1. Xoắn ruột ở trẻ do đâu?

Nguyên nhân thường gặp nhất khiến trẻ bị Xoắn ruột là do ruột non bị xoay sai vị trí trong giai đoạn hình thành và phát triển của thai nhi. Nếu trong thai kỳ, ruột của thai nhi không xoay và cố định đúng vị trí, sau khi sinh trẻ có thể gặp nguy cơ bị xoắn ruột hoặc tắc ruột. Ngoài ra, còn có một số yếu tố khác có thể góp phần làm tăng nguy cơ xảy ra tình trạng xoắn ruột, chẳng hạn như:

• Dị tật bẩm sinh đường tiêu hóa như hẹp tá tràng, teo ruột hoặc bất thường cấu trúc ống tiêu hóa;

Dị tật bẩm sinh có thể là nguyên nhân gây ra tình trạng xoắn ruột ở trẻ 

• Tiền sử phẫu thuật ổ bụng, khiến mô sẹo hoặc dính ruột hình thành, tạo điều kiện cho ruột bị xoắn;
• Khối u trong ổ bụng gây chèn ép hoặc làm thay đổi vị trí tự nhiên của các quai ruột.

Ngoài ra, trẻ có tình trạng ruột xoay bất toàn (malrotation) - một dị tật hiếm gặp với tỷ lệ khoảng 1/6000 trẻ cũng có nguy cơ cao bị xoắn ruột cấp tính do ruột non không được cố định đúng chỗ. Để tìm ra nguyên nhân cụ thể, bác sĩ sẽ thực hiện khám lâm sàng và chỉ định các kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh như siêu âm ổ bụng hoặc chụp CT nhằm đánh giá chính xác tình trạng ruột. Việc phát hiện sớm nguyên nhân và mức độ xoắn ruột đóng vai trò then chốt giúp bác sĩ lựa chọn hướng điều trị kịp thời, bảo tồn chức năng tiêu hóa và bảo vệ tính mạng của trẻ.

2. Dấu hiệu trẻ bị xoắn ruột

Xoắn ruột là tình trạng nguy hiểm cần được phát hiện sớm để được xử lý kịp thời, tránh biến chứng nặng nề. Một vài biểu hiện thường thấy ở trẻ khi bị xoắn ruột có thể kể đến như:

• Bụng chướng và căng cứng: Do hơi và dịch bị ứ đọng trong ruột không thoát ra ngoài được;
• Rối loạn đại tiện: Trẻ có thể gặp tình trạng rối loạn tiêu hóa nghiêm trọng như táo bón kéo dài, tiêu chảy, phân sẫm màu, đen hoặc có lẫn máu;

Rối loạn đại tiện là một trong những dấu hiệu trẻ bị xoắn ruột

• Nôn mửa nhiều: Dịch nôn có thể có màu vàng hoặc xanh, biểu hiện của tình trạng tắc ruột cao;
• Đau bụng dữ dội từng cơn: Trẻ quấy khóc liên tục, cơn đau tăng dần theo thời gian, khó dỗ, có thể bỏ bú, mệt lả, da tái nhợt hoặc tím tái;
• Biểu hiện sốc: Khi tình trạng tiến triển nặng, trẻ có thể mạch nhanh, hạ huyết áp, vã mồ hôi, thở nhanh nông, thậm chí rơi vào hôn mê.

Thời điểm can thiệp hiệu quả nhất thường nằm trong 6 giờ đầu sau khi trẻ xuất hiện các biểu hiện nghi ngờ dấu hiệu trẻ bị xoắn ruột. Nếu can thiệp muộn hơn, ruột có thể bị tắc hoàn toàn, làm gián đoạn tuần hoàn máu nuôi và dẫn đến hoại tử phần ruột bị xoắn. Trong một số trường hợp nặng, xoắn ruột có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm như viêm phúc mạc, hoại tử ruột hoặc sốc nhiễm khuẩn, buộc trẻ phải phẫu thuật khẩn cấp để cứu chữa. Chính vì vậy, để tránh gặp phải những tình trạng này, khi nhận thấy những dấu hiệu trẻ bị xoắn ruột kể trên cha mẹ cần đưa trẻ đến cơ sở y tế ngay lập tức để được chẩn đoán và điều trị kịp thời. 

3. Biện pháp phòng ngừa xoắn ruột ở trẻ và người lớn

Hiện nay, chưa có biện pháp đặc hiệu nào có thể ngăn ngừa hoàn toàn xoắn ruột, đặc biệt khi nguyên nhân xuất phát từ bất thường bẩm sinh trong cấu trúc ruột. Tuy nhiên, việc duy trì lối sống khoa học và chăm sóc sức khỏe hệ tiêu hóa đúng cách có thể giúp giảm đáng kể nguy cơ mắc bệnh cũng như hạn chế các biến chứng liên quan. Dưới đây là một số cách đơn giản nhưng hữu ích giúp duy trì và bảo vệ hệ tiêu hóa luôn khỏe mạnh:

Bổ sung đầy đủ chất xơ trong khẩu phần ăn

Duy trì lượng chất xơ phù hợp mỗi ngày. Ăn nhiều rau xanh, củ quả tươi và ngũ cốc nguyên hạt để tăng cường nhu động ruột, hỗ trợ tiêu hóa tốt hơn.

Cha mẹ cần bổ sung đầy đủ chất xơ trong khẩu phần ăn của trẻ 

Hạn chế thực phẩm nhiều dầu mỡ và thói quen ăn uống thất thường

Tránh ăn quá nhiều đồ chiên rán, thức ăn nhanh, đồ cay nóng hoặc chứa nhiều chất béo bão hòa. Ăn uống điều độ, không bỏ bữa và không ăn quá no giúp giảm áp lực cho hệ tiêu hóa, giúp dạ dày và ruột hoạt động ổn định hơn.

Ăn uống đúng giờ và chậm rãi

Thiết lập giờ ăn cố định hằng ngày giúp đồng hồ sinh học của hệ tiêu hóa hoạt động nhịp nhàng. Nhai kỹ, ăn chậm cũng giúp giảm gánh nặng cho dạ dày và hạn chế tình trạng rối loạn tiêu hóa.

Duy trì vận động 

Thường xuyên đi bộ, tập yoga hoặc thực hiện các bài tập nhẹ nhàng giúp kích thích nhu động ruột, giảm tình trạng ứ trệ tiêu hóa. 

Khám sức khỏe định kỳ 6 tháng/lần

Việc khám sức khỏe định kỳ 6 tháng/lần giúp phát hiện sớm các vấn đề bất thường về tiêu hóa nếu có để được xử lý kịp thời.

Tóm lại, nhận biết dấu hiệu trẻ bị xoắn ruột là yếu tố then chốt để cha mẹ chủ động đưa trẻ đi cấp cứu kịp thời, ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm như hoại tử ruột, viêm phúc mạc hay sốc nhiễm khuẩn. Bên cạnh việc nắm vững các dấu hiệu cảnh báo, cha mẹ cũng nên duy trì chế độ ăn uống hợp lý, bổ sung đầy đủ chất xơ, khuyến khích vận động đều đặn, rèn luyện thói quen đại tiện đúng giờ và đưa trẻ đi khám sức khỏe định kỳ. Những biện pháp này không chỉ giúp giảm nguy cơ xoắn ruột mà còn góp phần bảo vệ sức khỏe đường tiêu hóa toàn diện cho trẻ.

Nếu có thêm thắc mắc cần giải đáp hoặc nhu cầu kiểm tra, thăm khám các tình trạng sức khỏe của trẻ, cha mẹ vui lòng liên hệ tới Hệ thống Y tế MEDLATEC qua Tổng đài 1900 56 56 56 để được hỗ trợ kịp thời.