1. Như thế nào là sinh non? Đặc điểm của trẻ sinh non

Để chăm sóc trẻ sinh non đúng cách, bạn cần hiểu như thế nào là sinh non cũng như đặc điểm của các bé sinh non.

Như thế nào là sinh non?

Một thai kỳ “đủ ngày đủ tháng” là 40 tuần. Tuy nhiên, có rất nhiều trẻ được sinh ra ở tuần 38 hoặc 39, và điều này là hoàn bình thường. Thế nhưng, nếu được sinh sớm hơn, từ tuần 37 trở về trước thì được gọi là sinh non, sinh thiếu tháng. Cụ thể:

• Trẻ sinh ra trước 28 tuần: Cực non.

• Trẻ sinh ra ở tuần 28 - 34: Sinh non tháng.

• Trẻ sinh ra ở tuần 34 - 37: Sinh non muộn. 

Trẻ sinh non là trẻ được sinh ra trước tuần 37

Đặc điểm của trẻ sinh non

Trẻ càng sinh non thì các vấn đề về sức khỏe càng nghiêm trọng, do đó, cần có cách chăm sóc trẻ sinh non đặc biệt. Nhìn chung, các bé sinh non sẽ có những đặc điểm sau:

• Cân nặng thấp, dưới 2500 gr.

• Dễ bị hạ thân nhiệt, hạ đường huyết,…

• Hệ miễn dịch khiếm khuyết, dễ viêm màng não, viêm phổi, nhiễm trùng huyết,…

• Phổi chưa phát triển hoàn thiện, dễ gặp các vấn đề về hô hấp như viêm phổi mạn tính, mắc bệnh màng trong, xuất hiện các cơn ngưng thở,…

• Nguy cơ thiếu máu, nhiễm trùng cao.

• Chức năng thận yếu, dễ bị mất nước, rối loạn điện giải.

• Các vấn đề về tiêu hóa như teo thực quản, teo ruột non, thủng dạ dày, tắc tá tràng,… 

• Chậm tăng cân và phát triển chiều cao.

Các bé sinh non có đặc điểm chung là nhẹ cân, sức đề kháng yếu, tiềm ẩn nhiều bệnh lý

2. Cách chăm sóc trẻ sinh non

Chăm sóc trẻ sinh non như thế nào còn tùy thuộc vào thời điểm sinh non và tình trạng cân nặng, bệnh lý của bé. Nhìn chung, các bé sinh non sẽ được áp dụng những cách chăm sóc đặc biệt sau.

Điều hòa thân nhiệt

Các bé sinh non có cân nặng dưới 1700gr và thân nhiệt không ổn định sẽ được nuôi trong lồng ấp hoặc giường sưởi. Kèm theo đó là các thủ thuật như hút đờm nhớt, hỗ trợ thở, thay máu,…

Hỗ trợ hô hấp

Bé sinh càng non tháng thì phổi càng yếu, vì thế, các vấn đề về hô hấp khá nghiêm trọng. Do đó, hỗ trợ hô hấp cho bé là việc hết sức quan trọng và cần thiết. Tùy tình trạng mà bác sĩ sẽ có phương án hỗ trợ hô hấp phù hợp, bao gồm thở áp lực dương liên tục qua đường mũi, đặt nội khí quản và thở máy, tiêm thuốc vào tĩnh mạch (nếu bé xuất hiện cơn ngưng thở),…

Đa số các bé sinh non đều gặp vấn đề về hô hấp, vì vậy, hỗ trợ hô hấp là rất quan trọng khi chăm sóc trẻ sinh non

Bổ sung dinh dưỡng

“Sữa mẹ là thức ăn tốt nhất cho sự phát triển của trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ”. Với những bé sinh non thì sữa mẹ lại càng quan trọng. Bởi trong sữa mẹ có chứa các protein và kháng thể rất có lợi cho hệ miễn dịch đang rất non nớt của bé.

Tuy nhiên, vì bé sinh non có cân nặng nhẹ và sức đề kháng yếu, nên ngoài sữa mẹ, có thể bổ sung thêm nguồn dinh dưỡng khác. Đó có thể là các chế phẩm tăng cường sữa mẹ, sữa công thức chuyên dùng cho bé sinh non, các loại vitamin,…

Về đường nuôi ăn thì có 2 cách:

• Dinh dưỡng tĩnh mạch với các bé sinh cực non, cân nặng dưới 1000gr, gặp các vấn đề về hô hấp, tiêu hóa.

• Dinh dưỡng đường miệng với những bé khỏe mạnh hơn, hoặc những bé sau một thời gian áp dụng dinh dưỡng tĩnh mạch, nay đã “sẵn sàng” với đường ăn qua miệng. 

Chú trọng giấc ngủ

Sự phát triển của trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ phụ thuộc rất nhiều vào giấc ngủ. Hay nói cách khác, bé ngủ ngon, đủ giấc thì tăng trưởng tốt. Do đó, khi chăm sóc trẻ sinh non, nên đặc biệt chú trọng đến thời gian và chất lượng giấc ngủ.

Thường thì bé sinh non cần được ngủ nhiều hơn bé sinh đủ tháng, khoảng 16 - 20 giờ/ngày. Nhưng thời gian mỗi giấc không được quá 4 giờ. Khi ngủ, nên cho bé nằm ngửa trên nệm êm, không cần sử dụng gối. Ngoài ra, mặc đồ thoáng mát, rộng rãi để tạo sự thoải mái, dễ chịu.

Để bé sinh non tăng trưởng tốt thì cần chú trọng vào thời gian và chất lượng giấc ngủ của bé

Phương pháp kangaroo 

Hay còn gọi là da kề da, một phương pháp được khuyến khích sử dụng ngay sau khi sinh. Ngoài da kề da ngay khi vừa sinh, thì thời gian sau này, ngay cả khi chăm sóc trẻ sinh non tại nhà, bố mẹ vẫn có thể áp dụng phương pháp này.

Theo đó, không cho bé mặc quần áo, chỉ mặc tã và đặt bé nằm lên ngực trần của bố hoặc mẹ. Đầu bé quay về một phía, tai bé áp vào tim bố hoặc mẹ. Phương áp kangaroo này mang đến nhiều lợi ích tuyệt vời cho bé sinh non:

• Khi được tiếp xúc với làn da ấm áp của bố mẹ, bé sẽ cảm thấy dễ chịu hơn với môi trường bên ngoài.

• Điều hòa thân nhiệt, ổn định nhịp tim và nhịp thở. 

• Tăng cường hệ miễn dịch.

• Phát triển trí não. 

• Kích thích tiêu hóa, bú sữa tốt hơn.

• Ít quấy khóc, ngủ ngon hơn. 

Một vài lưu ý khác

Bé sinh non thường rất “nhạy cảm”, dễ mắc bệnh, đặc biệt là các bệnh hô hấp, nhiễm trùng. Vì thế, bố mẹ cần đặc biệt chú ý đến việc giữ gìn vệ sinh cho bé. Nhất là giữ cuống rốn luôn khô ráo, sạch sẽ. Bên cạnh đó, luôn đảm bảo phòng ốc thoáng mát, giường ngủ được thay ga, gối, nệm thường xuyên. 

Trong thời gian đầu sau sinh, nếu chăm sóc bé sinh non tại nhà, nên hạn chế người thân đến thăm nom, tiếp xúc, đặc biệt là hôn hay sờ vào người bé. Đồng thời, bố mẹ chú ý cho bé đi tiêm ngừa đúng lịch cũng như kiểm tra sức khỏe định kỳ theo lịch của bác sĩ. 

Nếu vẫn còn băn khoăn về cách chăm sóc trẻ sinh non, cha mẹ có thể gọi đến Tổng đài 1900 56 56 56 của Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC để được hỗ trợ. Các bác sĩ chuyên khoa tại đây sẽ đưa ra những tư vấn cụ thể và lời khuyên hữu ích nhất cho bé yêu của bạn.