1. Tràn dịch màng phổi là gì? Vì sao nguy hiểm?

Tràn dịch màng phổi là tình trạng xuất hiện lượng dịch bất thường trong khoang màng phổi - khoảng không gian vốn chỉ chứa một lớp dịch mỏng giúp hai lớp màng phổi thành và màng phổi tạng trượt lên nhau dễ dàng khi hít thở. Khi lượng dịch này tăng lên, nó tạo áp lực đè lên nhu mô phổi, khiến người bệnh cảm thấy khó thở, đau tức ngực và giảm khả năng hô hấp. 

Tràn dịch màng phổi là tình trạng xuất hiện lượng dịch bất thường trong khoang màng phổi

Mặc dù ban đầu có thể không gây ra triệu chứng rõ ràng, nhưng nếu không được phát hiện và xử lý kịp thời, tràn dịch màng phổi có thể tiến triển nhanh chóng, dẫn đến xẹp phổi, nhiễm trùng khoang màng phổi, hoặc thậm chí suy hô hấp. Trong một số trường hợp, đây còn là biểu hiện sớm của các bệnh lý nguy hiểm như ung thư, lao phổi hay các rối loạn miễn dịch mạn tính. Chính tính chất âm thầm và đa dạng nguyên nhân khiến tràn dịch màng phổi trở thành một mối đe dọa lặng lẽ với sức khỏe hô hấp - nếu không được theo dõi sát và điều trị đúng hướng, hậu quả để lại có thể kéo dài hoặc không thể phục hồi.

2. Tìm hiểu nguyên nhân tràn dịch màng

Không phải lúc nào tràn dịch màng phổi cũng xuất phát từ phổi - đây chính là điều khiến nhiều người bệnh bất ngờ. Bên cạnh những tổn thương do viêm nhiễm hoặc ung thư tại phổi, còn rất nhiều tình trạng bệnh lý toàn thân cũng có thể gây ra tình trạng tích tụ dịch ở màng phổi. Dưới đây là các nhóm nguyên nhân chính thường gặp:

2.1. Nguyên nhân tràn dịch màng phổi do bệnh lý tại phổi

Các vấn đề xảy ra trực tiếp tại phổi là nguyên nhân phổ biến nhất gây tràn dịch màng phổi. Bao gồm:

• Viêm phổi: Làm tổn thương màng phổi và gây phản ứng viêm tiết dịch.
• Lao màng phổi: Vi khuẩn lao không chỉ gây phá hủy nhu mô phổi mà còn kích thích màng phổi tạo dịch. Bệnh thường đi kèm cùng lao phổi.
• ung thư phổi hoặc ung thư màng phổi: Do tế bào ung thư xâm lấn vào màng phổi làm rối loạn hệ thống bạch huyết, tăng tiết dịch, thậm chí gây tràn máu màng phổi.
• Áp xe phổi, nhiễm nấm, ký sinh trùng: Có thể dẫn đến tràn dịch mủ nếu tình trạng không được kiểm soát tốt.

Viêm phổi chiếm tỷ trọng khá lớn trong những nguyên nhân tràn dịch màng phổi

2.2. Bệnh lý toàn thân

Một số bệnh lý mạn tính không liên quan trực tiếp đến hô hấp cũng có thể gián tiếp dẫn tới tràn dịch màng phổi:

• Suy tim: Xuất hiện ở người đã có bệnh lý tim mạch trước đó, do tim bị suy không thể bơm máu hết, dẫn đến ứ đọng trong phổi, dịch thoát khỏi mạch máu vào khoang màng phổi.
• Xơ gan: Dịch ổ bụng (cổ trướng) có thể thấm qua cơ hoành lên khoang màng phổi, đặc biệt ở bên phải.
• Hội chứng thận hư: Mất protein máu kéo dài làm giảm áp suất keo, gây ứ dịch tại phổi.
• Bệnh tự miễn (Lupus ban đỏ hệ thống, viêm khớp dạng thấp): Gây viêm màng phổi mạn tính dẫn đến tiết dịch trong khoang phổi.

2.3. Nhiễm trùng và chấn thương

Một số nguyên nhân tràn dịch màng phổi xuất phát từ nhiễm trùng và chấn thương như:

• Nhiễm khuẩn huyết: Vi khuẩn lan truyền qua đường máu, gây viêm màng phổi.
• Chấn thương vùng ngực, tai biến sau phẫu thuật: Làm tổn thương cấu trúc màng phổi, tạo điều kiện cho dịch tích tụ.
• Can thiệp y khoa như đặt catheter, lọc máu: Người bệnh có thể gặp biến chứng viêm phản ứng tại màng phổi, là nguyên nhân gây tràn dịch màng phổi.

2.4. Nguyên nhân ác tính và khó lường

Tràn dịch màng phổi có thể là dấu hiệu xuất phát từ một số bệnh lý ác tính như:

• Ung thư di căn (vú, buồng trứng, dạ dày, tụy…): Di căn đến màng phổi gây rối loạn chức năng hút dịch của hệ bạch huyết.
• Biến chứng của hóa trị, xạ trị: Có thể gây tổn thương tế bào màng phổi.

2.5. Tràn dịch màng phổi vô căn, không rõ nguyên nhân

Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể không xác định được nguyên nhân cụ thể gây tràn dịch màng phổi dù đã làm đủ xét nghiệm. Những trường hợp này cần được theo dõi sát sao để phát hiện sớm các dấu hiệu bệnh tiềm ẩn trong tương lai.

Việc phân loại đúng nhóm nguyên nhân không chỉ giúp bác sĩ định hướng điều trị mà còn giúp bệnh nhân hiểu rõ bản chất vấn đề đang gặp phải - từ đó tránh được tình trạng điều trị sai hướng hoặc bỏ sót bệnh lý nền nguy hiểm.

3. Giải đáp về tràn dịch màng phổi

3.1. Tràn dịch màng phổi có thể chữa khỏi không?

Tràn dịch màng phổi là bệnh lý hoàn toàn có thể chữa khỏi nếu được phát hiện sớm và xử lý đúng nguyên nhân. Trong nhiều trường hợp, đặc biệt là tràn dịch do viêm phổi, lao hoặc suy tim, việc điều trị nội khoa kết hợp dẫn lưu dịch đúng cách sẽ giúp khoang màng phổi trở lại trạng thái bình thường. Tuy nhiên, nếu nguyên nhân đến từ ung thư hoặc các bệnh lý mạn tính không thể điều trị triệt để, việc chữa khỏi sẽ gặp nhiều khó khăn, việc điều trị chủ yếu tập trung vào kiểm soát triệu chứng và ngăn ngừa biến chứng.

3.2. Tràn dịch màng phổi có dễ tái phát không?

Khả năng tái phát phụ thuộc vào nguyên nhân gây tràn dịch. Nếu tác nhân được xử lý triệt để – ví dụ như điều trị khỏi lao phổi, kiểm soát tốt suy tim hay nhiễm trùng – thì tỷ lệ tái phát rất thấp. Tuy nhiên, với các trường hợp tràn dịch ác tính, bệnh tự miễn hoặc các bệnh hệ thống không thể điều trị dứt điểm, nguy cơ tái phát vẫn tồn tại và có thể xảy ra nhiều lần trong đời. Vì vậy, việc theo dõi định kỳ và chăm sóc lâu dài đóng vai trò cực kỳ quan trọng.

3.3. Tràn dịch màng phổi có lây không?

Bản thân tràn dịch màng phổi không phải là bệnh lây truyền. Tuy nhiên, nếu nguyên nhân là do vi khuẩn lao hoặc nhiễm khuẩn hô hấp cấp tính, thì mầm bệnh có thể lây qua từ người bệnh sang người khỏe mạnh thông qua đường hô hấp. Trong trường hợp này, người bệnh cần được cách ly, điều trị dứt điểm tác nhân gây bệnh để tránh lây lan trong cộng đồng. Ngược lại, tràn dịch do ung thư, suy tim hay bệnh tự miễn hoàn toàn không có khả năng lây nhiễm từ người sang người.

Chụp CT phổi giúp bác sĩ chẩn đoán chính xác tình trạng phổi

Như vậy, tràn dịch màng phổi có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân và âm thầm tiến triển cũng như để lại các hậu quả nặng nề. Thăm khám sớm, xác định đúng nguyên nhân tràn dịch màng phổi và theo dõi sát sao là cách tốt nhất để bảo vệ lá phổi của bạn. 

Quý khách hàng có nhu cầu thăm khám và điều trị bệnh lý về Hô hấp, hãy liên hệ hotline 1900 56 56 56 để đặt lịch tại Hệ thống Y tế MEDLATEC - nơi quy tụ đội ngũ chuyên gia giàu kinh nghiệm và trang thiết bị y tế hiện đại, cung cấp dịch vụ y tế chất lượng.