1. Nguyên nhân viêm xoang mạn tính và các yếu tố nguy cơ

Người bệnh mắc viêm xoang mạn tính khi tình trạng viêm xoang kéo dài trên 12 tuần, gây ra nhiều triệu chứng khó chịu như: chảy dịch mũi màu vàng hoặc xanh, sưng đau và tắc nghẽn mũi, đau nhức ở hàm trên hoặc răng, ho và hơi hơi liên tục nhất là vào ban đêm,… Viêm xoang kéo dài khiến dịch viêm tích tụ trong các xoang, khó thoát ra ngoài do các niêm mạc xoang sưng viêm, điều này gây ra những cơn đau nhức vô cùng khó chịu.

Viêm xoang mạn tính ảnh hưởng rất lớn đến sức khỏe và cuộc sống nhiều người

1.1. Nguyên nhân viêm xoang mạn tính điển hình

Viêm xoang cấp tính khá thường gặp, thường do bệnh lý viêm nhiễm đường hô hấp khác tiến triển hoặc vi khuẩn, virus xâm nhập gây viêm. Ở những người có cơ địa nhạy cảm, khi tiếp xúc với tác nhân dị ứng, phản ứng viêm xoang và viêm đường hô hấp cũng xảy ra. Song đa phần viêm xoang cấp tính không kéo dài, sau một vài tuần triệu chứng sẽ thuyên giảm.

Viêm xoang cấp tính kéo dài khiến hệ xoang trở nên yếu hơn, triệu chứng bệnh kéo dài trên 12 tuần, thường xuyên tái phát trở thành viêm xoang mạn tính. Hầu hết người bệnh mắc viêm xoang mạn tính có liên quan đến khối u trong xoang hoặc dị tật lệch vách ngăn mũi. Nó khiến môi trường trong xương ẩm ướt hơn, nguy cơ nhiễm trùng cao hơn.

Những nhóm nguyên nhân dẫn đến viêm xoang mạn tính là: 

• Do viêm mũi xoang cấp không được điều trị đúng mức.
• Do viêm mũi xoang dị ứng.
• Do các yếu tố môi trường (thuốc lá, ô nhiễm, chất kích thích,…).
• Do cấu trúc giải phẫu bất thường (Vẹo lệch vách ngăn, bóng hơi cuốn giữa, V.A quá phát,…).
• Do hội chứng trào ngược 
• Cụ thể, dưới đây là những nguyên nhân thường gặp dẫn đến viêm xoang mạn tính:

Khối u, polyp trong xoang

Những khối u này thường là lành tính, chúng là kết quả của sự phát triển tế bào bất thường, hay còn gọi là bướu thịt. Polyp phát triển có thể chặn các đoạn xoang và mũi, tạo điều kiện cho viêm nhiễm xảy ra.

Lệch vách ngăn mũi là nguyên nhân gây viêm xoang mạn tính

Lệch vách ngăn mũi

Ở những người có dị tật lệch vách ngăn mũi, những vách này có thể chặn lối hoặc hạn chế lối đi của xoang. Chúng cũng tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập và nguy cơ nhiễm trùng kéo dài cao hơn.

Phản ứng dị ứng

Những người có cơ địa dị ứng dễ bị viêm xoang mạn tính hơn nếu thường xuyên tiếp xúc với tác nhân gây kích thích.

Chấn thương ở mặt

Chấn thương ở mặt khiến xương mặt bị gãy, cong vẹo có thể ảnh hưởng đến cấu trúc hệ xoang và gây ra viêm xoang mạn tính.

Nhiễm trùng đường hô hấp

Nhiễm trùng đường hô hấp như cảm lạnh, viêm họng cấp,… rất thường gặp nhất là thời điểm giao mùa, mùa dịch có thể bùng phát. Nếu không điều trị tốt, nhiễm trùng hô hấp này có thể phát triển, gây viêm nhiễm lan rộng đến xoang. Đây cũng là yếu tố góp phần gây ra viêm xoang mạn tính.

Hệ thống miễn dịch tế bào

Hệ thống miễn dịch tế bào gọi là eosinophils là một trong những nguyên nhân gây ra viêm xoang.

Dị ứng sốt cỏ khô

Đây là tình trạng viêm kết hợp với dị ứng xảy ra ngăn chặn các xoang.

Bệnh lý khác

Viêm xoang mạn tính có thể là biến chứng của các bệnh: trào ngược dạ dày, HIV, bệnh xơ nang, bệnh liên quan đến hệ thống miễn dịch,…

1.2. Yếu tố nguy cơ dẫn đến viêm xoang mạn tính

Người có nhiều yếu tố nguy cơ sau thì khả năng nhiễm viêm xoang mạn tính cao hơn:

• Cơ địa dị ứng.

• Nghề nghiệp gây ảnh hưởng.

• Hút thuốc lá,...

Những người bị suy yếu miễn dịch có nguy cơ mắc viêm xoang mạn tính cao hơn

• Người thường xuyên tiếp xúc với chất gây ô nhiễm như khói thuốc lá, bụi bẩn, hóa chất công nghiệp,…

Bệnh nhân viêm xoang mạn tính cần tìm ra nguyên nhân và hạn chế các yếu tố nguy cơ mới có thể kiểm soát và điều trị bệnh tốt hơn.

2. Có thể điều trị viêm xoang mạn tính được không?

Bệnh viêm xoang mạn tính vẫn có thể điều trị, giảm nhẹ nếu bệnh nhân đi thăm khám, điều trị từ nguyên nhân và hạn chế các yếu tố nguy cơ. Những đợt khởi phát cấp tính của viêm xoang mạn tính sẽ giảm dần. Song ở những người có cơ địa dị ứng, hệ xoang nhạy cảm thì có thể phải sống suốt đời với bệnh viêm xoang mạn tính, điều trị chỉ có thể giảm nhẹ triệu chứng bệnh.

Nhìn chung, mục tiêu điều trị viêm xoang mạn tính bao gồm: Hạn chế nguyên nhân gây bệnh, giảm viêm, giảm tần số bùng phát bệnh và giữ thông đường thoát dịch.

Cụ thể, những phương pháp điều trị viêm xoang mạn tính bao gồm:

Nhỏ, xông mũi bằng nước muối

Nước muối có tác dụng giảm tắc nghẽn dịch mũi và xoang, rửa sạch các tác nhân gây kích thích và vi khuẩn, virus gây bệnh.

Dùng Corticosteroid nhỏ mũi

Thuốc này có tác dụng ngăn ngừa, điều trị viêm tốt, thường sử dụng như: Triamcinolone, Fluticasone, Beclomethasone,… Nếu các loại Corticosteroid này không hiệu quả, có thể dùng kết hợp rửa mũi bằng nước muối và giọt Budesonide, có thể khí dung mũi để thuốc tác dụng tốt hơn.

Có thể dùng Corticosteroid đường uống hoặc tiêm nếu triệu chứng viêm xoang nặng

Dùng Corticosteroid đường uống hoặc tiêm

Những trường hợp viêm xoang mạn tính nặng, triệu chứng không kể kiểm soát được bằng corticosteroid nhỏ mũi thì bác sĩ sẽ chỉ định đường uống hoặc tiêm. Tuy nhiên sử dụng Corticosteroid đường uống lâu dài có thể gây tác dụng phụ nghiêm trọng, nên chỉ dùng khi triệu chứng nặng và dùng trong thời gian ngắn.

Kháng sinh

Kháng sinh không thường dùng trong điều trị viêm xoang mạn tính, chỉ khi nguyên nhân là do vi khuẩn gây nhiễm trùng. Nếu không xác định được nguyên nhân, kháng sinh có thể dùng kết hợp với thuốc điều trị khác.

Liệu pháp miễn dịch

Nếu viêm xoang mạn tính do dị ứng, bác sĩ sẽ xem xét điều trị bằng liệu pháp miễn dịch để cơ thể giảm phản ứng quá mẫn với tác nhân gây dị ứng.

Phẫu thuật

Phẫu thuật hiệu quả với các trường hợp viêm xoang mạn tính do dị tật cấu trúc lệch vách ngăn mũi hoặc polyp mũi. Bác sĩ sẽ xử lý những tính trạng này, có thể làm thông lỗ thoát lớn của xoang để hạn chế bệnh.

Phẫu thuật điều trị viêm xoang mạn tính do polyp hoặc lệch vách ngăn mũi

Cần tìm ra nguyên nhân viêm xoang mạn tính để điều trị hiệu quả hơn, các triệu chứng bệnh được kiểm soát tốt hơn. Do đó, bệnh nhân viêm xoang mạn tính nên tới bệnh viện kiểm tra, chẩn đoán thay vì tự ý điều trị khiến bệnh kéo dài dai dẳng và trở nên nghiêm trọng hơn.