1. Hẹp thực quản: Nguyên nhân và triệu chứng có thể gặp phải

1.1. Như thế nào là hẹp thực quản?

Hẹp thực quản là hiện tượng thu hẹp lòng ống thực quản khiến cho thức ăn, nước uống khó có thể đi qua. Có 2 dạng hẹp thực quản là:- Hẹp thực quản lành tính: Thường do viêm, tổn thương hoặc hậu phẫu.

- Hẹp thực quản ác tính: Do khối u, ung thư thực quản.

1.2. Nguyên nhân dẫn đến hẹp thực quản

Hẹp thực quản bẩm sinh thường xảy ra ở giai đoạn đầu của thai kỳ, chưa xác định được nguyên nhân, gen di truyền có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh. 

Hẹp thực quản lành tính thường là kết quả từ quá trình mắc bệnh trào ngược dạ dày thực quản (GERD). GERD xảy ra khi cơ thắt ở tâm vị hoạt động không hiệu quả, khiến cho axit từ dạ dày trào lên thực quản, theo thời gian sẽ bào mòn niêm mạc thực quản và gây viêm thực quản. Sự tái diễn nhiều lần của quá trình này chính là nguyên nhân khiến thực quản xuất hiện các mô sẹo không có khả năng phục hồi nên bị hẹp.

Ngoài ra, hẹp thực quản lành tính còn xuất phát từ:

- Lưu sonde dạ dày lâu ngày khiến thực quản bị viêm loét.

- Xạ trị vùng cổ, ngực.

- Nuốt phải chất có tính ăn mòn cao gây bỏng thực quản.

- Chấn thương trong quá trình nội soi thực quản.

- Hệ lụy sau điều trị giãn tĩnh mạch thực quản.

Trường hợp hẹp thực quản ác tính, nguyên nhân chủ yếu xuất phát từ sự xuất hiện của khối u ác tính ngoài thực quản hoặc ung thư thực quản.

Bị trào ngược dạ dày thực quản là nguyên nhân gây hẹp thực quản

1.3. Triệu chứng có thể gặp phải khi bị hẹp thực quản

Người bị hẹp thực quản thường gặp phải những triệu chứng sau:

- Khó nuốt, nuốt nghẹn:

Ban đầu người bệnh chỉ cảm thấy nuốt khó khi ăn thức ăn đặc nhưng theo thời gian, bệnh trở nên nặng hơn, người bệnh thậm chí không thể nuốt cả thức ăn lỏng hoặc nước. Cảm giác vướng, nghẹn ở cổ họng hoặc ngực khiến người bệnh sợ ăn, ăn ít, dễ sút cân.

- Nuốt đau:

Người bị hẹp thực quản cũng có cảm giác đau khi nuốt hoặc cảm thấy như bị bóp chặt, bỏng rát ở đoạn dưới xương ức khi thức ăn, nước uống đi qua. Tình trạng này là kết quả của việc niêm mạc bị viêm, loét hoặc căng giãn bất thường.

- Ợ chua, trào ngược, nôn:

Sau khi ăn, người bệnh thường xuyên bị ợ chua, trào ngược hoặc nôn. Đây là kết quả của việc thức ăn không thể xuống dạ dày và bị đẩy ngược lên thực quản.

- Triệu chứng khác: 

Hẹp thực quản lâu ngày còn gây sụt cân không rõ nguyên nhân, mệt mỏi, khàn tiếng hoặc ho kéo dài, nhất là khi dịch trào ngược gây viêm thanh quản.

2. Hẹp thực quản ảnh hưởng gì đến sức khỏe và cuộc sống của người bệnh?

Thường xuyên tái diễn triệu chứng hẹp thực quản khiến người bệnh sợ ăn uống, căng thẳng, thậm chí có thể trầm cảm. Nếu không được điều trị, hẹp thực quản có thể gây:

- Suy dinh dưỡng do ăn uống kém.

- Viêm phổi hít do thức ăn rơi vào đường thở

- Loét, xuất huyết thực quản.

- Tăng nguy cơ bị ung thư thực quản.

3. Phương pháp chẩn đoán, điều trị hẹp thực quản là gì?

3.1. Chẩn đoán

Bệnh nhân có triệu chứng nghi ngờ hẹp thực quản sẽ được bác sĩ thăm khám lâm sàng, hỏi bệnh sử. Sau đó, tùy vào mức độ nghiêm trọng của triệu chứng mà bệnh nhân đang gặp phải, bác sĩ sẽ chỉ định phương pháp kiểm tra phù hợp cho việc đưa ra kết quả chẩn đoán:

- Nội soi đường tiêu hóa trên: Xác định vị trí hẹp, tổn thương hoặc khối u tại vị trí thực quản bị hẹp. Trường hợp cần thiết bác sĩ sẽ tiến hành sinh thiết để xác định tính chất lành hoặc ác tính của bệnh.

- Chụp X-quang thực quản cản quang: Xác định vị trí, phạm vi, kích thước và mức độ hẹp, các tổn thương bất thường khác tại đây.

- Siêu âm nội soi: Cung cấp hình ảnh giúp bác sĩ đánh giá mức độ tổn thương thực quản, đặc biệt cần thiết với bệnh nhân đã sinh thiết nhưng chưa thể đưa ra kết luận chính xác.

Mô phỏng quá trình nội soi chẩn đoán hẹp thực quản

3.2. Điều trị

3.2.1. Trường hợp hẹp thực quản lành tính

Bác sĩ sẽ cân nhắc các phương pháp điều trị sau dựa trên nguyên nhân và mức độ hẹp thực quản:

- Nong thực quản bằng bóng hoặc dụng cụ cơ học:

Đây là biện pháp phổ biến nhằm mở rộng chỗ hẹp. Người bệnh sẽ được gây mê hoặc dùng thuốc an thần trong thời gian tiến hành thủ thuật. Bác sĩ sẽ đưa ống nội soi mềm qua đường miệng vào thực quản để đặt dụng cụ nong có gắn bóng vào nhằm mở rộng vùng đã bị thu hẹp. 

- Đặt stent thực quản:

Stent sẽ được đưa vào vị trí hẹp qua ống nội soi. Stent thực quản có thể được đặt tạm thời hoặc vĩnh viễn tùy tình trạng bệnh lý và đáp ứng điều trị.

3.2.2. Trường hợp hẹp thực quản ác tính

Nếu kết quả chẩn đoán xác định người bệnh bị hẹp thực quản ác tính hoặc hẹp thực quản lành tính nhưng không điều trị nội khoa, bác sĩ sẽ cân nhắc phẫu thuật cắt bỏ một phần hoặc toàn bộ thực quản. Sau phẫu thuật, người bệnh sẽ được đặt ống thông dạ dày để bổ sung dinh dưỡng.

Bệnh nhân hẹp thực quản ác tính thường sẽ được chỉ định phẫu thuật

3.3. Chăm sóc cho bệnh nhân hẹp thực quản như thế nào?

Bệnh nhân hẹp thực quản cần được:

- Ưu tiên ăn thực phẩm mềm, dễ nuốt như cháo, súp, sinh tố,... và uống đủ 2 lít nước mỗi ngày để tránh khô cổ họng.

- Nhai kỹ, ăn chậm.

- Tránh ăn thực phẩm dạng cứng, đồ ăn nhiều dầu mỡ, đồ ăn cay, thực phẩm dễ gây trào ngược như bạc hà, socola,... không dùng chất kích thích hay bia rượu.

- Nên chia thành nhiều bữa ăn nhỏ trong ngày và không nằm ngay sau khi ăn. 

- Hạn chế căng thẳng, lo âu.

- Nâng cao đầu khi ngủ để giảm trào ngược.

Bị hẹp thực quản lâu ngày không được điều trị sẽ khiến người bệnh phải đối mặt với nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng. Vì thế, ngay khi phát hiện tình trạng khó nuốt kéo dài trên 1 tuần, đau rát cổ họng khi ăn, thường xuyên bị trào ngược,... quý khách hàng có thể liên hệ Hotline 1900 56 56 56, đặt lịch khám cùng bác sĩ chuyên khoa của Hệ thống Y tế MEDLATEC để được chẩn đoán đúng và định hướng điều trị phù hợp.