1. Tổng quan về chức năng và cấu trúc của gan

Gan nằm ở bên phải trong ổ bụng; lớn nhất cơ thể về kích thước; nặng khoảng 1.3kg; gồm 2 thùy, ống dẫn mật và các mạch máu. Gan giữ tới hơn 500 nhiệm vụ khác nhau, điển hình là:

- Sản xuất mật để hấp thụ và phân hủy chất dinh dưỡng của quá trình tiêu hoá.

- Điều hòa quá trình đông máu.

- Loại bỏ độc tố và lọc máu.

- Lưu trữ khoáng chất, vitamin, đường,...

- Là một phần của hoạt động miễn dịch.

2. Bệnh xơ gan - nguyên nhân và tính chất nguy hiểm của nó

2.1. Xơ gan là bệnh như thế nào

Xơ gan là thuật ngữ được dùng để miêu tả tình trạng xơ hóa (hình thành sẹo) xảy ra ở gan. Nó phát triển khi trong một thời gian dài gan phải chịu tác động của các yếu tố gây hại cho chính mình. Thường thì khi bị tổn thương, gan sẽ nỗ lực để tự sửa và đó cũng là lúc mô sẹo ở gan xuất hiện. Mô sẹo càng nhiều thì gan càng bị chai cứng, chức năng không thể hoạt động bình thường.

Sự khác biệt giữa lá gan bình thường và gan bị xơ

2.2. Vì sao bị xơ gan

Các nguyên nhân gây ra xơ gan phổ biến nhất có thể kể đến như:

- Sự tấn công của ký sinh trùng.

- Sự tấn công của virus.

- Quá trình ứ đọng máu kéo dài do một số bệnh lý.

- Teo ống dẫn mật bẩm sinh.

- Ứ mật.

- Uống rượu bia quá nhiều.

- Một thời gian dài duy trì lối sống không lành mạnh.

2.3. Mức độ nguy hiểm của bệnh xơ gan

Bản thân bệnh xơ gan có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm cho chính nó đồng thời ảnh hưởng đến các cơ quan khác trong cơ thể từ đó gây hại cho sức khỏe và tính mạng của người bệnh:

- Làm giãn to tĩnh mạch ở thực quản từ đó tăng nguy cơ vỡ tại đây và gây xuất huyết tiêu hóa.

- Suy gan gây não gan khiến cho gan không thể thực hiện được chức năng đào thải độc tố của mình nên người bệnh có triệu chứng run rẩy chân tay, mất ý thức, hay ngủ gà ngủ gật, thiếu tỉnh táo,...

- Chướng bụng, sốt, đau bụng vì ổ bụng bị nhiễm trùng.

- Có khối u trên gan, nguy cơ biến chứng ung thư đe dọa sự sống rất cao.

3. Dấu hiệu nhận biết sớm các giai đoạn của xơ gan

Các giai đoạn của xơ gan được phân chia như sau:

3.1. Giai đoạn đầu

Đây là thời điểm các dấu hiệu của bệnh hầu như chưa có nên không được chú ý. Tuy nhiên, do gan đã bị viêm trong một thời gian dài và đã bắt đầu hình thành sẹo nên ở một số người cũng xuất hiện dấu hiệu:

- Thường xuyên cảm thấy người thiếu năng lượng và mệt mỏi.

- Đôi khi thấy đau phía hạ sườn.

- Nước tiểu có màu sẫm.

- Da nổi mẩn đỏ mà không tìm được nguyên nhân.

- Lông rụng nhiều, móng tay khô ráp.

Trong số các giai đoạn của xơ gan thì đây là thời điểm bệnh còn nhẹ nhất, khả năng phục hồi chức năng gan rất cao nếu được điều trị kịp thời.

3.2. Giai đoạn thứ hai

Bước sang giai đoạn này, gan đã có những tổn thương nhất định vì mô sẹo đã hình thành nhiều hơn, khả năng đào thải chất độc cũng kém đi vì chức năng gan bắt đầu suy yếu. Các dấu hiệu thường thấy là:

Chướng bụng, đầy hơi là một trong các dấu hiệu xơ gan giai đoạn đầu

- Bụng đầy hơi khó chịu.

- Cơ thể mệt mỏi.

- Hạ sườn phải đau.

- Chảy máu chân răng hoặc mũi.

- Nước tiểu có màu sẫm.

- Một số trường hợp có thể bắt đầu vàng da hoặc mắt.

Nếu lúc này tìm ra đúng nguyên nhân khiến gan bị xơ và điều trị tích cực thì cơ hội khỏi bệnh vẫn cao.

3.3. Giai đoạn thứ ba

Đây là lúc xơ gan đã bước vào giai đoạn muộn với những tổn thương tương đối nghiêm trọng, chức năng gan bị rối loạn. Vì thế các triệu chứng của bệnh đã rõ ràng hơn:

- Ổ bụng có dịch nên thường xuyên bị chướng bụng.

- Ăn kém, mệt mỏi nên sụt cân nhanh chóng khó kiểm soát.

- Đi ngoài phân đen.

- Rối loạn tiêu hóa.

- Da nổi mẩn, ngứa.

- Da và mắt có màu vàng.

- Nhịp tim nhanh.

- Tăng giảm đường huyết thất thường.

- Hiện tượng phù có thể ở mắt cá chân, toàn chân hoặc toàn thân.

Với các giai đoạn của xơ gan thì lúc này việc điều trị đã trở nên thực sự khó khăn, yêu cầu sự kiên trì từ phía người bệnh lẫn người nhà. Nếu tuân thủ nghiêm túc phác đồ điều trị do bác sĩ chỉ định kết hợp với chế độ sinh hoạt khoa học thì các triệu chứng của bệnh có thể được kiểm soát.

3.4. Giai đoạn cuối

Sang đến giai đoạn cuối tức là toàn bộ gan đã bị xơ hóa nên mọi hoạt động bị đình trệ. Người bệnh sẽ phải đứng trước nguy cơ cao đối diện với hàng loạt biến chứng nguy hiểm như: tăng áp lực tĩnh mạch cửa, não gan, xuất huyết tiêu hóa, ung thư gan,...

Người bị xơ gan giai đoạn cuối sẽ có các triệu chứng tương tự giai đoạn 3 nhưng ở mức độ nghiêm trọng hơn. Ngoài ra, họ cũng có thể sẽ bị:

- Thay đổi về tâm lý và tính cách.

- Tiểu khó, tiểu ít vì thận bị suy.

- Buồn ngủ thường xuyên, hôn mê vì não bị nhiễm độc.

- Màng bụng bị viêm.

- Dịch ứ trong ổ bụng nhiều nên dễ bị vỡ tĩnh mạch thực quản.

Sang đến giai đoạn cuối thì bệnh xơ gan không thể điều trị được nữa và thời gian sống của người bệnh là rất ngắn.

4. Cách để phát hiện bệnh xơ gan từ sớm

Từ các giai đoạn của xơ gan trên đây có thể thấy việc phát hiện bệnh từ sớm là vô cùng quan trọng đối với bảo toàn sự sống cho người bệnh. Muốn làm được điều này, cần:

Khi có dấu hiệu nghi ngờ cần đến khám bác sĩ để phát hiện các giai đoạn của xơ gan, điều trị càng sớm càng tốt

4.1. Dựa trên triệu chứng của bệnh

Khi có những dấu hiệu đặc trưng sau nên nghi ngờ xơ gan và thăm khám bác sĩ chuyên khoa càng sớm càng tốt:

- Không lao động quá sức nhưng lại hay thấy mệt mỏi.

- Cân nặng giảm nhanh.

- Ăn không có cảm giác ngon miệng.

- Có các mạch máu nổi như mạng nhện.

- Móng tay trắng, bàn chân hoặc bàn tay nổi ban đỏ.

- Da dễ bị thâm tím.

4.2. Dựa trên những yếu tố rủi ro dễ gây ra bệnh

Chỉ khi gan đã bị tác động gây tổn thương trong thời gian dài mới tiến triển xơ gan nên khi có những yếu tố rủi ro sau cần có kế hoạch kiểm tra gan thật sớm:

- Uống rượu bia nhiều.

- Bị bệnh béo phì.

- Bị viêm gan mãn tính do virus.

4.3. Thông qua thăm khám sức khỏe

Đối với việc phát hiện sớm xơ gan thì thăm khám sức khỏe định kỳ 6 tháng - 1 năm/lần là vô cùng cần thiết. Những lần thăm khám này không những giúp phát hiện sớm bệnh lý về gan mà còn tìm ra các nguy cơ bệnh lý tiềm ẩn khác. Nhờ đó mà người bệnh sẽ có được những lời khuyên hữu ích từ bác sĩ để bảo vệ tốt nhất cho gan.

Thăm khám để chẩn đoán sớm được xem là chìa khóa để phát hiện các giai đoạn của xơ gan ở bệnh nhân từ đó bác sĩ sẽ có biện pháp phục hồi chức năng gan hiệu quả, kịp thời. Nếu chẩn đoán từ sớm, khi mới ở giai đoạn một thì mọi biến đổi ở gan có thể sửa chữa được và cũng đồng nghĩa với các biến chứng ở giai đoạn muộn được ngăn ngừa.

Hy vọng với những chia sẻ từ bài viết trên đây bạn đọc đã hình dung được các giai đoạn của xơ gan với cách phát hiện bệnh từ sớm để chủ động trong việc tìm ra biện pháp ngăn ngừa bệnh lý này tiến triển. Nếu cần tới sự hỗ trợ y tế, đừng quên tổng đài 1900 56 56 56 của Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC luôn sẵn lòng đồng hành để đưa ra phương án bảo vệ tốt nhất cho sức khỏe của bạn.