3 tháng tăng hơn 20 kg: Khi tăng cân không còn là dấu hiệu khỏe mạnh 

Mặc dù mới 15 tuổi nhưng bệnh nhi N.G.H (sống tại Hà Nội) đã có cân nặng lên tới hơn 1 tạ. Trong vòng 3 tháng gần đây, cháu H. tăng hơn 20 kg một cách mất kiểm soát. Lo lắng về tình trạng này, gia đình đưa H. đến thăm khám tại Phòng khám Đa khoa MEDLATEC Thanh Xuân. 

Tại đây, bác sĩ ghi nhận chiều cao của cháu H. là 176 cm, cân nặng 110 kg, cho chỉ số BMI 35,5 kg/ m² - thuộc ngưỡng béo phì mức độ nặng.  

Theo chia sẻ của gia đình, tình trạng tăng cân của H. đã kéo dài suốt 4 năm qua, đặc biệt tăng nhanh sau thời gian giãn cách xã hội do dịch Covid-19. Trong thời gian đó, trẻ chủ yếu học tập và sinh hoạt tại nhà, ít vận động, ăn nhiều đồ ăn nhanh và uống nước ngọt có gas. Hiện tại, trung bình mỗi bữa H. ăn khoảng 3 bát cơm, mỗi ngày uống 1 lon nước ngọt và ăn 2 gói bim bim cỡ đại. 

Bên cạnh thăm khám lâm sàng, kết quả xét nghiệm của trẻ còn ghi nhận các chỉ số đường huyết và acid uric cao, cùng với tình trạng thiếu hụt vitamin D. Trẻ được chẩn đoán béo phì, tiền đái tháo đường và thiếu vitamin D - một hệ lụy điển hình từ chế độ ăn uống và sinh hoạt thiếu lành mạnh. 

Thân hình ngoại cỡ của trẻ là lời cảnh tỉnh cha mẹ về sức khỏe dinh dưỡng ở con (Ảnh minh họa) 

Với tình trạng hiện tại, bác sĩ nhấn mạnh việc điều trị cần có sự đồng hành, phối hợp chặt chẽ của gia đình và đội ngũ y tế. Theo đó, cháu H. được xây dựng chế độ ăn kiểm soát năng lượng, bắt đầu cắt giảm 150 kcal/ ngày và tăng dần đến 500 kcal/ ngày, mục tiêu giảm 0,5 kg/ tháng. 

Đồng thời, trẻ cần loại bỏ nước ngọt ra khỏi thực đơn, chuyển sang dùng sữa không đường, hoặc sữa tách béo một phần. Việc luyện tập thể chất cũng được khuyến khích thực hiện đều đặn từ 30-60 phút/ ngày, ít nhất 5 ngày mỗi tuần. 

Thực trạng béo phì ở trẻ - Nhiều cha mẹ chủ quan vì chưa thấy hậu quả 

béo phì ở trẻ em là tình trạng cơ thể tích lũy quá nhiều mỡ, gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe và sự phát triển của trẻ.  

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến béo phì ở trẻ em, trong đó phổ biến nhất bao gồm: 

• Chế độ dinh dưỡng mất cân đối: Trẻ ăn quá nhiều thực phẩm giàu chất béo (đồ chiên rán, thức ăn nhanh) và bột đường (bánh ngọt, nước ngọt, bim bim...), khiến năng lượng nạp vào vượt xa năng lượng tiêu hao, dẫn tới tích tụ mỡ thừa trong cơ thể. 

• Yếu tố di truyền: Trẻ sinh ra trong gia đình có bố mẹ, anh chị em mắc béo phì sẽ có nguy cơ cao hơn so với trẻ không có tiền sử gia đình mắc bệnh. 

• Ảnh hưởng tâm lý xã hội: Áp lực học tập, căng thẳng, hay tổn thương tâm lý khiến trẻ dễ tìm đến thức ăn, đặc biệt là đồ ngọt như một cách xoa dịu cảm xúc. 

• Thói quen sinh hoạt không lành mạnh: Vừa ăn vừa xem tivi, lười vận động, ngồi/ nằm lâu, thiếu ngủ... cũng là những yếu tố gia tăng nguy cơ béo phì ở trẻ. 

Thói quen sinh hoạt không lành mạnh là một trong những nguyên nhân khiến trẻ béo phì (Nguồn ảnh: Internet) 

ThS.BS Trần Thị Kim Ngọc - Chuyên khoa Nhi, Phòng khám Đa khoa MEDLATEC Thanh Xuân cho biết: “Nhiều phụ huynh không nhận ra con mình đã thừa cân, hoặc đánh giá thấp mức độ so với thực tế. Phần lớn cha mẹ chỉ đưa trẻ đi khám khi con kêu đau chân, đau xương, hay lo ngại về chiều cao. Quan niệm 'trẻ phải tròn trịa mới khỏe' vẫn còn phổ biến. Đây là những nhận thức chưa đúng”. 

Bác sĩ Ngọc đưa ra khuyến nghị, để phát hiện sớm nguy cơ béo phì, phụ huynh cần kiểm tra cân nặng của trẻ định kỳ và theo dõi sát sự phát triển qua biểu đồ tăng trưởng tiêu chuẩn do bác sĩ chuyên khoa cung cấp. 

Béo phì ở trẻ em không chỉ gây dậy thì sớm, mà còn làm tăng nguy cơ mắc các bệnh không lây nhiễm nguy hiểm như đái tháo đường, tim mạch, thậm chí ung thư trong tương lai. Về mặt tâm lý xã hội, trẻ béo phì dễ bị kỳ thị, cô lập, mất tự tin, dẫn đến các vấn đề như trầm cảm, stress và kết quả học tập suy giảm. 

Điều đáng lo ngại là những hậu quả này không biểu hiện ngay lập tức khiến nhiều phụ huynh có tâm lý chủ quan cho đến khi tình trạng trở nên nghiêm trọng. Vì vậy, việc phòng ngừa thừa cân, béo phì cho trẻ ngay từ sớm chính là chìa khóa để bảo vệ sức khỏe và tương lai của trẻ. 

Cha mẹ cần lưu ý gì khi đồng hành cùng trẻ điều trị béo phì? 

Phát hiện và can thiệp sớm tình trạng béo phì ở trẻ là yếu tố then chốt giúp trẻ phát triển chiều cao tối ưu, đồng thời giảm nguy cơ mắc các bệnh lý nguy hiểm trong tương lai. 

Theo các chuyên gia, do cơ thể trẻ em còn đang trong quá trình tăng trưởng, bởi vậy nguyên tắc điều trị béo phì ở trẻ không phải là “ép cân” mà là kiểm soát tốc độ tăng cân -giúp trẻ duy trì cân nặng ổn định, hoặc giảm từ từ, song song với việc phát triển chiều cao. 

Quá trình điều trị béo phì ở trẻ cần đồng bộ theo 3 nhóm giải pháp chính: 

• Điều chỉnh chế độ ăn uống khoa học: Trẻ cần được giảm lượng năng lượng nạp vào nhưng vẫn đảm bảo đầy đủ dưỡng chất theo nhu cầu lứa tuổi. Bữa ăn nên cân đối đủ 4 nhóm chất thiết yếu (chất đạm, bột đường, chất béo, vitamin và khoáng chất). Các thực phẩm như rau xanh, trái cây tươi, sữa chua ít đường… nên được ưu tiên, đồng thời hạn chế thực phẩm giàu năng lượng rỗng như đồ chiên rán, bánh kẹo ngọt, nước uống có gas... 

• Tăng cường vận động thể chất: Khuyến khích trẻ tham gia các hoạt động vận động phù hợp độ tuổi như bơi lội, chạy bộ, đạp xe… khoảng 60 phút/ ngày, 3-5 ngày/ tuần. Đồng thời, hạn chế tối đa các hoạt động tĩnh như ngồi lâu xem tivi, máy tính bảng, điện thoại. 

Trẻ cần được khuyến khích tham gia các hoạt động thể chất phù hợp (Nguồn ảnh: Internet) 

• Thay đổi thói quen sinh hoạt tích cực: Tạo môi trường sinh hoạt lành mạnh, duy trì thói quen ngủ đủ giấc, ăn uống đúng giờ cho trẻ. 

Cha mẹ đừng quên quan tâm đến sức khỏe của con ngay từ hôm nay để không phải đối mặt với những hệ lụy nghiêm trọng trong tương lai.  

Với đội ngũ chuyên gia, bác sĩ Nhi khoa giàu kinh nghiệm, Hệ thống Y tế MEDLATEC sẵn sàng đồng hành cùng gia đình trên hành trình chăm sóc và nuôi dưỡng con yêu khỏe mạnh.  

Cha mẹ vui lòng liên hệ hotline 1900 56 56 56 để được hỗ trợ tư vấn kịp thời, hoặc đặt lịch thăm khám cho trẻ.