Méo miệng do thói quen không tốt khi đi ngủ 

Anh N.V.H 36 tuổi tại Hà Nội khi ngủ dậy thì giật mình phát hiện bị méo miệng nên đến Bệnh viện Đa khoa (BVĐK) MEDLATEC khám.  

Khai thác tiền sử, anh H., cho biết: Trước đó, mặt anh hoàn toàn bình thường, gia đình cũng không có ai gặp trường hợp tương tự. Tuy nhiên, buổi tối, anh H., đi uống rượu, bia và về nằm ngủ tại phòng, bật điều hòa ở nhiệt độ lạnh. Buổi sáng hôm sau tỉnh dậy, thấy xuất hiện tê bì nặng mặt bên phải, mắt phải nhắm không kín, khi soi gương thấy méo miệng. 

Anh H

Khi khám thần kinh, bác sĩ phát hiện liệt dây thần kinh số 7 ngoại biên bên phải, cụ thể:  

+ Nhân trung lệch trái, mờ nếp, nhăn trán, rãnh mũi má phải, mắt phải nhắm không kín, dấu hiệu Charles bell P (+); 

+ Không liệt vận động và dây thần kinh sọ khác; 

+ Hội chứng tiểu não âm tính. 

Căn cứ vào biểu hiệu đó, bệnh nhân được chỉ định chụp cộng hưởng từ MRI sọ não - động mạch não để kiểm tra rất may không phát hiện bất thường. 

Kết luận chẩn đoán liệt dây thần kinh số 7 do lạnh được tư vấn điều trị ngoại trú, phục hồi chức năng, chăm sóc mắt. 

Liệt dây thần kinh số 7 là gì? 

BS Bùi Thị Thanh - Chuyên khoa Thần kinh, Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC, trực tiếp khám và điều trị cho anh H., cho biết: Dây thần kinh số 7, hay còn gọi là dây thần kinh mặt là một dây hỗn hợp có đầy đủ chức năng của một dây thần kinh ngoại vi bao gồm: vận động, cảm giác, thực vật, dinh dưỡng và phản xạ.  

Liệt dây thần kinh số 7 là tình trạng dây thần kinh bị tổn thương do nhiều nguyên nhân khác nhau khiến cơ vùng mặt mất cân đối, ảnh hưởng đến thẩm mỹ, khả năng giao tiếp... và được chia thành 2 loại theo đặc điểm giải phẫu bệnh: 

- Liệt dây thần kinh số 7 ngoại biên: Tổn thương biểu hiện ở nửa mặt, có thể kèm theo các rối loạn vị giác 2/3 trước lưới, đau tai... 

Dây thần kinh số 7, hay còn gọi là dây thần kinh mặt là một dây hỗn hợp

- Liệt dây thần kinh số 7 trung ương: Tổn thương biểu hiện ¼ dưới của mặt, thường kèm theo liệt vận động do tổn thương bán cầu não nên mang tính chất rất nguy hiểm. 

Nguyên nhân gây liệt dây thần kinh số 7 

Theo chia sẻ của BS Thanh, có nhiều nguyên nhân khác nhau dẫn đến liệt dây thần kinh số 7, nhưng đa số (chiếm khoảng ¾ trường hợp) là do người bệnh bị nhiễm lạnh đột ngột, chính vì vậy, bệnh thường gặp ở mùa đông nhiều hơn mùa hè. Cụ thể, đoạn dây thần kinh số 7 nằm trong ống xương đá, vốn dĩ đã bị lạnh vì không có cơ che phủ dây thần kinh, do đó khi gặp gió lạnh đột ngột, không khí lạnh buốt từ bên ngoài khiến càng nhanh bị nhiễm lạnh hơn, mạch máu bị co thắt lại, gây thiếu máu nuôi dưỡng và sưởi ấm làm cho dây thần kinh phù lên, bị chèn ép và dẫn đến liệt.   

Với trường hợp của anh H., sau khi uống rượu bia nằm điều hòa lạnh đột ngột trong thời gian dài đã dẫn đến liệt dây thần kinh số 7 ngoại bên gây biểu hiện méo miệng khi ngủ dậy. 

Ngoài ra, BS Thanh còn chỉ ra một số các nguyên nhân khác như:  

- Do virus: Herpes simplex, Herpes zoster, HIV, cytomegalovirus, virus Epstein-Barr, adenovirus, virus rubella, quai bị, cúm B và coxsackievirus... 

- Do các bệnh lý khác: Viêm tai giữa, bệnh Lyme, hội chứng Guillain-Barré (GBS), bệnh u hạt - Sarcoidosis. 

- Khối u vùng mặt có thể chèn ép hoặc thâm nhiễm vào dây thần kinh và gây ra yếu mặt một bên như: khối u ở vị trí xương thái dương, ống tai trong, góc tiểu não, tuyến mang tai. 

- Do chấn thương sọ ở vùng thái dương, xương chũm. 

- Do biến chứng sau phẫu thuật vùng tai, viêm tai, khối u trong xương đá, u tuyến mang tai, vùng hàm mặt. 

- Các bệnh lý nên sọ như u vòm họng, u dây thần kinh số 7, tụ máu nền sọ. 

- Do mắc các bệnh lý về mạch máu như: Viêm quanh động mạch, đái tháo đường… 

Triệu chứng liệt dây thần kinh số 7 ngoại biên 

Triệu chứng liệt dây thần kinh số 7 ngoại biên dễ nhận biết, với biểu hiện mất hoặc giảm vận động những cơ ở mặt: 

- Liệt cả phần trên và phần dưới nửa mặt: Hai bên mặt không cân đối, nhân trung, miệng lệch về phía bên lành, rãnh mũi má mờ, cung lông mày chảy xệ, mất mờ nếp nhăn trán, không thể nhắm kín mắt để lộ nhãn cầu nhìn lên trên và ra ngoài, má xệ. 

- Bên bị liệt, bệnh nhân không nhăn trán được, mắt không thể nhắm kín (dấu hiệu hở mi) do liệt cơ khép vòng mi và nhãn cầu bị đẩy lên trên để lộ một phần lòng trắng, không làm được động tác nhe răng, phồng má, mím môi, huýt sáo, thổi lửa, chau mày, khi uống nước chảy khóe miệng. 

- Cảm giác tê một bên mặt, mất cảm giác, vị giác của 2/3 trước lưỡi. 

Triệu chứng liệt dây thần kinh số 7 ngoại biên dễ nhận biết, với biểu hiện mất hoặc giảm vận động những cơ ở mặt

- Khô mắt do không tiết nước mắt hoặc tăng tiết nước mắt làm nước mắt chảy giàn giụa, nhất là trong hoặc sau bữa ăn. 

- Nếu liệt dây thần kinh mặt cả hai bên thì mặt vẫn cân đối nhưng mắt hai bên nhắm không kín và khuôn mặt không bộc lộ được cảm xúc, chảy xệ. 

Liệt dây thần kinh mặt gây ảnh hưởng lớn đến cuộc sống người bệnh 

Liệt dây thần kinh số 7 ngoại biên tuy không gây nguy hiểm đến tính mạng, nhưng gây ảnh hưởng rất lớn đến công việc, cuộc sống của người bệnh như gây mất hoặc giảm vận động cơ mặt kèm theo những rối loạn về cảm giác, phản xạ, bài tiết tuyến lệ và tuyến nước bọt… làm mất thẩm mỹ khiến người bệnh mất tự tin trong giao tiếp hàng ngày. 

Không chỉ vậy, bênh tiến triển nặng hơn sau 48h có thể gây các biến chứng như loét giác mạc, rối loạn tuyến nước mắt, co giật, co cứng cơ mặt, thậm chí mù lòa do mắt không thể nhắm được hoàn toàn gây khô mắt, tổn thương niêm mạc.  

Để hạn chế bị liệt dây thần kinh số 7, người dân nên lưu ý: 

- Hạn chế sử dụng rượu bia, các chất kích thích gây ảnh hưởng đến hệ thần kinh 

- Giữ ấm cơ thể vào mùa đông 

Giữ ấm cơ thể vào mùa đông

- Không để nhiệt độ điều hòa quá thấp khi đi ngủ hạn chế lạnh đột ngột 

- Bệnh nếu không phát hiện, điều trị kịp thời, để càng muộn thì nguy cơ để lại di chứng càng cao, vì vậy khi có các biểu hiện liệt mặt do tổn thương dây thần kinh số 7 ngoại biên cần nhanh chóng tới bệnh viện để được khám và hỗ trợ điều trị ngay.