1. Thụt táo bón là gì?

Thụt táo bón là phương pháp dùng dung dịch dạng nước hoặc gel đưa vào trực tràng qua hậu môn để kích thích nhu động ruột, khiến phân trở nên mềm hơn và dễ đẩy ra ngoài. Phương pháp này thường được dùng khi người bệnh bị táo bón nặng, phân khô cứng lâu ngày hoặc cần làm sạch ruột trước khi phẫu thuật, nội soi đại tràng.

2. Khi nào nên, không nên thụt táo bón?

Không phải mọi trường hợp bị táo bón đều có thể sử dụng thụt. Thụt táo bón chỉ nên dùng trong những tình huống nhất định và có hướng dẫn của bác sĩ.

2.1. Trường hợp nên thụt táo bón

Một số trường hợp sau có thể cân nhắc sử dụng thụt hậu môn:

• Táo bón kéo dài trên 3 - 5 ngày, phân cứng, đại tiện khó khăn, gây đau rát hậu môn.
• Người bị táo bón đã thay đổi chế độ ăn hoặc đã dùng thuốc nhuận tràng nhưng không cải thiện.
• Trẻ nhỏ hoặc người già bị bí đại tiện nặng, không thể tự đi tiêu.

Thụt táo bón được nhiều người dùng khi khó đi ngoài do táo bón nhiều ngày

2.2. Trường hợp không nên thụt táo bón

Không nên sử dụng thụt khi:

• Có vết nứt hậu môn, trĩ nặng, viêm loét trực tràng.
• Phụ nữ đang mang thai (chỉ dùng nếu có chỉ định từ bác sĩ).
• Nghi ngờ tắc ruột, viêm ruột thừa hoặc đau bụng chưa rõ nguyên nhân.

Sử dụng thụt hậu môn trong những trường hợp này có thể làm tăng nguy cơ viêm trực tràng hoặc gây biến chứng nguy hiểm.

3. Cách thụt táo bón đúng và an toàn

Quy trình thụt táo bón cần được thực hiện đúng để tránh nguy cơ tổn thương và mang lại hiệu quả tốt hơn:

3.1. Chuẩn bị trước khi thụt

Trước khi thụt, cần chuẩn bị:

• Dụng cụ thụt: ống thụt, gel thụt,...
• Dung dịch thụt phù hợp: nước muối ấm 0,9%, glycerin hoặc dung dịch thuốc theo hướng dẫn.
• Không gian kín đáo, sạch sẽ, thuận tiện cho việc đi vệ sinh sau đó.
• Nên rửa tay sạch, bôi trơn đầu ống thụt bằng dầu parafin hoặc gel bôi trơn để tránh trầy xước niêm mạc.

3.2. Các bước thực hiện

Để tiến hành thụt táo bón đúng cách, bạn cần: 

• Nằm nghiêng người về phía bên trái, co hai đầu gối lên bụng.
• Từ từ đưa đầu ống thụt vào hậu môn một cách nhẹ nhàng khoảng 3 - 5cm.
• Bơm dung dịch vào hậu môn, không thực hiện thao tác bơm quá mạnh hoặc quá nhanh.
• Nằm yên để giữ dung dịch trong hậu môn khoảng 5 - 10 phút, sau đó đi vệ sinh.
• Nếu cảm thấy đau bụng, chóng mặt hay buồn nôn trong khi thụt thì cần dừng lại ngay.

3.3. Sau khi thụt táo bón

Sau khi đi tiêu, bạn nên:

• Dùng nước ấm vệ sinh hậu môn nhẹ nhàng.
• Bổ sung nước, rau xanh và trái cây để hỗ trợ tiêu hóa.
• Không nên thụt lại ngay nếu vẫn cảm thấy chưa hết phân mà cần đợi ít nhất 24 giờ sau đó mới thực hiện tiếp.

4. Lạm dụng thụt táo bón có thể gặp rủi ro gì?

Như đã nói ở trên, thụt táo bón không phải là phương pháp phù hợp để áp dụng trong mọi trường hợp. Thậm chí, nếu lạm dụng cách làm này có thể dẫn đến:

 4.1. Làm mất cân bằng khả năng co bóp tự nhiên của đường ruột

Ruột có khả năng tự điều chỉnh nhu động và đào thải phân. Khi thường xuyên sử dụng thụt, ruột sẽ lười co bóp, khiến người bệnh phụ thuộc vào thụt mới có thể đi tiêu. Theo thời gian, người bệnh khó đi ngoài nếu không dùng thụt, gây ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe tiêu hóa.

Ngoài ra, một số loại dung dịch thụt có thể làm rửa trôi lợi khuẩn trong ruột, gây mất cân bằng hệ vi sinh, dẫn đến rối loạn tiêu hóa hoặc viêm đại tràng.

Lạm dụng thụt hậu môn dễ làm mất cân bằng tự nhiên đường ruột

4.2. Niêm mạc hậu môn - trực tràng bị tổn thương

Việc đưa ống thụt sai cách có thể gây:

• Rách niêm mạc, gây xuất huyết hậu môn.
• Vi khuẩn xâm nhập vào bên trong trực tràng gây viêm nhiễm.
• Nguy cơ thủng trực tràng (rất hiếm).

5. Biện pháp thay thế thụt táo bón

Thay vì lạm dụng thụt táo bón, người bệnh có thể áp dụng các biện pháp tự nhiên và an toàn hơn như:

5.1. Thay đổi chế độ ăn uống

Người bị táo bón cần duy trì: 

• Uống 2 - 2.5 lít nước mỗi ngày.
• Ăn nhiều rau xanh và trái cây giàu chất xơ như khoai lang, cam, chuối, táo,...
• Hạn chế tiêu thụ thực phẩm nhiều chất béo và đường, đồ ăn chế biến sẵn.

5.2. Tăng vận động

Tập thể dục đều đặn là cách kích thích hoạt động của nhu động ruột, giảm nguy cơ táo bón. Vì thế, người bệnh cần đi bộ 30 phút mỗi ngày để cải thiện tiêu hóa, tăng hoạt động của nhu động ruột.

5.3. Tập thói quen đi đại tiện đúng giờ

Tập thói quen đi đại tiện vào một khung giờ cố định trong ngày, tốt nhất là buổi sáng là việc nên làm để phòng ngừa, giảm thiểu tình trạng táo bón. Đặc biệt, khi có cảm giác muốn đại tiện, người bệnh cần đi ngay, tránh nhịn để tăng nguy cơ táo bón nghiêm trọng.

5.4. Khám bác sĩ chuyên khoa

Nếu táo bón kéo dài, không cải thiện dù đã áp dụng nhiều biện pháp, người bệnh nên thăm khám bác sĩ chuyên khoa để tìm nguyên nhân. Đặc biệt, trong các trường hợp đại tiện ra máu, đau bụng dữ dội, đầy hơi nhiều, sụt cân không rõ lý do,... người bệnh cần tới cơ sở y tế kiểm tra ngay.

Sau khi tìm ra nguyên nhân táo bón, bác sĩ sẽ đưa phương án khắc phục phù hợp. Trong trường hợp cần thiết, bác sĩ sẽ thực hiện thụt hậu môn tại cơ sở y tế để đảm bảo an toàn hoặc hướng dẫn thụt rửa ruột đúng cách tại nhà.

Bệnh nhân táo bón kéo dài cần được bác sĩ thăm khám, tìm nguyên nhân để khắc phục hiệu quả

Thụt táo bón có thể mang đến hiệu quả nhanh nhưng không được xem là giải pháp lâu dài. Việc lạm dụng hoặc tự thực hiện không đúng cách có thể gây tổn thương hậu môn, rối loạn tiêu hóa và làm mất phản xạ tự nhiên của ruột.

Quý khách hàng có dấu hiệu táo bón kéo dài hoặc bất thường đường tiêu hóa có thể đặt lịch khám cùng bác sĩ Chuyên khoa Tiêu hóa - Hệ thống Y tế MEDLATEC qua Hotline 1900 56 56 56.