1. Đâu là tác nhân gây ra bệnh sốt xuất huyết?

1.1. Tác nhân nào gây ra sốt xuất huyết?

Nhắc đến bệnh sốt xuất huyết đại đa số chúng ta đều biết rằng cách thức lây bệnh chính là bị muỗi vằn đốt. Loài muỗi vằn truyền bệnh tên là Aedes aegypti hoặc Aedes albopictus nhưng phổ biến nhất là muỗi Aedes aegypti. Chúng chỉ là vật chủ trung gian đi lây truyền bệnh từ người này qua người khác.

Virus Dengue - tác nhân gây ra bệnh sốt xuất huyết

Vậy tác nhân gây ra bệnh sốt xuất huyết là gì? Thực chất sốt xuất huyết là do virus Dengue gây ra. Loại virus này gồm có 4 chủng: DEN-1, DEN-2, DEN-3 và DEN-4. Muỗi vằn đưa virus gây bệnh vào máu bằng cách chích người lành. Loài muỗi này hoạt động nhiều vào ban ngày và chỉ có muỗi cái mới có khả năng chích người và lây truyền bệnh. Virus Dengue ủ bệnh trong cơ thể muỗi vằn khoảng 8 - 11 ngày.

Khi một người bị muỗi chứa Dengue chích thì virus sẽ tuần hoàn trong máu khoảng 2 - 7 ngày. Đây cũng là khoảng thời gian nếu người bệnh bị muỗi Aedes chích thì virus sẽ được truyền cho muỗi rồi muỗi lại chích và lây lan cho người khác để bệnh dễ bùng phát thành dịch.

Biết được tác nhân gây ra bệnh sốt xuất huyết là gì tức là chúng ta sẽ hiểu có tới 4 chủng virus gây bệnh. Khi cơ thể đã bị sốt xuất huyết và hồi phục thì hệ miễn dịch sẽ chống lại được chủng virus đã mắc bệnh mà thôi. Người bệnh vẫn có khả năng bị nhiễm sốt xuất huyết do các chủng khác gây ra.

1.2. Sốt xuất huyết lây lan như thế nào?

Như vậy, sốt xuất huyết được xem là một bệnh lây truyền. Vậy cách thức để bệnh lây truyền như thế nào? Muỗi aedes là trung gian truyền bệnh chính, sau khi muỗi cái chích hút máu người bị sốt xuất huyết hoặc người mang virus Dengue nhưng không có triệu chứng rồi đốt người khỏe mạnh thì nó sẽ đưa virus vào cơ thể người khỏe mạnh qua vết mà nó chích.

Muỗi aedes hoạt động mạnh nhất vào chiều tối và sáng sớm; hay trú ngụ ở góc tối trong nhà, đồ dùng, trên quần áo. Chúng đẻ trứng ở những nơi có nước như dụng cụ chứa nước, hồ, ao,... Nhiệt độ càng cao thì khả năng sinh sản của muỗi càng cao.

Muỗi vằn là trung gian lây truyền virus Dengue khiến sốt xuất huyết dễ bùng phát thành dịch

Khi muỗi vằn cái hút máu người có tác nhân gây bệnh sốt xuất huyết là virus Dengue thì virus này sẽ ủ bệnh trong cơ thể muỗi 8 - 11 ngày rồi đến cư trú ở tuyến nước bọt của muỗi. Bắt đầu từ thời điểm này chúng có thể lây bệnh cho rất nhiều người bằng cách chích hút máu người khỏe mạnh.

Ngoài con đường lây nhiễm chính là muỗi aedes thì bệnh sốt xuất huyết cũng có thể lây qua một số con đường hiếm gặp hơn như:

- Bệnh viện: thông qua chế phẩm máu, tổn thương ở niêm mạc hay phơi nhiễm với tổn thương bởi kim tiêm. Bên cạnh đó, những người cho máu mang virus Dengue nhưng không có triệu chứng cũng có thể lây bệnh cho người khác.

- Lây dọc: máu của người mẹ mang virus Dengue (khoảng 10 ngày trước sinh) có thể truyền virus sốt xuất huyết sang cho con khi sinh và đến khi trẻ được khoảng 4 - 11 ngày tuổi sẽ có biểu hiện sốt xuất huyết.

2. Nhận biết và phòng ngừa bệnh sốt xuất huyết

2.1. Dấu hiệu nhận biết sốt xuất huyết qua giai đoạn bệnh

Biết được tác nhân gây ra bệnh sốt xuất huyết thì rơi vào tình huống nghi ngờ tiếp xúc với tác nhân ấy chúng ta sẽ chủ động quan sát, phát hiện dấu hiệu của bệnh. Thường thì bệnh sốt xuất huyết sẽ có các dấu hiệu theo từng giai đoạn như sau:

- Giai đoạn sốt: người bệnh thường sốt trên 39 độ C trong 2 - 7 ngày và rất khó hạ sốt bằng thuốc thông thường. Ngoài ra, người bệnh còn cảm thấy đau nhức khắp các cơ, xương khớp; người đau mỏi; hốc mắt bị đau nhức; đau đầu rất dữ dội; buồn nôn; bị nôn nhiều; có chấm xuất huyết dưới da.

Các triệu chứng cảnh báo sốt xuất huyết

- Giai đoạn nguy hiểm (xuất huyết): thường xuất hiện vào ngày thứ 3 - 7, người bệnh có thể cắt hoặc giảm sốt nhưng không phải đây là lúc bệnh đã hồi phục mà chính lúc này bệnh mới trở nên nguy hiểm, cần theo dõi cẩn thận để phát hiện sớm dấu hiệu xuất huyết để có biện pháp xử trí kịp thời nhằm ngăn ngừa các biến chứng nguy hại.

Bước vào giai đoạn xuất huyết, nếu có biến chứng người bệnh sẽ thấy có nốt xuất huyết bên dưới da, bị chảy máu ở nhiều vùng của cơ thể, đặc biệt nguy hiểm nếu xuất huyết nội tạng, xuất huyết não, tràn dịch màng bụng hoặc màng phổi; có những bệnh nhân sẽ bị hạ huyết áp vì máu cô đặc do không được bù đủ dịch.

- Giai đoạn hồi phục: khi sốt cắt trên 48 giờ tức là bệnh đã sang giai đoạn hồi phục, có thể yên tâm; tổng trạng khá dần lên; có cảm giác thèm ăn và đi tiểu tiện nhiều hơn; nếu xét nghiệm sẽ thấy tiểu cầu đã tăng dần lên.

2.1. Biện pháp phòng ngừa sốt xuất huyết

Để dự phòng sự xâm nhập của tác nhân gây bệnh sốt xuất huyết, tốt nhất nên thực hiện các biện pháp:

- Luôn mắc màn khi đi ngủ.

- Khi đi vào vùng có dịch nên mặc quần áo dài để đề phòng muỗi đốt.

- Tất cả các dụng cụ chứa nước cần phải được đậy kín để muỗi vằn không có cơ hội vào đẻ trứng và nhớ thau rửa dụng cụ chứa nước hàng tuần rồi thả cá vào đó để tiêu diệt bọ gậy, loăng quăng.

- Tổng vệ sinh nhà cửa và môi trường sống đều đặn, tuyệt đối không để các dụng cụ dễ gây tù đọng nước ở gần nơi sinh sống, nếu có dụng cụ chứa nước thì khi không dùng đến cần lật úp chúng lại.

- Phun hóa chất diệt muỗi khi có dịch và theo lịch định kỳ.

Một lần nữa chúng tôi muốn nhấn mạnh rằng, tác nhân gây ra bệnh sốt xuất huyết có tới 4 chủng khác nhau nên khi đã bị sốt xuất huyết một lần không có nghĩa là bạn sẽ không bị tái phát bệnh lý này, thậm chí khi bị tái phát người bệnh còn có các triệu chứng nặng hơn so với lần mắc bệnh ban đầu. Vì thế, khi có dấu hiệu nghi ngờ sốt xuất huyết, tốt nhất người dân nên đến khám tại bác sĩ chuyên khoa để được chẩn đoán đúng và tư vấn hướng điều trị phù hợp.

Nếu bạn đang nghi ngờ và cần xác định sốt xuất huyết, hãy liên hệ ngay Tổng đài 1900 56 56 56 của MEDLATEC. Tại đây bạn sẽ được đội ngũ chuyên gia Y tế của Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC chia sẻ những thông tin hữu ích đối với bệnh lý này và hướng dẫn cách thức xét nghiệm để giúp bạn nhanh chóng biết được chính xác về tình trạng sức khỏe của mình.