡ tử cung cao nếu sinh thường. 

Chuyển dạ kéo dài hoặc cố tử cung không tiến triển

• Vỡ ối sớm nhưng không có cơn co;
• Cổ tử cung không mở hoặc mở chậm kéo dài;
• Thai không lọt được qua khung chậu dù chuyển dạ đã lâu;
• Cơn co tử cung yếu, không hiệu quả dù đã được hỗ trợ bằng thuốc

Các trường hợp mang đa thai hoặc lý do đặc biệt

• Mang song thai, tam thai (tùy vị trí ngôi thai);
• Mẹ yêu cầu sinh mổ chủ động có chỉ định kèm theo (như sợ sinh thường, muốn chủ động thời gian...);
• Mẹ từng có sang chấn tâm lý khi sinh thường trước đó. 

Việc sinh mổ nên được bác sĩ chỉ định sau khi đánh giá toàn diện sức khỏe của mẹ và thai nhi. Mẹ không nên tự ý lựa chọn sinh mổ nếu không có lý do y khoa chính đáng, vì phương pháp này vẫn tiềm ẩn những rủi ro nhất định trong và sau mổ.

2. Quy trình sinh mổ diễn ra như thế nào?

Sinh mổ là một ca phẫu thuật được thực hiện trong môi trường vô trùng, theo trình tự rõ ràng và nghiêm ngặt để đảm bảo an toàn cho mẹ và bé. Dưới đây là các bước cơ bản trong một ca sinh mổ chủ động hoặc cấp cứu:

Khám và chuẩn bị trước mổ

• Bác sĩ sẽ kiểm tra tình trạng thai nhi và mẹ lần cuối: siêu âm, đo tim thai, xét nghiệm máu, nước tiểu…;
• Mẹ được tư vấn về thủ tục, ký cam kết phẫu thuật và nhịn ăn ít nhất 6 tiếng trước mổ (nếu không cấp cứu);
• Đặt ống thông tiểu, cạo lông vùng kín nếu cần.

Gây tê tủy sống hoặc gây mê toàn thân

• Với hầu hết các ca sinh mổ chủ động, mẹ sẽ được gây tê tủy sống (mẹ tỉnh táo, cảm nhận áp lực nhưng không đau);
• Gây mê toàn thân thường dùng trong sinh mổ cấp cứu hoặc khi mẹ không thể gây tê tủy sống vì lý do y khoa.

Quy trình sinh mổ được diễn ra nghiêm ngặt đảm bảo an toàn cho mẹ và bé 

Phẫu thuật 

• Bác sĩ rạch một đường ngang khoảng 10-15 cm ở bụng dưới (theo nếp lằn da bikini), sau đó mở từng lớp để đến tử cung;
• Thai nhi được đưa ra khỏi tử cung chỉ sau 5-10 phút kể từ khi bắt đầu mổ;
• Bé sẽ được lau sạch, kẹp và cắt dây rốn, kiểm tra sức khỏe sơ sinh (chỉ số Apgar) và chuyển cho điều dưỡng chăm sóc.

Lấy nhau thai và khâu đóng vết mổ

• Sau khi lấy em bé, bác sĩ tiến hành lấy nhau thai và kiểm tra kỹ buồng tử cung;
• Vết mổ được khâu lại từng lớp bằng chỉ tự tiêu hoặc chỉ thường (tùy từng bệnh viện và cơ địa mẹ).

Theo dõi sau mổ

• Mẹ được đưa về phòng hồi sức theo dõi ít nhất 6 giờ: kiểm tra huyết áp, lượng máu ra, tình trạng co tử cung…;
• Nếu ổn định, mẹ sẽ được chuyển về phòng hậu sản, bắt đầu hành trình chăm con và hồi phục sau sinh mổ.

3. Hướng dẫn chăm sóc sau sinh mổ đúng cách tại nhà

Chăm sóc sau sinh mổ đóng vai trò quan trọng trong việc giúp mẹ hồi phục nhanh, tránh biến chứng và đảm bảo sức khỏe lâu dài. Khác với sinh thường, sinh mổ là một ca phẫu thuật lớn nên cần chế độ chăm sóc cẩn thận và khoa học tại nhà. Dưới đây là những lưu ý quan trọng mẹ cần ghi nhớ:

Nghỉ ngơi hợp lý, tránh vận động mạnh

• Trong 1-2 tuần đầu, mẹ nên nằm nghỉ nhiều, tránh leo cầu thang, bê vật nặng hoặc làm việc nhà;
• Có thể ngồi dậy và đi lại nhẹ nhàng sau 24 giờ để giúp lưu thông máu và giảm nguy cơ dính ruột, tắc mạch;
• Khi ho hoặc cười, mẹ nên ôm gối vào bụng để giảm đau vết mổ.

Mẹ cần ưu tiên việc nghỉ ngơi để hồi phục sức khỏe sau sinh mổ 

Chăm sóc và vệ sinh vết mổ cẩn thận

• Luôn giữ vùng vết mổ khô thoáng, sạch sẽ, thay băng đúng hướng dẫn;
• Không tự ý bôi thuốc, không dùng tay gãi hoặc cạy vết mổ;
• Theo dõi các dấu hiệu nhiễm trùng như: sưng, đỏ, mưng mủ, sốt cao… và đến bệnh viện ngay nếu có.

Dinh dưỡng phục hồi sau sinh mổ

• Ăn uống đủ chất, ưu tiên thực phẩm dễ tiêu như cháo, súp, canh rau, thịt nạc, cá hồi…;
• Uống nhiều nước để tránh táo bón;
• Hạn chế thực phẩm dễ gây đầy hơi như đậu, bắp cải sống, nước ngọt có gas…

Theo dõi sản dịch và dấu hiệu bất thường

• Sản dịch thường kéo dài khoảng 4-6 tuần, ban đầu có màu đỏ tươi, sau nhạt dần;
• Nếu sản dịch có mùi hôi, màu bất thường, kèm sốt cần đi khám sớm để loại trừ nhiễm trùng hậu sản.

Cho con bú sớm và đúng cách

• Mẹ có thể cho bé bú ngay sau khi ổn định, thường là sau vài giờ mổ;
• Tư thế cho con bú nên nghiêng người hoặc nằm nghiêng để tránh đè lên vết mổ.

Không nên quan hệ quá sớm

• Sau sinh mổ, mẹ nên đợi ít nhất 8-12 tuần mới quan hệ trở lại, hoặc theo hướng dẫn của bác sĩ;
• Quan hệ sớm có thể gây đau rát, nhiễm trùng hoặc ảnh hưởng vết mổ bên trong tử cung.

Trên đây là toàn bộ thông tin về quá trình sinh mổ cùng những lưu ý quan trọng mẹ cần nắm rõ. Việc chuẩn bị tâm lý vững vàng, chăm sóc đúng cách sau sinh và theo dõi sát sức khỏe sẽ giúp mẹ nhanh chóng hồi phục, tự tin đồng hành cùng con yêu những ngày đầu đời. Nếu còn băn khoăn, mẹ đừng ngần ngại liên hệ với Hệ thống Y tế MEDLATEC qua Tổng đài 1900 56 56 56 để bác sĩ để được hỗ trợ kịp thời!