1. Cơn ngừng thở sinh lý ở trẻ sơ sinh là gì? 

Ngừng thở sinh lý ở trẻ sơ sinh là thuật ngữ dùng để chỉ các đợt ngừng thở diễn ra theo chu kỳ 5 đến 10 giây, không phải do bệnh lý. Hiện tượng này chủ yếu xuất hiện ở trẻ từ 2 đến 4 tuần tuổi và có xu hướng biến mất khi trẻ được 6 tháng tuổi. 

Trường hợp ngưng thở ở trẻ non tháng xảy ra khi thời gian trẻ ngưng thở trên 20 giây hoặc trẻ ngưng thở ít hơn 20 giây và liên quan đến nhịp tim chậm, cụ thể: nhịp tim thấp hơn 100 nhịp/phút, cùng với đó là độ bão hoà Oxygen thấp hơn 85% xảy ra ở trẻ sinh non (chưa đủ 37 tuần) và không có các bất thường khác tiềm ẩn gây ngưng thở.

Trong phần lớn trường hợp, ngừng thở sinh lý ở trẻ sơ sinh thường không gây nguy hiểm. Tuy nhiên nếu cơn ngừng thở xuất phát từ nguyên nhân bệnh lý, trẻ có thể phải đối mặt với các biến chứng nghiêm trọng, thậm chí là bị đe dọa đến tính mạng.

Dựa vào đặc điểm, vùng xuất hiện, ngừng thở nói chung ở trẻ sơ sinh thường được phân loại như sau: 

• Ngừng thở trung ương: Xuất hiện do hệ thần kinh trung ương chưa trưởng thành. 
• Ngừng thở tắc nghẽn: Xuất hiện khi đường thở bị tắc nghẽn, lực hô hấp không đủ để duy trì quá trình thông khí. 
• Ngừng thở hỗn hợp: Thường xuất hiện ở trẻ sinh non, mang đặc điểm của cả ngừng thở trung ương và ngừng thở tắc nghẽn. 

Cơn ngừng thở sinh lý ở trẻ sơ sinh có xu hướng biến mất khi trẻ lớn dần

2. Nguyên nhân gây ngừng thở ở trẻ sơ sinh

Nguyên nhân dẫn đến ngừng thở ở trẻ sơ sinh tương đối đa dạng và có xu hướng thay đổi theo độ tuổi, cơ chế sinh lý. 

Đối với trẻ sinh non, nhất là những trẻ sinh trước tuần thai thứ 28, nguyên nhân gây ngừng thở chủ yếu là do hệ hô hấp của trẻ chưa phát triển hoàn thiện. Ngoài ra trong nhiều trường hợp, hiện tượng ngừng thở còn là do trẻ bị ngạt khi sinh, ảnh hưởng của thuốc người mẹ từng dùng, bệnh lý nhiễm trùng, rối loạn chuyển hóa hoặc do các dị tật bẩm sinh. 

Một số loại thuốc người mẹ dùng khi mang thai có thể làm tăng nguy cơ ngừng thở ở trẻ sơ sinh

Còn nếu dựa vào đặc điểm của từng dạng ngừng thở, nguyên nhân có thể được giải thích như sau: 

• Ngừng thở trung ương: Do ảnh hưởng của bệnh lý nhiễm trùng hệ thần kinh trung ương (như viêm não hoặc viêm màng não), chấn thương vùng đầu, rối loạn chuyển hóa bẩm sinh, dị tật bẩm sinh. Ngoài ra, tình trạng nhiễm độc hoặc tác động của những bệnh lý như ho gà, ngộ độc Clostridium botulinum cũng có nguy cơ dẫn đến hiện tượng ngừng thở ở trẻ sơ sinh. 
• Ngừng thở tắc nghẽn: Thường xuất hiện trong lúc ngủ do đường thở bị tắc nghẽn, bệnh lý nhiễm trùng đường hô hấp như viêm phổi hoặc viêm thanh quản, liệt dây thanh quản, các dị tật bẩm sinh về đường thở (chẳng hạn như hội chứng Pierre-Robin). 
• Ngừng thở hỗn hợp: Thường xuất hiện ở trẻ sơ sinh. Nguyên nhân gây ngừng thở hỗn hợp có thể là do hiện tượng trào ngược dạ dày thực quản, ảnh hưởng của bệnh ho gà hoặc viêm tiểu phế quản. 

3. Triệu chứng cho thấy trẻ bị ngừng thở 

Ngưng thở thường được thực hiện bằng quan sát trực quan hoặc bằng cách sử dụng các loại monitor theo dõi tim mạch hô hấp. Trong một số trường hợp, trẻ vẫn có biểu hiện cử động thở. Tuy nhiên, hoạt động thở bị gián đoạn, không có khí lưu thông có thể dẫn đến hiện tượng tím tái. Các cơn ngừng thở có xu hướng xuất hiện nhiều lần trong ngày. 

Vùng lồng ngực không nhấp nhô liên tục là dấu hiệu cảnh báo tình trạng ngừng thở ở trẻ

4. Khi nào cần cho trẻ đi khám?

Mặc dù sẽ dần biến mất sau vài tháng nhưng ba mẹ vẫn thận trọng nếu nhận thấy trẻ có dấu hiệu bị ngừng thở. Nếu cơn ngừng thở kéo dài trên 20 giây kèm theo triệu chứng tím tái, nhịp tim chậm lại,... ba mẹ nên đưa trẻ ngay đến cơ sở y tế gần nhất để được bác sĩ kiểm tra, can thiệp kịp thời. 

5. Phương pháp chẩn đoán 

Để chẩn đoán tình trạng ngừng thở sinh lý ở trẻ sinh sơ, bác sĩ sẽ đánh giá lâm sàng kết hợp theo dõi tim phổi. Ngoài ra, bác sĩ sẽ thực hiện các chẩn đoán loại trừ các nguyên nhân khác như hạ đường huyết, nhiễm khuẩn, xuất huyết nội sọ,... 

Trong đó, các xét nghiệm thường được chỉ định phải kể đến là: 

• Xét nghiệm công thức máu toàn phần. 
• Xét nghiệm đo Glucose huyết thanh. 
• Xét nghiệm điện giải đồ. 

Mặc dù thường do cơ chế kiểm soát hô hấp chưa trưởng thành, nhưng ngưng thở cũng có thể là dấu hiệu của rối loạn chức năng về nhiễm trùng, chuyển hóa, điều nhiệt, hô hấp, tim hoặc thần kinh trung ương. Do đó, để chẩn đoán cần làm xét nghiệm chẩn đoán để tìm và loại trừ các nguyên nhân.

Xét nghiệm công thức máu toàn phần hỗ trợ chẩn đoán hiện tượng ngừng thở ở trẻ sơ sinh

Trong trường hợp cơn ngừng thở sinh lý ở trẻ sơ sinh chỉ diễn biến thoáng qua, không rõ nguyên nhân, không gây nguy hiểm, bác sĩ thường không chỉ định xét nghiệm cận lâm sàng. 

6. Cách điều trị 

Với những trẻ chỉ bị ngừng thở sinh lý thoáng qua, khó xác định nguyên nhân và không gây nguy hiểm, ba mẹ chỉ cần theo dõi trẻ theo hướng dẫn của bác sĩ. 

Còn với trường hợp ngừng thở do bệnh lý, trẻ cần được can thiệp điều trị kịp thời. Theo đó, bước đầu tiên trong quá trình xử lý ngừng thở là đánh giá nhu cầu thiết yếu và tình trạng ổn định của trẻ. Sau đó, bác sĩ sẽ tiến hành xác định nguyên nhân và xây dựng phác đồ điều trị phù hợp với từng trẻ. 

Thông thường, trẻ sơ sinh được khuyến cáo theo dõi tại khoa hồi sức cấp cứu sơ sinh (NICU) bằng monitor theo dõi tim - hô hấp và SpO2. Còn với trẻ sinh non, bác sĩ có thể cân nhắc can thiệp y tế nếu cơn ngừng thở xuất hiện thường xuyên và kéo dài, trẻ cần kích thích để thở lại, hoặc kèm theo dấu hiệu chậm nhịp tim và giảm oxy. Khi đó, trẻ thường được can thiệp điều trị bằng phương pháp thở áp lực liên tục qua mũi nasal CPAP kết hợp liệu pháp Methylxanthine. 

Trẻ có dấu hiệu ngừng thở kéo dài cần được kích thở trở lại 

Hy vọng sau những chia sẻ chi tiết trên đây, bạn đọc đã hiểu rõ hơn về các cơn ngừng thở sinh lý ở trẻ sơ sinh. Thực tế, hiện tượng này thường biến mất khi trẻ lớn dần nhưng nếu nhận thấy trẻ thường xuyên bị ngừng thở, kèm theo triệu chứng bất thường khác, bạn cần nhanh chóng đưa trẻ đến cơ sở y tế để thăm khám, điều trị sớm. Một trong những địa chỉ y tế uy tín ba mẹ có thể tin tưởng lựa chọn là chuyên khoa Nhi thuộc Hệ thống Y tế MEDLATEC. 

Để đặt lịch khám tại MEDLATEC, Quý khách có thể liên hệ theo số 1900 56 56 56 để được hỗ trợ.