1. Tìm hiểu về bệnh vi khuẩn ăn thịt người Whitmore 

Bệnh vi khuẩn ăn thịt người Whitmore hay còn gọi là bệnh Whitmore hoặc bệnh Melioidosis (theo tên khoa học chính thức), một căn bệnh truyền nhiễm gây ra bởi vi khuẩn Burkholderia pseudomallei. Loại vi khuẩn này có thể gây nhiễm trùng máu, viêm phổi, thậm chí gây suy đa tạng dẫn đến tử vong nếu bệnh nhân không được phát hiện và điều trị đúng cách. 

Vi khuẩn B. pseudomallei thường bị gọi là “vi khuẩn ăn thịt người”, bắt nguồn từ hình ảnh tổn thương hoại tử nặng ở mô mềm mà bệnh Whitmore có thể gây ra. Cụ thể, B. pseudomallei có khả năng xâm nhập sâu vào mô thông qua vết trầy xước da, hít phải bụi,... Sau đó vi khuẩn gây viêm, hoại tử, áp xe lan rộng, đôi khi phá hủy nhanh chóng mô cơ, mô dưới da. Một số ca bệnh diễn tiến rất nhanh, khiến vùng da, cơ bị hoại tử trông giống như bị “ăn mòn”, nên người dân và truyền thông gọi là “vi khuẩn ăn thịt người”.

Tuy nhiên, vi khuẩn này thực tế không thực sự “ăn” thịt người như tên gọi, mà nó thường tiết ra enzyme và độc tố phá hủy tế bào, từ đó gây phản ứng viêm mạnh dẫn đến thiếu máu cục bộ và hoại tử mô. Khi nhiễm trùng lan rộng mà không được điều trị kịp, các vùng mô hoại tử có thể rộng và sâu, tạo ra hình ảnh như bị “ăn mất”.

Vi khuẩn ăn thịt người Whitmore thường phát triển trong môi trường đất hoặc nước ô nhiễm 

Burkholderia pseudomallei có khả năng chống lại nhiều loại kháng sinh, tấn công hệ miễn dịch, ảnh hưởng nghiêm trọng đến nhiều hệ cơ quan. Loại vi khuẩn nguy hiểm này thường tồn tại trong môi trường đất, nước ô nhiễm. Đông Nam Á, phía bắc châu Úc là những khu vực có nguy cơ xuất hiện dịch bệnh. 

2. Cơ chế gây bệnh và cách thức lây lan

Trước khi tìm hiểu về mức độ nguy hiểm của bệnh Whitmore, bạn cần nắm rõ cơ chế gây bệnh và cách thức lây lan. Cụ thể: 

2.1. Cơ chế gây bệnh

Sau khi xâm nhập thành công vào cơ thể, vi khuẩn Burkholderia pseudomallei có khả năng gây viêm, hình thành các ổ áp xe tại nhiều hệ cơ quan. Khi tiếp xúc với nguồn nước, đất và không khí tồn tại vi khuẩn, bất cứ ai cũng có nguy cơ cao nhiễm bệnh. 

2.2. Cách thức lây lan

Vi khuẩn gây bệnh Whitmore có thể lây lan thông qua nhiều con đường. Theo đó, khi hít thở không khí, uống nước hoặc tiếp xúc với môi trường đất, nước tồn tại vi khuẩn, chúng ta đều có nguy cơ nhiễm bệnh. Việc lây truyền từ người sang người có thể gặp nhưng thường rất hiếm. 

Vi khuẩn ăn thịt người có thể tồn tại trong không khí, xâm nhập vào cơ thể khi người bệnh hít thở

Bên cạnh đó, nhiều loài động vật như chó, mèo, gia súc cũng có nguy cơ bị nhiễm Burkholderia pseudomallei và trở thành nguồn lây bệnh cho con người. 

3. Triệu chứng cảnh báo

Triệu chứng ở người nhiễm vi khuẩn ăn thịt người Burkholderia pseudomallei dễ bị nhầm lẫn với bệnh lý về phổi như lao phổi hoặc viêm phổi. Chính điều này là nguyên nhân dẫn đến sự chủ quan, thăm khám không kịp thời, giảm hiệu quả điều trị. Vậy nên, ngay khi nhận thấy các dấu hiệu bất thường sau, mọi người cần chủ động đi khám càng sớm càng tốt: 

• Xuất hiện vùng da bị nhiễm trùng kèm theo dấu hiệu sưng đau, lở loét, hình thành ổ áp xe.
• Sốt cao trên 38 độ C. 
• Ho nhiều, đau tức ngực. 
• Đau nhức đầu. 
• Ăn không ngon, chán ăn. 
• Chướng bụng. 
• Đau nhức các khớp. 
• Rơi vào trạng thái rối loạn ý thức. 
• Cân nặng giảm không rõ nguyên nhân. 
• Đau nhức cơ, lên cơn co giật. 

Người nhiễm bệnh Whitmore thường bị sốt cao

Những triệu chứng trên có xu hướng kéo dài trong 2 đến 4 tuần kể từ khi cơ thể tiếp xúc với vi khuẩn Burkholderia pseudomallei. Thời gian ủ bệnh trung bình là 9 ngày. Ở một số người bệnh, thời gian ủ bệnh Whitmore có thể kéo dài tới 21 ngày. Vi khuẩn Burkholderia pseudomallei có khả năng tồn tại “ngủ yên” trong cơ thể và gây tái phát sau nhiều tháng hoặc nhiều năm, khiến bệnh có thể trở lại định kỳ nếu không được điều trị triệt để. 

4. Mức độ nguy hiểm

Dù mới bị nhiễm hay đã nhiễm vi khuẩn ăn thịt người từ lâu, bệnh nhân đều có nguy cơ phải đối mặt với biến chứng nguy hiểm như nhiễm trùng máu. Ngoài ra, căn bệnh này còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến gan, lá lách, xương khớp, não bộ,... với tỷ lệ tử vong tương đối cao.

Tỷ lệ tử vong khi nhiễm vi khuẩn ăn thịt người là tương đối cao nếu không được điều trị kịp thời

Theo CDC, hiện chưa có vắc xin phòng bệnh Whitmore. Ngay cả khi đã được điều trị, tỷ lệ tử vong khi mắc phải căn bệnh này vẫn dao động từ 10 đến 50%.

Trường hợp không được điều trị kịp thời, tỷ lệ tử vong có thể lên đến 90% (theo National Library of Medicine). Bất kỳ ai cũng có nguy cơ mắc phải căn bệnh này. Trong đó, người lạm dụng rượu bia hoặc mắc các bệnh lý như tiểu đường, bệnh về gan, thận, ung thư, bệnh phổi mạn tính,... thường dễ bị nhiễm bệnh hơn các đối tượng khác. 

5. Phương pháp điều trị

Bệnh nhân bị nhiễm vi khuẩn ăn thịt người Burkholderia pseudomallei cần được điều trị bằng kháng sinh. Theo đó, người bệnh có thể được truyền kháng sinh theo đường tĩnh mạch trong 10 đến 14 ngày. Trong khoảng 3 đến 6 tháng tiếp theo hoặc lâu hơn, bệnh nhân cần tiếp tục dùng kháng sinh theo đường uống. Dưới đây là những loại kháng sinh phổ biến dùng trong điều trị bệnh Whitmore: 

• Ceftazidime hoặc Meropenem: Dùng theo đường truyền tĩnh mạch. 
• Amoxicillin, clavulanic acid hoặc Trimethoprim-sulfamethoxazole: Dùng theo đường uống. 

Trong 10 đến 14 ngày đầu, bệnh nhân bị nhiễm vi khuẩn ăn thịt người thường được truyền kháng sinh

Nhìn chung, bệnh nhân cần duy trì dùng kháng sinh cho đến khi tình trạng nhiễm trùng được kiểm soát hoàn toàn. 

6. Cách phòng ngừa bệnh Whitmore

Tại những khu vực ô nhiễm, có nguy cơ bùng phát dịch bệnh Whitmore, người dân cần chủ động thực hiện các biện pháp phòng ngừa, hạn chế nguy cơ lây nhiễm như: 

• Hạn chế tiếp xúc trực tiếp với nguồn nước, đất bị ô nhiễm nhất là khi đang có vết thương hở hoặc mắc bệnh mạn tính. Người có tiền sử bị đái tháo đường hoặc bệnh mạn tính nên tránh phơi nhiễm (mang ủng, che vết thương) đặc biệt trong mùa mưa lũ.
• Trường hợp phải làm việc trong môi trường tiềm ẩn nguy cơ cao nhiễm bệnh, bạn cần chú ý mang đồ bảo hộ như găng tay, ủng, khẩu trang để ngăn chặn vi khuẩn tấn công trong trường hợp không may tiếp xúc. 
• Không nên đi du lịch tại những khu vực đang xuất hiện dịch. 
• Tuyệt đối không sử dụng chung với bơm kim tiêm, chạm vào vết thương hở của người khác. 
• Nhân viên y tế làm việc trong môi trường đặc thù, thường xuyên tiếp xúc với người bệnh cần chủ động áp dụng các biện pháp phòng ngừa lây nhiễm. Trường hợp gửi mẫu xét nghiệm, nhân viên y tế cần ghi rõ mẫu nghi ngờ nhiễm bệnh Whitmore. 
• Kỹ thuật viên làm việc trong phòng thí nghiệm cần tuân thủ nguyên tắc bảo hộ, luôn sử dụng thiết bị bảo hộ cá nhân (PPE) và đồ bảo hộ bảo vệ đường hô hấp. 

Có thể thấy rằng bệnh nhân bị nhiễm vi khuẩn ăn thịt người Whitmore dễ phải đối mặt với nhiều biến chứng nguy hiểm nếu không kịp thời phát hiện và điều trị. Vì thế nếu đang sinh sống, làm việc trong môi trường ô nhiễm, xuất hiện triệu chứng bất thường, bạn cần chú ý kiểm tra sức khỏe thường xuyên tại các cơ sở y tế uy tín như Hệ thống Y tế MEDLATEC. Để đặt lịch khám tại MEDLATEC, Quý khách vui lòng liên hệ số 1900 56 56 56.