1. Những thông tin cơ bản nhất về ung thư gan

Ung thư gan có hai loại là ung thư gan nguyên phát và ung thư gan thứ phát. Ung thư gan nguyên phát nghĩa là tế bào ung thư khởi phát tại gan và dù có di căn thì tính chất tế bào ung thư cũng không thay đổi. Ung thư gan thứ phát là ung thư di căn từ cơ quan khác đến¸ hai loại bệnh này có đặc điểm bệnh lý, đặc trưng tế bào khác nhau, vì thế chẩn đoán và điều trị cũng khác nhau.

Ung thư gan thường được phát hiện muộn do dấu hiệu mờ nhạt

Vẫn chưa xác định được nguyên nhân và cơ chế chính xác gây ra ung thư gan, song các yếu tố nguy cơ được xác định gồm: xơ gan, tiếp xúc nhiều với chất độc gây hại cho gan, nhiễm virus viêm gan B, C,… Tỉ lệ sống sót sau 5 năm điều trị ung thư gan ở Việt Nam còn thấp do phát hiện bệnh muộn, chẩn đoán và điều trị không kịp thời.

2. Chẩn đoán ung thư gan làm xét nghiệm gì - thông tin đầy đủ và chi tiết

Ở Việt Nam hiện nay, tỉ lệ bệnh nhân ung thư gan phát hiện ở giai đoạn tiến triển và giai đoạn muộn lên tới ung thư gan. Do đó, việc đẩy mạnh người dân chủ động tầm soát và phát hiện sớm ung thư nhờ các phương pháp chẩn đoán đang được thực hiện. 

Vậy chẩn đoán ung thư gan làm xét nghiệm gì? Có rất nhiều phương pháp chẩn đoán ung thư gan, chia làm 3 nhóm chính sau:

Xét nghiệm máu thường dùng trong chẩn đoán ung thư gan bước đầu

2.1. Xét nghiệm máu chẩn đoán ung thư gan

Trong máu, có hai chỉ số liên quan đến ung thư gan được quan tâm là: Alpha - Fetoprotein, viết tắt là AFP và PIVKA II có độ nhạy cao với bệnh nhân ung thư gan nguyên phát. Cụ thể:

• Nồng độ AFP < 10 ng/ml: bình thường.

•  Nồng độ AFP < 200 ng/ml: nguy cơ cao bị ung thư gan.

• Nồng độ AFP < 500 ng/ml: bị ung thư gan hoặc viêm gan mạn tính.

• Nồng độ AFP > 500 ng/ml: 99% là bị ung thư tế bào gan, ung thư tinh hoàn hoặc ung thư buồng trứng.

Ngoài dùng để chẩn đoán, xét nghiệm AFP còn dùng trong theo dõi và đánh giá hiệu quả điều trị ung thư gan. Khi nồng độ AFP giảm dần, bệnh nhân đang đáp ứng tốt điều trị và chức năng gan đang được phục hồi.

Xét nghiệm PIVKA II cũng có giá trị chẩn đoán cao với bệnh nhân ung thư gan nguyên phát (khi kết quả >60 mAU/ml là dương tính). Ngoài ra, chẩn đoán ung thư gan cũng đánh giá các thông số xét nghiệm máu khác như:

• Mức hồng cầu và huyết sắc tố giảm.

• Bilirubin máu có thể tăng.

• Bạch cầu giảm.

• Men arginase giảm.

• Glucose trong máu thấp,...

Chẩn đoán hình ảnh để xác định vị trí, kích thước khối u và mức độ di căn

2.2. Chẩn đoán ung thư gan bằng kỹ thuật hình ảnh

Các kỹ thuật hình ảnh đưa ra cụ thể vị trí, kích thước và mức độ xâm lấn của khối u ung thư gan, bao gồm:

Siêu âm

Siêu âm là kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh cơ bản, cho kết quả nhanh giúp phát hiện những khối u hoặc tăng trưởng bất thường nghi ngờ ung thư gan. Tuy nhiên, do độ phân giải hình ảnh thấp nên siêu âm chỉ phát hiện và chẩn đoán được khi u ung thư gan kích thước lớn. 

Kết quả siêu âm thường kết hợp với xét nghiệm máu để chẩn đoán ung thư gan bước đầu ở bệnh nhân có triệu chứng nghi ngờ. Đồng thời, phương pháp này cũng được sử dụng để hướng dẫn điều trị cho phương pháp như cắt gan, diệt u qua da,…

Chụp cắt lớp vi tính

Thông thường khi xét nghiệm máu và siêu âm đều bất thường, nghi ngờ ung thư gan thì kỹ thuật chụp CT sẽ được thực hiện. Các thông tin về khối u có thể khai thác với ảnh chụp CT bao gồm: Kích thước, vị trí, hình dạng khối u, hệ thống mạch máu hình thành quanh khối u ác tính,… Tuy nhiên bản chất khối u không được chẩn đoán chính xác.

Chụp CT có độ nhạy tốt nhất với các khối u có kích thước trên 1cm.

Chụp cộng hưởng từ có độ phân giải cao, phát hiện được khối u ung thư kích thước nhỏ

Chụp cộng hưởng từ

Với hình ảnh rõ nét, chỉ có phương pháp chụp cộng hưởng từ mới giúp phát hiện các khối u ung thư gan hoặc u lành tính kích thước rất nhỏ. Chẩn đoán này thường được chỉ định khi siêu âm và xét nghiệm nghi ngờ bệnh nhưng ảnh chụp CT không thấy rõ. Bên cạnh đó, chụp MRI cũng tiết lộ các tổn thương xâm lấn tĩnh mạch trong gan.

Ngoài ra, một số trường hợp đặc biệt, chẩn đoán ung thư gan cũng sử dụng kỹ thuật hình ảnh khác như: X-quang lồng ngực, soi ổ bụng, chụp tĩnh mạch cửa,…

2.3. Sinh thiết gan chẩn đoán xác định

Sinh thiết gan là phương pháp cuối cùng và chính xác nhất để chẩn đoán ung thư gan, ngoài ra cũng có giá trị theo dõi và đánh giá hiệu quả điều trị bệnh. Để thực hiện kỹ thuật này, bác sĩ sẽ lấy mẫu mô gan tại khu vực nghi ngờ qua một cây kim mỏng đâm xuyên qua bụng vào gan. Khi kiểm tra dưới kính hiển vi điện tử, tế bào ung thư sẽ được phát hiện.

Sinh thiết gan ẩn chứa nhiều rủi ro như: nhiễm trùng, làm lây lan tế bào ung thư gan, chảy máu, bầm tím,… Vì thế xét nghiệm này chỉ được thực hiện khi thực sự cần thiết, nhằm xác nhận chẩn đoán sau các phương pháp chẩn đoán trước đó. 

3. Ý nghĩa của các kỹ thuật chẩn đoán ung thư gan

Ngoài các kỹ thuật và phương pháp chẩn đoán ung thư gan cơ bản trên, tùy vào từng bệnh nhân mà bác sĩ sẽ chỉ định thực hiện kiểm tra khác. Mục đích phải đạt được khi chẩn đoán ung thư gan là phải xác định mức độ và giai đoạn tiến triển bệnh. 

• Xét nghiệm hình ảnh có vai trò xác định vị trí, kích thước và mức độ di căn của khối u.

• Xét nghiệm máu và các chỉ số ung thư gan có vai trò đánh giá mức độ bệnh và theo dõi điều trị.

Khi có đầy đủ các thông tin chẩn đoán, bác sĩ có thể lựa chọn và xây dựng liệu trình điều trị bệnh hiệu quả nhất, đồng thời có thể tiên lượng để người bệnh và gia đình hiểu rõ hơn về tình trạng.

Ung thư gan là bệnh lý nguy hiểm, tiến triển thầm lặng với các triệu chứng không rõ ràng, dễ nhầm lẫn nên hiện nay, việc phát hiện bệnh sớm là không dễ dàng. Hiểu rõ chẩn đoán ung thư gan làm xét nghiệm gì sẽ giúp bạn chủ động hơn trong thăm khám và kiểm tra. 

Khoa Ung bướu, Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC là địa chỉ uy tín, được nhiều bệnh nhân có vấn đề về gan lựa chọn thăm khám. Chuyên khoa hội tụ đội ngũ y bác sĩ nhiều năm trong nghề, chuyên môn cao, tận tình với bệnh nhân. Hơn nữa, Trung tâm Xét nghiệm đạt tiêu chuẩn quốc tế ISO 15189:2012 và Tiêu chuẩn CAP (College of American Pathologists) ngày 7/1/2022 cho kết quả nhanh và chính xác, hỗ trợ bác sĩ trong quá trình thăm khám, chẩn đoán bệnh.

Nếu bạn cần tư vấn thêm, liên hệ với MEDLATEC qua hotline 1900 56 56 56 để được hỗ trợ hoàn toàn miễn phí.