1. Tổng quan về bệnh giun rồng

1.1. Bệnh giun rồng là gì? 

Bệnh giun rồng (Dracunculiasis) là một bệnh ký sinh trùng hiếm gặp do loài giun Dracunculus medinensis gây ra. Bệnh từng phổ biến ở nhiều quốc gia thuộc châu Phi, Trung Đông và một số vùng Nam Á, nhưng hiện nay đã được kiểm soát đáng kể nhờ các chương trình phòng chống toàn cầu. Tuy nhiên, tại một số vùng nông thôn có điều kiện vệ sinh kém, bệnh vẫn có nguy cơ xuất hiện và lây lan.

Bệnh giun rồng là bệnh lý ký sinh trùng hiếm gặp 

Giun rồng là một loại ký sinh trùng có vòng đời phức tạp. Người thường bị nhiễm bệnh giun rồng khi uống phải nước chứa ấu trùng giun sống trong các sinh vật giáp xác nhỏ như bọ chét nước. Sau khi xâm nhập cơ thể, ấu trùng phát triển và di chuyển qua các mô, trưởng thành trong khoảng một năm trước khi tạo ra những triệu chứng rõ rệt.

1.2. Triệu chứng và tiến triển của bệnh

Giai đoạn đầu, người nhiễm bệnh thường không có triệu chứng rõ ràng. Tuy nhiên, khi giun cái trưởng thành, di chuyển xuống lớp mô dưới da, người bệnh sẽ cảm thấy đau rát, sưng đỏ tại vị trí giun sắp trồi ra, thường là ở chân hoặc bàn chân. Khi giun xuyên qua da để thoát ra ngoài, cảm giác bỏng rát dữ dội khiến người bệnh thường tìm cách ngâm chi bị tổn thương vào nước, vô tình khiến ấu trùng phát tán và tiếp tục chu kỳ lây nhiễm.

1.3. Mức độ nguy hiểm của bệnh giun rồng

Mặc dù bệnh giun rồng không gây tử vong trực tiếp, nhưng nó có thể để lại nhiều biến chứng nghiêm trọng như:

• Nhiễm trùng thứ phát tại vết loét;
• Viêm khớp, viêm mô mềm hoặc tàn tật tạm thời, khiến bệnh nhân không thể đi lại, ảnh hưởng lớn đến sinh hoạt và lao động;
• Trong một số trường hợp, số lượng lớn giun ký sinh có thể gây tổn thương nghiêm trọng, kéo dài quá trình hồi phục.

2. Bệnh giun rồng có lây được không? 

Như đã thông tin ở trên, bệnh giun rồng là bệnh ký sinh trùng do loài giun Dracunculus medinensis gây ra. Tuy nhiên, bệnh giun rồng không lây trực tiếp từ người sang người như nhiều bệnh truyền nhiễm khác. Thay vào đó, bệnh chỉ lây khi con người uống phải nước có chứa ấu trùng giun hoặc ăn phải thực phẩm bị nhiễm ấu trùng trong môi trường nước ô nhiễm.

Cẩn trọng nguồn nước hoặc thực phẩm có chứa ấu trùng giun

Cụ thể, chu kỳ lây nhiễm diễn ra như sau: khi người bệnh ngâm chân hoặc tay xuống ao, hồ, giếng có ấu trùng giun rồng, ấu trùng được giải phóng ra môi trường nước. Các loài giáp xác nhỏ (chủ yếu là bọ chét nước) sẽ nuốt ấu trùng này và trở thành vật trung gian. Khi con người uống nước chưa được đun sôi hoặc chưa lọc sạch, ấu trùng từ bọ chét nước xâm nhập vào cơ thể và bắt đầu phát triển thành giun trưởng thành.

Do cơ chế lây truyền này, bệnh giun rồng không truyền qua tiếp xúc, hắt hơi, ho, hay dùng chung đồ dùng cá nhân. Nguy cơ mắc bệnh chủ yếu đến từ thói quen sinh hoạt, sử dụng nguồn nước không đảm bảo vệ sinh và sinh hoạt tại các khu vực lưu hành bệnh.

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cho biết, bệnh giun rồng hiện nay hiếm gặp và tập trung chủ yếu ở một số quốc gia châu Phi, như Chad, Ethiopia, Mali và Nam Sudan. Ở Việt Nam, bệnh hầu như không còn xuất hiện do điều kiện vệ sinh môi trường và hệ thống nước sạch được cải thiện. Tuy nhiên, nguy cơ vẫn có thể xảy ra ở những khu vực kém vệ sinh hoặc khi đi du lịch, làm việc tại các vùng dịch tễ.

3. Phòng ngừa bệnh giun rồng bằng biện pháp nào? 

Để phòng ngừa bệnh giun rồng, các chuyên gia y tế khuyến nghị áp dụng đồng bộ nhiều biện pháp từ vệ sinh cá nhân đến kiểm soát môi trường, cụ thể như sau:

• Đảm bảo nguồn nước sạch: Không uống nước chưa đun sôi, không tắm hoặc bơi ở những ao, hồ, sông suối có nguy cơ nhiễm ấu trùng giun. Việc sử dụng nước sạch trong sinh hoạt hàng ngày giúp giảm thiểu nguy cơ tiếp xúc với ấu trùng giun;

Đảm bảo nguồn nước sạch là biện pháp quan trọng phòng ngừa bệnh giun rồng 

• Ăn chín, uống sôi: Thức ăn, đặc biệt là các loại thủy hải sản, cần được nấu chín kỹ để tiêu diệt mầm bệnh. Không ăn các loại thực phẩm sống hoặc tái;
• Giữ gìn vệ sinh cá nhân: Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng trước khi ăn, sau khi đi vệ sinh hoặc tiếp xúc với môi trường đất, nước có nguy cơ nhiễm bệnh;
• Kiểm soát dịch tễ và môi trường: Ở những vùng có nguy cơ bùng phát dịch, chính quyền và cơ quan y tế cần thực hiện các biện pháp khử trùng nguồn nước, diệt côn trùng và tuyên truyền nâng cao nhận thức cho cộng đồng về bệnh giun rồng;
• Khám sức khỏe định kỳ: Chủ động kiểm tra sức khỏe giúp phát hiện sớm các triệu chứng nghi ngờ, từ đó kịp thời điều trị và tránh lây lan bệnh.

Trên đây là toàn bộ thông tin về bệnh giun rồng bạn đọc cần nắm bắt để chủ động bảo vệ sức khỏe cho bản thân và cộng đồng. Mặc dù hiện nay số ca bệnh đã giảm đáng kể nhờ các chương trình y tế công cộng, nhưng nguy cơ tái phát vẫn có thể xảy ra nếu không duy trì vệ sinh nguồn nước và môi trường sống. Do đó, mỗi cá nhân cần nâng cao ý thức phòng bệnh, tuân thủ các khuyến cáo từ cơ quan y tế và thực hiện lối sống an toàn, lành mạnh. 

Hiện nay, Hệ thống Y tế MEDLATEC đáp ứng thực hiện các kỹ thuật chuyên sâu trong chẩn đoán và điều trị bệnh lý ký sinh trùng. Để được tư vấn chi tiết, bạn đọc có thể liên hệ tới MEDLATEC qua Tổng đài 1900 56 56 56 để được hỗ trợ nhanh chóng, kịp thời.