1. Dị vật trong mũi có rơi xuống phổi không?

Câu trả lời là có thể xảy ra, nhưng rất hiếm. Phần lớn dị vật sẽ mắc lại trong hốc mũi, song nếu người bệnh hít mạnh, ho sặc hoặc xử lý sai cách, dị vật có thể rơi xuống họng rồi lọt vào khí quản và phổi.

Hiện tượng này thường gặp ở trẻ nhỏ, do chưa kiểm soát được phản xạ ho hoặc hít thở. Khi dị vật đi sâu vào đường thở, nó có thể gây tắc nghẽn, viêm phổi hít hoặc suy hô hấp cấp, đây là tình huống cấp cứu y khoa cần được xử trí ngay. Nếu người bệnh không thể thở, không thể ho, tím tái nhanh, cần thực hiện ngay nghiệm pháp Heimlich (hoặc vỗ lưng ấn ngực ở trẻ nhỏ) và gọi cấp cứu 115.

Nếu người bệnh vẫn còn ho được hoặc thở khò khè, không nên thực hiện Heimlich hay vỗ lưng, mà giữ tư thế ngồi, trấn an và nhanh chóng đưa đến cơ sở y tế để được nội soi gắp dị vật.

2. Dấu hiệu nhận biết dị vật trong mũi hoặc rơi xuống phổi

Ngoài việc nắm rõ dị vật trong mũi có rơi xuống phổi không, bạn cũng cần nhận biết sớm các dấu hiệu bất thường để xử trí kịp thời, tránh biến chứng nguy hiểm. Tùy vào vị trí mắc dị vật mà biểu hiện có thể khác nhau:

Khi dị vật còn mắc trong mũi 

Trong tình huống này, người bệnh thường có những biểu hiện khá rõ ràng, do dị vật gây cản trở lưu thông không khí và kích thích niêm mạc mũi. Một số dấu hiệu dễ nhận biết gồm:

• Nghẹt mũi một bên: Người bệnh cảm thấy khó thở hoặc tắc nghẽn ở một bên mũi, đặc biệt khi hít vào hoặc xì mũi.
• Chảy nước mũi liên tục, có thể kèm mùi hôi: Dị vật tồn tại lâu trong mũi khiến dịch nhầy ứ đọng, tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển gây viêm nhiễm.
• Cảm giác đau, rát hoặc ngứa trong mũi: Niêm mạc mũi bị trầy xước do dị vật cọ xát, đặc biệt với những vật cứng, sần hoặc có cạnh sắc.
• Chảy máu nhẹ: Khi dị vật làm tổn thương thành mũi, có thể xuất hiện máu lẫn trong dịch mũi.
• Ở trẻ nhỏ: Thường quấy khóc, hắt hơi liên tục, hay đưa tay ngoáy mũi hoặc nghiêng đầu về một bên để “né” cảm giác khó chịu.

Nếu không phát hiện và xử lý sớm, dị vật có thể gây viêm mũi, viêm xoang hoặc trong một số trường hợp hiếm, rơi xuống họng rồi đi vào đường hô hấp, dẫn đến những biến chứng nguy hiểm hơn.

Khi dị vật còn mắc trong mũi, bạn có thể bị chảy nước mũi liên tục kèm cảm giác đau rát

Khi dị vật đã rơi xuống đường thở hoặc phổi

Đây là tình huống cấp cứu y khoa. Các dấu hiệu cảnh báo gồm:

• Ho sặc sụa, khó thở: Là triệu chứng điển hình nhất khi dị vật lọt vào khí quản hoặc phế quản. Cơn ho thường dữ dội, liên tục và không kiểm soát được.
• thở khò khè, thở rít: Dị vật chặn một phần đường thở khiến luồng khí lưu thông khó khăn, phát ra tiếng rít khi hít vào hoặc thở ra.
• Tím tái, ngạt thở: Khi đường thở bị tắc nghẽn hoàn toàn, người bệnh có thể tím môi, không thể nói, không thở được mặt tái nhợt, thậm chí mất ý thức nếu không được cấp cứu kịp thời.
• Ho kéo dài, đau tức ngực: Nếu dị vật nhỏ lọt sâu vào phổi mà không gây tắc nghẽn cấp, người bệnh vẫn có thể ho dai dẳng, cảm giác nặng ngực hoặc đau âm ỉ.
• Ho ra đờm, đôi khi lẫn máu: Gợi ý tình trạng tổn thương niêm mạc phế quản hoặc viêm phổi hít do dị vật tồn tại lâu trong phổi.

Đây là tình huống cấp cứu y khoa, đặc biệt khi có biểu hiện tím tái hoặc khó thở nghiêm trọng. Người bệnh cần được xử trí ngay bằng nghiệm pháp Heimlich hoặc vỗ lưng ấn ngực. Trường hợp người bệnh vẫn còn ho được hoặc thở khò khè, cần giữ người bệnh ở tư thế ngồi, trấn an và đưa đến cơ sở y tế gần nhất ngay lập tức, để được bác sĩ chuyên khoa tai mũi họng hoặc hô hấp can thiệp, gắp dị vật đúng kỹ thuật, đảm bảo an toàn tính mạng.

3. Cách xử trí an toàn khi nghi ngờ có dị vật trong mũi

Về hướng xử trí, điều quan trọng nhất là giữ bình tĩnh và tuyệt đối không tự ý can thiệp sâu vào mũi. Việc xử lý sai cách có thể khiến dị vật rơi sâu hơn, thậm chí trôi xuống họng hoặc đường thở, gây nguy hiểm. Dưới đây là những bước xử trí an toàn bạn nên thực hiện:

• Không dùng tay, tăm bông hoặc vật nhọn để lấy dị vật: Hành động này dễ làm tổn thương niêm mạc mũi và đẩy dị vật vào sâu hơn.
• Không xì mạnh hai bên mũi cùng lúc: Áp lực đột ngột có thể khiến dị vật di chuyển vào họng hoặc phổi.
• Thử xì nhẹ một bên mũi (bên bị tắc): Nếu dị vật nhỏ, trơn và chưa mắc sâu, cách này đôi khi giúp đẩy dị vật ra ngoài một cách tự nhiên.
• Không cố gắng lấy dị vật ở nhà khi không nhìn thấy rõ: Với những dị vật khó xác định vị trí hoặc mắc sâu, tốt nhất bạn nên đến cơ sở y tế hoặc bệnh viện chuyên khoa tai mũi họng. Tại đây, bác sĩ sẽ dùng dụng cụ chuyên biệt hoặc nội soi để gắp dị vật an toàn, tránh gây tổn thương niêm mạc.
• Theo dõi sau khi lấy dị vật: Nếu vẫn thấy nghẹt mũi, chảy dịch hôi hoặc khó thở, cần tái khám để kiểm tra xem còn sót dị vật hay có viêm nhiễm kèm theo không.

Bạn tuyệt đối không dùng tay hoặc vật nhọn để lấy dị vật

4. Khi nào cần đi khám bác sĩ ngay?

Trong hầu hết các trường hợp, dị vật trong mũi cần được bác sĩ xử lý càng sớm càng tốt, đặc biệt khi người bệnh xuất hiện các dấu hiệu bất thường. Bạn nên đưa người bệnh đến cơ sở y tế ngay nếu gặp một trong những tình huống sau:

• Khó thở, thở rít hoặc tím tái: Đây là dấu hiệu cảnh báo dị vật đã rơi xuống đường thở hoặc phổi, gây tắc nghẽn nghiêm trọng và cần cấp cứu khẩn cấp. Bạn cần thực hiện Heimlich (hoặc vỗ lưng ấn ngực ở trẻ nhỏ) và gọi cấp cứu 115.
• Ho sặc sụa, ho liên tục không dứt: Có thể cho thấy dị vật đã di chuyển khỏi mũi và nằm ở vị trí sâu hơn trong khí quản hoặc phế quản. Các hướng dẫn đều khuyến cáo chưa cần làm Heimlich hay vỗ lưng ấn ngực, thay vào đó khuyến khích người bệnh tiếp tục ho, gọi hỗ trợ và đưa đi viện ngay để kiểm tra, gắp dị vật an toàn.
• Chảy máu mũi hoặc dịch hôi kéo dài: Nếu dịch mũi có mùi hôi, chảy mủ hoặc lẫn máu, rất có thể niêm mạc mũi bị viêm nhiễm do dị vật mắc lâu ngày.
• Không xác định được vị trí dị vật hoặc dị vật không thể tự lấy ra: Tuyệt đối không cố gắng xử lý tại nhà khi không có dụng cụ và chuyên môn.
• Trẻ nhỏ quấy khóc, khó thở hoặc có biểu hiện sợ hãi, mặt đỏ khi hít thở: Đây là dấu hiệu nguy hiểm, cần đưa đến bác sĩ tai mũi họng ngay lập tức.

Bạn nên đến thăm khám bác sĩ nếu cảm thấy khó thở, thở rít

Như vậy, bài viết trên đây đã giúp giải đáp chi tiết câu hỏi dị vật trong mũi có rơi xuống phổi không và cung cấp những thông tin cần thiết về dấu hiệu nhận biết, cách xử trí an toàn, cũng như khi nào nên đi khám bác sĩ. Mặc dù tình huống dị vật rơi xuống phổi rất hiếm gặp, nhưng việc xử lý đúng cách và kịp thời là vô cùng quan trọng để tránh biến chứng nguy hiểm. Đồng thời, phòng ngừa ngay từ đầu, đặc biệt ở trẻ nhỏ, sẽ giúp giảm tối đa nguy cơ tai nạn và bảo vệ an toàn đường hô hấp.

Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc liên quan, có thể liên hệ Tổng đài MEDLATEC 1900 56 56 56 để được giải đáp chi tiết và đặt lịch thăm khám cùng bác sĩ chuyên khoa.