1. Bệnh viêm mũi dị ứng là gì?

viêm mũi dị ứng xảy ra khi niêm mạc mũi phản ứng quá mức với các chất gây dị ứng. Khi cơ thể tiếp xúc với dị nguyên, hệ miễn dịch kích hoạt phản ứng qua trung gian IgE, giải phóng histamin và các chất trung gian khác, dẫn đến các triệu chứng như nghẹt mũi, hắt hơi, chảy nước mũi và ngứa mũi. viêm mũi dị ứng thường được phân loại thành hai dạng chính: viêm mũi dị ứng theo mùa (có tính chu kỳ) và viêm mũi dị ứng quanh năm (không theo chu kỳ).

Một số những nguyên nhân chính gây viêm mũi dị ứng bao gồm:

Tác nhân gây dị ứng trong nhà

Trong môi trường sinh hoạt hàng ngày, nhiều tác nhân có thể khơi phát phản ứng dị ứng, chẳng hạn như bụi bẩn trong nhà, lông thú nuôi, sợi vải từ quần áo, chăn mền, cùng với các hóa chất có trong nước hoa, mỹ phẩm, sữa tắm, xà phòng hay nước xả vải. Ngoài ra, nấm mốc hoặc khói - mùi mạnh cũng có thể làm khởi phát hoặc làm nặng thêm triệu chứng ở người nhạy cảm.

Tác nhân gây dị ứng trong nhà có thể là nguyên nhân gây viêm mũi dị ứng

Tác nhân dị ứng trong không khí

Không khí xung quanh cũng chứa nhiều yếu tố gây dị ứng như phấn hoa, lông côn trùng, bụi lúa trong mùa gặt, khói bụi, mùi rác thải. Thậm chí, các yếu tố tự nhiên như gió, không khí lạnh hay mưa cũng có thể làm tăng nguy cơ kích ứng niêm mạc mũi ở người nhạy cảm.

Tác nhân dị ứng nghề nghiệp

Một số nghề nghiệp dễ tiếp xúc với chất gây dị ứng, bao gồm: bụi phấn trong trường học, hóa chất công nghiệp, sợi vải trong xưởng may, lông động vật tại lò giết mổ, bụi xi măng ở nhà máy vật liệu xây dựng, bụi gỗ tại xưởng mộc… Những yếu tố này có thể làm trầm trọng thêm hoặc kích hoạt các đợt viêm mũi dị ứng.

Các biểu hiện của viêm mũi dị ứng có thể xuất hiện theo mùa hoặc kéo dài quanh năm, phụ thuộc vào loại chất gây dị ứng. Những triệu chứng điển hình bao gồm:

• Hắt hơi liên tục, đặc biệt vào buổi sáng hoặc khi tiếp xúc với dị nguyên;
• Chảy nước mũi trong, nhầy loãng, đôi khi chuyển sang đặc nếu có viêm nhiễm thứ phát;
• Nghẹt mũi, khó thở qua mũi, cảm giác áp lực ở mũi và xoang;
• Ngứa mũi, ngứa họng, ngứa mắt, có thể kèm đỏ mắt và chảy nước mắt;
• Mệt mỏi, khó tập trung, ảnh hưởng đến học tập và công việc nếu bệnh kéo dài.

Nếu không được điều trị kịp thời, viêm mũi dị ứng có thể gây ra các biến chứng như viêm xoang mạn tính, viêm tai giữa hoặc hen suyễn.

2. Bệnh viêm mũi dị ứng có tự khỏi không?

Viêm mũi dị ứng có tự khỏi không? Là câu hỏi thắc mắc được rất nhiều người bệnh quan tâm. Viêm mũi dị ứng là bệnh mạn tính, nhưng có thể kiểm soát hiệu quả bằng thuốc, tránh dị nguyên và trong nhiều trường hợp, có thể cải thiện lâu dài nhờ liệu pháp miễn dịch đặc hiệu (immunotherapy).

Những trường hợp có thể tự thuyên giảm

Viêm mũi dị ứng là tình trạng mạn tính, không thể chữa khỏi hoàn toàn. Tuy nhiên, một số trường hợp nhẹ hoặc khi ngừng tiếp xúc dị nguyên, các triệu chứng có thể giảm dần trong vài ngày. Tuy nhiên, bệnh dễ tái phát khi người bệnh tiếp xúc lại với các tác nhân gây kích thích.

Để thuyên giảm các triệu chứng của bệnh, người bệnh có thể áp dụng các biện pháp hỗ trợ như sau:

• Tránh tiếp xúc với tác nhân gây dị ứng như phấn hoa, bụi bẩn, lông thú cưng… bằng cách đeo khẩu trang, giữ vệ sinh nhà cửa, phòng ngủ, chăn ga, sử dụng máy lọc không khí;
• Rửa mũi bằng nước muối sinh lý giúp làm sạch niêm mạc mũi, loại bỏ dị nguyên, đồng thời giảm tình trạng khô và nghẹt mũi.

Viêm mũi dị ứng mức độ nhẹ có thể tự giảm dần triệu chứng 

Những trường hợp khó tự thuyên giảm

Một số dấu hiệu cho thấy bệnh viêm mũi dị ứng khó có thể tự cải thiện và cần thăm khám chuyên khoa, bao gồm:

• Nghẹt mũi kéo dài, mũi sưng, đau nhức hốc mũi;
• Ho kèm sốt;
• Dị ứng nghiêm trọng gây phù nề, khó thở;
• Mất ngủ, mệt mỏi, sụt cân kéo dài;
• Chán ăn hoặc bỏ ăn, đặc biệt ở trẻ em;
• Triệu chứng kéo dài trên một tuần hoặc tái phát liên tục.

Nếu các biểu hiện kéo dài trên 1 tuần hoặc tái phát nhiều lần, người bệnh cần khám chuyên khoa Tai Mũi Họng hoặc Dị ứng - Miễn dịch để được đánh giá và điều trị phù hợp.

Yếu tố ảnh hưởng đến khả năng tự khỏi

Khả năng cải thiện phụ thuộc chủ yếu vào mức độ tiếp xúc dị nguyên, mức độ viêm niêm mạc và đáp ứng điều trị, hơn là “sức đề kháng” của cơ thể. Môi trường nhiều bụi, phấn hoa hoặc tiếp xúc dị nguyên liên tục khiến bệnh khó giảm; trong khi đó, việc tránh tác nhân kích thích và điều trị đúng giúp cải thiện nhanh hơn..

3. Một số câu hỏi thường gặp liên quan tới bệnh viêm mũi dị ứng

Viêm mũi dị ứng có lây không?

Viêm mũi dị ứng là phản ứng quá mức của cơ thể với các tác nhân như phấn hoa, bụi nhà hay lông động vật. Viêm mũi dị ứng không phải là bệnh truyền nhiễm, do đó không lây từ người sang người.

Viêm mũi dị ứng có gây nguy hiểm không?

Mặc dù viêm mũi dị ứng không đe dọa trực tiếp đến tính mạng, nhưng nếu không được chăm sóc và điều trị đúng cách, bệnh sẽ kéo dài và tiến triển nặng, gây ra nhiều phiền toái tới cuộc sống của người bệnh và tiềm ẩn nguy cơ các biến chứng như viêm xoang cấp, mạn tính, polyp mũi xoang hoặc hen suyễn…

Làm thế nào để phòng ngừa viêm mũi dị ứng?

Để phòng ngừa viêm mũi dị ứng, mỗi chúng ta nên:

• Tăng cường miễn dịch: Duy trì chế độ ăn uống đầy đủ, tập thể dục và nghỉ ngơi hợp lý giúp cơ thể cải thiện sức khỏe tổng thể;
• Tránh tác nhân dị ứng: Khi biết rõ nguyên nhân dị ứng, nên hạn chế tối đa tiếp xúc. Trong môi trường dễ xuất hiện chất gây dị ứng, cần đeo khẩu trang để bảo vệ đường hô hấp;

Tránh tiếp xúc với dị nguyên là biện pháp quan trọng nhất giúp kiểm soát và điều trị hiệu quả bệnh viêm mũi dị ứng 

• Bảo vệ Tai - mũi - họng: Hệ thống tai, mũi, họng liên thông với nhau. Nên chăm sóc tốt vùng tai và họng để giúp mũi khỏe mạnh, giảm nguy cơ viêm mũi dị ứng nặng hơn…

Viêm mũi dị ứng có thể thuyên giảm nếu được kiểm soát tốt và tránh tiếp xúc với dị nguyên, nhưng hiếm khi “tự khỏi” hoàn toàn. Người bệnh nên duy trì điều trị theo hướng dẫn bác sĩ để tránh biến chứng và tái phát.

Nếu có thêm thắc mắc cần giải đáp hoặc nhu cầu thăm khám, điều trị bệnh lý Tai - mũi - họng, bạn đọc vui lòng liên hệ tới Hệ thống Y tế MEDLATEC qua Tổng đài 1900 56 56 56 để được hỗ trợ kịp thời.