1. Tìm hiểu các thông tin cơ bản về hội chứng suy hô hấp cấp tính

Hội chứng suy hô hấp cấp tính là tình trạng gián đoạn trao đổi khí O2 và CO2 của phổi, liên quan đến nhiều tổn thương tại cơ quan này. Bệnh gây ra sự thiếu hụt O2 trong máu nuôi tim, não và các cơ quan khác trong cơ thể, đôi khi kèm hoặc không kèm theo tình trạng tăng CO2 trong máu. Sự thiếu hụt này ảnh hưởng đến hoạt động của nhiều cơ quan, gây nhiều triệu chứng và biến chứng nặng cho bệnh nhân.

Hội chứng suy hô hấp cấp tính ở trẻ rất nguy hiểm

Nếu không cấp cứu kịp thời, các trường hợp mắc hội chứng suy hô hấp cấp tính nặng có thể tử vong nhanh chóng. Theo thống kê tại Hoa Kỳ, mỗi năm đất nước này ghi nhận hơn 140 nghìn trường hợp. Tỉ lệ tử vong là khoảng 40% với các trường hợp suy hô hấp cấp tính nặng. Bệnh nhân tiên lượng nặng nếu chăm sóc y tế tốt, tích cực có thể được cứu sống và phục hồi sức khỏe tốt.

1.1. Nguyên nhân gây suy hô hấp cấp tính

Hội chứng suy hô hấp cấp tính có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân, được chia thành 2 nhóm chính sau:

Nguyên nhân tại phổi

Các bệnh lý tại phổi gây tổn thương và suy giảm chức năng hô hấp của cơ quan này là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến hội chứng suy hô hấp cấp tính, bao gồm:

Virus gây nhiều bệnh lý tại phổi dẫn đến suy hô hấp cấp tính

• Bệnh nhiễm trùng phổi: viêm phổi do virus (Cúm A H5N1, SARS, H7N9, H1N1,…), viêm phổi do vi khuẩn (Phế cầu, liên cầu,…), lao kê, viêm phổi do virus ác tính,… gây nhiễm trùng nặng và lan rộng các thùy phổi.

• Phù phổi cấp: Gồm nhiều thể bệnh như phù phổi cấp do tim, phù phổi tổn thương, phù phổi cấp trên tim lành,…

• Tắc nghẽn phế quản cấp: Bệnh do dị vật, xẹp phổi cấp, u hoặc do đặt nội khí quản.

• Hen phế quản nặng: đây là bệnh cơ địa hoặc tiến triển do bệnh lý phế quản không được điều trị tốt.

• Suy hô hấp mạn kết hợp với yếu tố thuận lợi như tắc nghẽn động mạch phổi, nhiễm trùng phổi phế quản, tràn khí màng phổi,…

Nguyên nhân ngoài phổi

Yếu tố tác động ngoài có thể gây hội chứng suy hô hấp cấp tính bao gồm:

• Tràn dịch màng phổi: thường tình trạng tràn dịch nghiêm trọng, tràn dịch cấp với lượng dịch lớn và tăng nhanh.

• Tắc nghẽn thanh - khí quản: thường do u thực quản, u thanh quản, viêm thanh quản hoặc dị vật.

• Chấn thương lồng ngực: các chấn thương gây gãy xương sườn và làm tổn thương phổi, màng phổi.

• Tổn thương cơ hô hấp.

• Tổn thương thần kinh trung ương: như tai biến mạch máu não, chấn thương sọ não, tổn thương trung tâm hô hấp,…

Đối tượng nguy cơ

Các đối tượng sau có nguy cơ cao mắc hội chứng suy hô hấp cấp tính và tiến triển nguy hiểm bao gồm:

• Trẻ sinh non: do phát triển phổi và hệ hô hấp chưa toàn diện, nguy cơ tăng áp phổi, suy phổi cao hơn.

• Người nghiện thuốc lá, bia rượu: hệ miễn dịch suy giảm, hệ hô hấp dễ bị tổn thương và mắc bệnh hơn.

Trẻ sinh non có nguy cơ cao bị suy hô hấp cấp tính

• Người có tiền sử chấn thương đường hô hấp, chấn thương phổi.

• Người trên 65 tuổi: sức đề kháng yếu dễ khiến bệnh nhiễm trùng hô hấp tiến triển nặng đi kèm với tổn thương phổi.

• Người thường xuyên làm việc trong môi trường khói bụi, hóa chất khiến sức đề kháng của phổi giảm sút.

1.2. Các mức độ bệnh

Hội chứng suy hô hấp cấp tính cần xác định là cấp cứu hô hấp nghiêm trọng, cần can thiệp y tế càng sớm càng tốt. Bác sĩ cần phân biệt mức độ nghiêm trọng của suy hô hấp cấp tính để định hướng điều trị và phòng ngừa biến chứng:

Mức độ nặng

Với mức độ này¸ bệnh có thể kiểm soát được bằng thuốc và một số thủ thuật không đáng kể, song cần điều trị sớm kết hợp theo dõi phòng ngừa biến chứng.

Mức độ nguy kịch

Yêu cầu phải can thiệp bằng thủ thuật càng sớm càng tốt để cứu sống bệnh nhân, sau đó mới dùng thuốc hoặc dùng thuốc từ đầu để giảm triệu chứng.

2. Những triệu chứng suy hô hấp cấp tính điển hình

Bệnh nhân suy hô hấp cấp tính có triệu chứng rất rõ ràng và tiến triển nhanh, bao gồm:

2.1. Khó thở

Chức năng hô hấp của phổi bị ảnh hưởng nghiêm trọng dẫn tới khó thở, thiếu oxy máu kèm theo tăng hoặc không tăng CO2 trong máu.

2.2. Biên độ hô hấp tăng

Ở bệnh nhân suy hô hấp cấp tính, biên độ hô hấp tăng nhằm bù vào lượng oxy cung cấp thiếu.

2.3. Nhịp thở bất thường

Bệnh nhân có thể tăng nhịp thở nếu có viêm phế quản phổi hoặc giảm nếu không có cơ kéo, cần can thiệp thở máy ngay để duy trì nhịp thở.

Bệnh nhân suy hô hấp cấp tính thường có nhịp thở rối loạn

2.4. Xanh tím cơ thể

Tình trạng thiếu oxy trong máu sẽ gây xanh tím cơ thể, nếu tăng nhiều PaCO2 trong máu thì sẽ đỏ tía, vã mồ hôi.

2.5. Rối loạn tim mạch

Bệnh nhân mắc hội chứng suy hô hấp cấp tính có thể bị ngừng tim, rối loạn nhịp tim, rung thất, huyết áp tăng giảm bất thường,… cần cứu cấp càng sớm càng tốt. Đặc biệt, ngừng tim do thiếu oxy nặng phải cấp cứu trong vòng 5 phút nếu không sẽ gây ra tổn thương không thể phục hồi.

2.6. Rối loạn ý thức

Bệnh nhân có dấu hiệu lờ đờ, phản ứng chậm, li bì, hôn mê.

2.7. Rối loạn thần kinh

Não là cơ quan chịu ảnh hưởng đầu tiên khi oxy trong máu sớm nên rối loạn thần kinh thường xuất hiện khá sớm ở bệnh nhân suy hô hấp cấp tính.

3. Có thể điều trị cho bệnh nhân suy hô hấp cấp tính không?

Với bệnh nhân suy hô hấp cấp tính, cấp cứu can thiệp càng sớm và tích cực đúng phương pháp thì hiệu quả điều trị càng tốt. Bệnh nhân có thể phục hồi sức khỏe hoặc chịu những tổn thương vĩnh viễn, thậm chí tử vong tùy theo thời gian can thiệp bệnh.

Can thiệp sớm giúp cứu sống bệnh nhân suy hô hấp cấp tính

Liệu trình cấp cứu và điều trị lâu dài cho bệnh nhân suy hô hấp cấp tính bao gồm các bước sau:

• Nhận diện và điều trị nguyên nhân gây bệnh.

• Thông khí cơ học để đảm bảo khí oxy và bảo vệ phổi.

• Cân bằng nước dịch.

• Giảm biến chứng điều trị và các thủ thuật can thiệp.

• Dự phòng huyết khối tĩnh mạch, nhiễm trùng, hít sặc, xuất huyết tiêu hóa, dùng thuốc an thần quá mức,…

Như vậy, hội chứng suy hô hấp cấp tính cần được phát hiện và can thiệp điều trị sớm. Nếu biến chứng nặng xảy ra, bệnh nhân có thể gặp tổn thương vĩnh viễn hoặc tử vong do thiếu oxy máu.

Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC là cơ sở y tế được nhiều khách hàng tin tưởng và lựa chọn khi thăm khám và điều trị các bệnh lý liên quan đến đường hô hấp. Bệnh viện hội tụ đội ngũ y bác sĩ giỏi, điều dưỡng có trình độ, nhiều năm kinh nghiệm và tận tâm với nghề. Bên cạnh đó, hệ thống trang thiết bị hiện đại, đầy đủ sẽ đảm bảo cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe toàn diện nhất.

Liên hệ với MEDLATEC qua hotline 1900 56 56 56 để được tư vấn chi tiết hơn.